Ο Ακάθιστος Ύμνος, που ψάλλεται τις Παρασκευές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αποτελεί έναν από τους ωραιότερους και βαθύτερους ύμνους της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αφιερωμένος στην Παναγία, τη Μητέρα του Κυρίου και μεσίτρια όλου του κόσμου. Με ιδιαίτερη ευλάβεια και συγκίνηση, οι πιστοί αναπέμπουν τους Χαιρετισμούς προς εκείνην που αξιώθηκε να γίνει η «Χώρα του Αχωρήτου», το «Πανάγιον Σκεύος» της σωτηρίας.
Ανάμεσα στις πολλές θαυμαστές προσφωνήσεις που της απευθύνονται, ξεχωρίζει η φράση: «Χαῖρε, ῥόδον τὸ ἀμάραντον». Ο ιερός υμνωδός την εξυμνεί ως το άνθος που ποτέ δεν μαραίνεται, το ευωδιαστό ρόδο που δεν γνωρίζει φθορά. Αυτή η εικόνα του «αμαράντου ρόδου» περιέχει βαθύτατο θεολογικό και πνευματικό περιεχόμενο, συνδεόμενο με την ιδιότητα της Θεοτόκου ως Αειπαρθένου, Πανάγνου και Πανευλογημένης. Το ρόδο είναι ένα άνθος που φημίζεται για την ομορφιά, το άρωμα και τη λεπτότητά του. Όμως, τα ρόδα αυτού του κόσμου, όπως όλα τα υλικά πράγματα, είναι φθαρτά. Με τον χρόνο μαραίνονται και χάνουν τη χάρη τους. Η Παναγία, όμως, δεν είναι ένα κοινό ρόδο. Είναι το Ρόδον το Αμάραντον, γιατί η χάρη, η αγνότητα και η ευλογία της δεν υπόκεινται στη φθορά του χρόνου και του θανάτου. Όπως ο Υιός της νίκησε τον θάνατο, έτσι κι εκείνη έμεινε άφθαρτη στην παρθενία της, στη ζωή της και στη μετάστασή της.
Η θεολογία της Εκκλησίας αναγνωρίζει την Παναγία ως το πιο αγνό και ευωδιαστό άνθος της ανθρωπότητας. Από αυτήν άνθισε ο Χριστός, ο Σωτήρας του κόσμου. Ο προφήτης Ησαΐας προφητεύει: «Καὶ ἐξελεύσεται ῥάβδος ἐκ τῆς ῥίζης Ἰεσσαί, καὶ ἄνθος ἐκ τῆς ῥίζης ἀναβήσεται» (Ησ. 11,1). Ο Ιεσσαί ήταν ο πατέρας του Δαβίδ, και από το γένος του Δαβίδ γεννήθηκε η Παναγία, η οποία έφερε στον κόσμο τον Χριστό, το «Άνθος της ζωής». Ο ίδιος ο Κύριος λέγει: «Ἐγώ εἰμι τὸ ῥόδον τοῦ Σαρών» (Άσμα Ασμάτων 2,1), δείχνοντας ότι είναι η πηγή της αληθινής ομορφιάς και χάριτος.
Ο χαρακτηρισμός της Παναγίας ως Ρόδου του Αμαράντου σημαίνει τρία βασικά πράγματα: Πρώτον, η Παναγία είναι αειπάρθενος. Όπως το ρόδο διατηρεί την ευωδία του, έτσι και η Παναγία διατήρησε την αγνότητά της πριν, κατά και μετά τη Θεία Γέννηση. Η παρθενία της δεν ήταν μόνο σωματική, αλλά κυρίως πνευματική. Ήταν μια ύπαρξη ολοκληρωτικά αφιερωμένη στον Θεό, ένας ζωντανός ναός της παρουσίας Του. Δεύτερον, η Παναγία δεν υπέστη την φθορά του θανάτου. Κοιμήθηκε, αλλά το σώμα της δεν παρέμεινε στον τάφο, διότι ο Θεός την μετέστησε στους ουρανούς. Όπως ένα άνθος που κόβεται δεν χάνει αμέσως το άρωμά του, έτσι και η Παναγία δεν έχασε τη χάρη της μετά την κοίμησή της, αλλά συνεχίζει να ευωδιάζει την Εκκλησία με την παρουσία και τη μεσιτεία της. Τρίτον, η Παναγία είναι αμάραντη στη χάρη της. Δεν είναι μια ιστορική μορφή του παρελθόντος, αλλά μια ζωντανή παρουσία στην Εκκλησία και στη ζωή κάθε πιστού. Όπως το ρόδο σκορπίζει άρωμα γύρω του, έτσι και η Παναγία σκορπίζει την ευλογία της σε όσους την επικαλούνται με πίστη.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας εξυμνούν την Παναγία με εκφράσεις γεμάτες θεολογικό βάθος. Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός τη χαρακτηρίζει «άνθος αειθαλέστατον» και «δόξα ουρανίου κόσμου» (PG 96, 713B). Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς την αποκαλεί «η ευωδία που μοσχοβολά τη θεία χάρη» (PG 151, 456C). Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης σημειώνει ότι η Παναγία είναι η «αμάραντη ευωδία της Εκκλησίας», που προσφέρει παρηγοριά και ενίσχυση σε κάθε πιστό.
Ποιο είναι το μήνυμα που παίρνουμε από αυτή την εικόνα του Ρόδου του Αμαράντου; Πρώτον, καλεί σε πνευματική καθαρότητα. Η Παναγία έζησε με αγνότητα, όχι μόνο σωματική, αλλά και καρδιακή. Είναι κάλεσμα για την καθαρότητα της ψυχής, την αποφυγή της αμαρτίας και τη ζωή με μετάνοια. Δεύτερον, προτρέπει στη σταθερότητα της πίστης. Όπως το ρόδο ανθίζει σε δύσκολες συνθήκες, έτσι και η πίστη πρέπει να μένει ακλόνητη στις δοκιμασίες και τις θλίψεις. Τρίτον, διδάσκει την εμπιστοσύνη στη μεσιτεία της.
Η Παναγία είναι η μητέρα που δεν εγκαταλείπει ποτέ. Όπως στον γάμο της Κανά μεσίτευσε στον Υιό της για να δώσει χαρά στους ανθρώπους (Ιω. 2,1-11), έτσι και σήμερα μεσιτεύει για κάθε ανάγκη. Η Εκκλησία προβάλλει την Παναγία ως τον μεγαλύτερο θησαυρό της ανθρώπινης φύσης, το τελειότερο κόσμημα της δημιουργίας. Ο τίτλος «Ρόδον το Αμάραντον» δεν είναι απλώς ένας ύμνος προς την ομορφιά της, αλλά αναγνώριση της αγιότητάς της, της αφθαρσίας της και της διαρκούς παρουσίας της στη ζωή των πιστών.
«Χαῖρε, ῥόδον τὸ ἀμάραντον!»
