Ένα κτήριο στο βόρειο λιμάνι του Μάλμε έχει γίνει σύμβολο των προετοιμασιών της Σουηδίας για ένα αβέβαιο μέλλον.
Το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κοντά στα στενά του Όρεσουντ επρόκειτο να «αποσυναρμολογηθεί» και να αποσταλεί σε νέους ιδιοκτήτες στο εξωτερικό. Ωστόσο, ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέτρεψε την αμυντική πολιτική της χώρας και τώρα αναγκάζει την επανεξέταση των σχεδίων ενεργειακής ασφάλειας.
Όπως γράφει το Bloomberg, σε εκτενές του άρθρο, με την πρωτεύουσά του πιο κοντά στην Αγία Πετρούπολη από ό,τι στο Βερολίνο, το σκανδιναβικό έθνος των 10 εκατομμυρίων κατοίκων βρίσκεται σε αδιέξοδο μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία πριν από μια δεκαετία. Και καθώς καλείται να αντιμετωπίσει έναν ολοένα και πιο τολμηρό Βλαντιμίρ Πούτιν, το νεότερο μέλος του ΝΑΤΟ λέει ότι πρέπει να είναι έτοιμο εάν η σύγκρουση εξαπλωθεί στη Βαλτική.
Ο φορέας εκμετάλλευσης δικτύου της Σουηδίας θέλει να λειτουργήσει ξανά η εγκατάσταση στο Μάλμο, ώστε να μπορεί να κρατά αναμμένα τα φώτα στην τρίτη μεγαλύτερη πόλη της χώρας σε περίπτωση διακοπής ρεύματος μετά από επίθεση σε εθνική ενεργειακή υποδομή.
«Ας ελπίσουμε ότι δεν θα καταλήξουμε σε μια κατάσταση όπου θα χρησιμοποιήσουμε αυτές τις δυνατότητες», αναφέρει στο Bloomberg, ο Mikael Nilsson, διευθυντής του εργοστασίου. «Αλλά το να έχουμε τη βεβαιότητα ότι είμαστε εκεί και έτοιμοι όταν χρειάζεται είναι πραγματικά παρήγορο».
Στρατηγικός ανασχεδιασμός
Εκτός από την ενίσχυση του στρατού της, ο οποίος μειώθηκε μετά τον Ψυχρό Πόλεμο καθώς η Σουηδία στοιχημάτισε εξ αρχής σε ένα ειρηνικό μέλλον, η χώρα χρειάζεται να αναβαθμίσει λιμάνια, δρόμους, σιδηροδρομικά δίκτυα, νοσοκομεία και καταφύγια.
Ο ενεργειακός εφοδιασμός της — ένας συνδυασμός πυρηνικής, υδροηλεκτρικής και αιολικής ενέργειας — είναι ιδιαίτερα ευάλωτος, λόγω της γεωγραφίας.
Περίπου 16.000 χιλιόμετρα (9.942 μίλια) ηλεκτρικών γραμμών που βοηθούν στη σύνδεση της παραγωγής στο βορρά με τις κύριες πόλεις του νότου διασχίζουν πυκνά δάση που καλύπτουν περίπου τα δύο τρίτα του τοπίου.
Αυτό αφήνει το δίκτυο εκτεθειμένο σε δολιοφθορές και η Σουηδία πρέπει να είναι προετοιμασμένη για αναταραχές, σύμφωνα με τη Vera van Zoest, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Σουηδικό Πανεπιστήμιο Άμυνας. «Οι υποδομές ζωτικής σημασίας, όπως για παράδειγμα το ηλεκτρικό δίκτυο, είναι συχνά κύριος στόχος σε περιόδους πολέμου», υπογράμμισε.
Ενεργειακός εφοδιασμός
Ωστόσο, η επέκταση του πεδίου μάχης σε όλη την Ευρώπη δεν είναι η μόνη ανησυχία. Οι μυστηριώδεις επιθέσεις πριν από δύο χρόνια στους αγωγούς φυσικού αερίου Nord Stream που εκτόξευσαν τις τιμές υπογραμμίζουν τους κινδύνους του υβριδικού πολέμου, συμπεριλαμβανομένων των λεγόμενων επιθέσεων ψευδούς σημαίας ή άλλων με εύλογη άρνηση.
Μέχρι το τέλος του 2028, περίπου 1.000 ειδικευμένοι Σουηδοί θα πρέπει να είναι σε ετοιμότητα για να βοηθήσουν στην προστασία του ενεργειακού εφοδιασμού ως μέρος του υποχρεωτικού πολιτικού καθήκοντος — μια μορφή εθνικής υπηρεσίας που ανεστάλη μετά τον Ψυχρό Πόλεμο και επανεισάγεται φέτος. Θα κατασκευαστούν ισχυρότεροι φράχτες και θα ενισχυθεί η παρακολούθηση.
Και το Μάλμο δεν θα είναι η μόνη πόλη που θα μπορεί να λειτουργεί ανεξάρτητα από το δίκτυο. Ο πάροχος δικτύου Svenska Kraftnat λέει ότι έχει σχέδια για την πρωτεύουσα, Στοκχόλμη, καθώς και το Γκέτεμποργκ και βασικές περιοχές.
«Πρόκειται για την οικοδόμηση της ικανότητας να συνεχίζεις ως συνήθως σε περιόδους κρίσης», δήλωσε ο Chief Security Officer του χειριστή, Erik Nordman.
Συνολικά, η κυβέρνηση διέθεσε περίπου 5,5 δισεκατομμύρια κορώνες (510 εκατομμύρια δολάρια) στον προϋπολογισμό του 2024 για την πολιτική άμυνα, σχεδόν τριπλάσια από το 2021, το έτος πριν η Μόσχα στείλει τανκς στην Ουκρανία. Και συμπλήρωσε τη χρηματοδότηση στα μέσα Απριλίου με επιπλέον 385 εκατομμύρια κορώνες.
Αλλά αυτό εξακολουθεί να υπολείπεται των 10 δισεκατομμυρίων κορωνών που η Σουηδική Υπηρεσία Πολιτικών Ασφαλειών εκτιμά ότι χρειάζεται η χώρα ετησίως.
Το παράδειγμα της Φινλανδίας
Οι προκλήσεις δεν είναι μοναδικές για τη Σουηδία και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, λέει ότι οι άλλες χώρες θα πρέπει να μοιάζουν περισσότερο με τη Φινλανδία — η οποία μοιράζεται σύνορα με τη Ρωσία και κατά τη διάρκεια των δεκαετιών έχει δημιουργήσει και διατηρεί ισχυρή υποδομή πολιτικής άμυνας, ενώ διδάσκει επίσης στους πολίτες πώς να ενεργούν σε περίπτωση εθνικής έκτακτης ανάγκης.
Ο Σουηδός πρωθυπουργός Ulf Kristersson το έχει ήδη λάβει υπόψη.
«Μαθαίνουμε πολλά από αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία, για λόγους που είναι πολύ λυπηροί», είπε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στις 23 Απριλίου με τον Φινλανδό πρόεδρο Alexander Stubb. «Για πιο θετικούς λόγους μαθαίνουμε και από τη Φινλανδία, ιδίως όσον αφορά την ετοιμότητα και την πολιτική άμυνα».
Το εργοστάσιο στο Μάλμε
Το εργοστάσιο ισχύος 450 μεγαβάτ του Μάλμε λειτουργεί με φυσικό αέριο, αλλά μπορεί επίσης να καίει ντίζελ και ανήκει στον γερμανικό ενεργειακό κολοσσό Uniper SE. Έκλεισε τη λειτουργία της τον Δεκέμβριο του 2016, αφού οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας έπεσαν πολύ για να αποφέρει κέρδη και στη συνέχεια την πούλησε το 2021 στην ολλανδική εταιρεία PACO Holding.
Πέρυσι, καθώς η Ρωσία ενίσχυε τη ναυτική δραστηριότητα στη Βαλτική και κέρδιζε το πάνω χέρι στην Ουκρανία, η Svenska Kraftnat διέταξε την Uniper να αποσυρθεί από την πώληση και να θέσει το εργοστάσιο σε κατάσταση αναμονής μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Ως αποζημίωση, ο διαχειριστής του δικτύου πρόσφερε έως και 1,1 δισεκατομμύρια κορώνες — σε μία από τις πρώτες και μεγαλύτερες επενδύσεις του κράτους στην ενεργειακή ασφάλεια από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία.