Η διπλή τραγωδία που διαδραματίστηκε στο νοσοκομείο Ρεθύμνου, με τον 87χρονο που σκότωσε την καρκινοπαθή σύζυγό του και εν συνεχεία αυτοκτόνησε, πέραν της αμιγώς ανθρώπινης και αβάσταχτης διάστασής της, έχει επίσης και κοινωνικές και πολιτικές τέτοιες (διαστάσεις).
Του Κώστα Κεφαλογιάννη
Πρώτα από όλα, να ξεκαθαρίσουμε τα αυτονόητα: Μπορεί κάποιος να συμφωνεί με την πράξη του 87χρονου, ο οποίος ήθελε , όπως έγραψε στο σημείωμα του, να σταματήσει το μαρτύριο της 85χρονης συζύγου του ή μπορεί να διαφωνεί.
Αλλά ουδείς μπορεί να το χαρακτηρίζει υποβοηθούμενη ευθανασία. Όχι μόνο διότι νομικά αυτή δεν επιτρέπεται στη χώρα μας, αλλά διότι η συγκεκριμένη πράξη δεν έχει τέτοια χαρακτηριστικά.
Μεταξύ άλλων -και τουλάχιστον με βάση τις πληροφορίες που υπάρχουν – δεν είχε το βασικότερο: την ρητή και ξεκάθαρη συναίνεση του θύματος.
Ακόμα κι έτσι, το περιστατικό έφερε στο προσκήνιο το ερώτημα αν πρέπει να γίνει νόμιμη ( η υποβοηθούμενη ευθανασία) στην Ελλάδα.
Πρόκειται για μια πραγματικά ενδιαφέρουσα συζήτηση, τόσο σε ηθικό και φιλοσοφικό όσο και σε καθαρά πρακτικό επίπεδο, την οποία μπορούμε να κάνουμε βεβαίως.
Αφού όμως λύσουμε πριν, μια σειρά από άλλα, βασικά και τεράστια προβλήματα.
Η σειρά των πραγμάτων είναι η εξής: πρώτα, ως πολιτεία, παρέχεις στον ασθενή και στον φροντιστή του την καλύτερη δυνατή φροντίδα που μπορείς σε όλα τα επίπεδα: ιατρικά, ψυχολογικά, οικονομικά. Στέκεσαι δίπλα τους (σε ασθενή και φροντιστή) κατά τρόπον ώστε να μη νιώθουν μόνοι, αβοήθητοι, απελπισμένοι.
Και μετά, εφόσον έχεις κάνει τα παραπάνω, τους δίνεις (αν συμφωνήσουμε ως κοινωνία σε αυτό) και την επιλογή της υποβοηθούμενης ευθανασίας.
Όταν, αντιθέτως, το προσφερόμενο πλέγμα κοινωνικών δομών και δράσεων στήριξης προς του ανθρώπους που υποφέρουν, ολοένα και εξασθενεί, όταν η εγκατάλειψη αποτελεί κατά κανόνα ό,τι εισπράττουν οι φροντιστές από το κράτος, με αποτέλεσμα να υποχρεώνονται να σηκώνουν μονάχοι τους, έναν λιγότερο προβεβλημένο μα συχνά πραγματικά αβάσταχτο, “σταυρό” του μαρτυρίου, όταν η έννοια της ανακουφιστικής φροντίδας παραμένει εν πολλοίς άγνωστη για το ελληνικό δημόσιο σύστημα υγείας, τότε είναι αστείο (με τραγικό τρόπο ) να μιλάμε για υποβοηθούμενη ευθανασία.
Ας σταματήσουμε να κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας λοιπόν με συζητήσεις που θα είχαν νόημα μόνο αν συνέτρεχαν συνθήκες που στην Ελλάδα είναι ακόμα στο επίπεδο της επιστημονικής φαντασίας.
Διότι υπό τις σημερινές, πραγματικές και διόλου ιδανικές συνθήκες , ακόμα κι αν επιτρεπόταν η υποβοηθούμενη ευθανασία , δεν θα αποτελούσε μια καλά ζυγισμένη και συνειδητή απόφαση, όπως θα έπρεπε να είναι.
Θα αποτελούσε απονενοημένο διάβημα, καθοδηγούμενο από την εξάντληση, την κατάθλιψη, την μοναξιά.
Θα αποτελούσε με λίγα λόγια, μια καθαρή πράξη απελπισίας.
Όπως αυτή του 87χρονου.
(To άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Ρεθεμνιώτικα Νέα”)