του Σωτήρη Μεταξά
Μία σημαντική δημογραφική δυναμική καταγράφει η Περιφέρεια Κρήτης με βασικό πληθυσμιακό πυρήνα το νομό Ηρακλείου.
Τα συμπεράσματα προκύπτουν από τα στοιχεία της απογραφής πληθυσμού του 2021 που δημοσιεύτηκαν σε ΦΕΚ από το Υπουργείο Εσωτερικών.
Η καταγραφή αυτή, εξαιρετικά λεπτομερής και διοικητικά ιεραρχημένη, προσφέρει μια σαφή εικόνα της σύγχρονης δημογραφικής πραγματικότητας της χώρας και, ειδικότερα, της Κρήτης.
Θετικό πρόσημο στην πληθυσμιακή μεταβολή της Κρήτης
Μικρή αλλά σημαντική αύξηση κατέγραψε ο πληθυσμός της Κρήτης την τελευταία δεκαετία, σε αντίθεση με τη γενικότερη εικόνα δημογραφικής συρρίκνωσης που παρουσιάζει η χώρα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Απογραφής Πληθυσμού–Κατοικιών 2021, ο μόνιμος πληθυσμός της Περιφέρειας Κρήτης ανήλθε σε 624.408 κατοίκους, έναντι 623.065 το 2011 – μια διακριτική αύξηση που ωστόσο επιβεβαιώνει ότι το νησί διατηρεί τη δημογραφική του δυναμική. Την ίδια στιγμή, ο συνολικός πληθυσμός της Ελλάδας μειώθηκε κατά περίπου 3,5% σε σχέση με το 2011.
Η Κρήτη φαίνεται να αντιστέκεται εν μέρει σε αυτή τη downward πορεία, παρότι και στο νησί καταγράφονται ενδείξεις γήρανσης, με σημαντικές αυξήσεις στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες. Η ήπια πληθυσμιακή ενίσχυση της Κρήτης αποδίδεται συχνά στο ισχυρό παραγωγικό της μοντέλο, την ανάπτυξη στον τουρισμό και την ελκυστικότητά της για εγκατάσταση νέων κατοίκων.
Ωστόσο, η μελλοντική της αντοχή θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο θα μπορέσει να προσελκύσει και να συγκρατήσει νεότερους ανθρώπους, ώστε να διατηρηθεί η δημογραφική ισορροπία σε βάθος χρόνου.
Το Ηράκλειο στο επίκεντρο – Η μισή Κρήτη συγκεντρώνεται σε μία Περιφερειακή Ενότητα
Τα στοιχεία της απογραφής αποτυπώνουν με απόλυτη καθαρότητα την ισχυρή δημογραφική συγκέντρωση στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου.
Με 305.017 μόνιμους κατοίκους, η Π.Ε. Ηρακλείου αντιπροσωπεύει σχεδόν το 50% του συνολικού πληθυσμού της Κρήτης.
Κομβικό ρόλο στην πληθυσμιακή αυτή βαρύτητα έχει ο Δήμος Ηρακλείου, ο οποίος αριθμεί 179.302 κατοίκους, επιβεβαιώνοντας την πρωτεύουσα της Κρήτης ως το μεγαλύτερο αστικό κέντρο του νησιού και μία από τις πιο δυναμικά αναπτυσσόμενες πόλεις της χώρας.
Ο έτερος πληθυσμιακός πόλος της Κρήτης είναι ο νομός Χανίων με πληθυσμό 156.706 κατοίκους(111.375 στο δήμο Χανίων). Ακολουθούν ο νομός Ρεθύμνου με πληθυσμό 84.866 κατοίκους (στο δήμο Ρεθύμνου οι 57.216) και ο νομός Λασιθίου με 77.819 κατοίκους (27.785 στο δήμο Αγίου Νικολάου).
Επαρχιακοί δήμοι που… σηκώνουν κεφάλι
Παρά τη γενικευμένη εικόνα πληθυσμιακής στασιμότητας ή και υποχώρησης που παρατηρείται σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας, η Κρήτη επιφυλάσσει εξαιρέσεις. Αρκετοί επαρχιακοί δήμοι καταγράφουν σημάδια δημογραφικής αντοχής και ανάκαμψης.
Η εικόνα αυτή –αν και όχι ομοιόμορφη– διαφοροποιεί την Κρήτη από άλλες νησιωτικές ή ηπειρωτικές περιφέρειες όπου η γήρανση και η συρρίκνωση του πληθυσμού αποτελούν οξύτατη πρόκληση.
