Η Ελλάδα χάνει κάθε χρόνο πολύ αίμα στην άσφαλτο και η βασική οδηγία του πρωθυπουργού προς τον αναπληρωτή υπουργό Μεταφορών Κωνσταντίνο Κυρανάκη είναι να πάρει όλες τις απαραίτητες πρωτοβουλίες, ακόμη και αν αυτές δεν αρέσουν σε μία μερίδα πολιτών, ώστε να μειωθεί αυτός ο άδικος φόρος αίματος.
Οι πρώτες πρωτοβουλίες που περιλαμβάνονται ήδη στον νέο ΚΟΚ, όπως όλα δείχνουν, αποδίδουν, καθώς φέτος η χώρα μας αναμένεται να καταγράψει ρεκόρ μείωσης ατυχημάτων τα τελευταία 40 χρόνια, ξεπερνώντας ακόμη και τη χρονιά της COVID που οι μετακινήσεις ήταν περιορισμένες.
Τα προκαταρκτικά στοιχεία για τους θανάτους από τροχαία το 2025 είναι ενθαρρυντικά. Η σύγκριση του πρώτου δεκαμήνου του φετινού και του περυσινού έτους καταγράφει μείωση στους θανάτους της τάξεως του 18,6%, που μεταφράζεται σε 104 λιγότερους νεκρούς σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024.
Αυτό που θέλει ωστόσο η κυβέρνηση είναι η μείωση να συνεχιστεί και το 2026 και να γίνει κανόνας και όχι εξαίρεση. Και γι’ αυτό σχεδιάζονται νέες πρωτοβουλίες, με τον χρόνο υλοποίησης να είναι το πρώτο τετράμηνο της νέας χρονιάς. Η «Καθημερινή» παρουσιάζει τις νέες πρωτοβουλίες για την οδική ασφάλεια, με ορίζοντα υλοποίησης το πρώτο τετράμηνο του 2026
Εκκίνηση μηχανής μόνο με κράνος
Μια πρωτοβουλία που εξετάζει το υπουργείο και αποτελεί καινοτομία ακόμη και για τα ευρωπαϊκά δεδομένα είναι η χρήση ενός νέου μηχανισμού που δεν θα επιτρέπει σε μια μηχανή να εκκινήσει αν ο αναβάτης δεν φοράει κράνος. Η τεχνολογία έχει ήδη δοκιμαστεί και θα λειτουργεί με ειδικό σένσορα και τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης. Το κόστος υπολογίζεται στο 1 εκατ. ευρώ και θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μηχανές που έχουν έτος κατασκευής από το 2000 και μετά. Η σκέψη υλοποίησης προβλέπει πως το μηχάνημα θα τοποθετείται στη μηχανή όταν ο αναβάτης πιάνεται χωρίς να φοράει κράνος, ώστε να μην μπορεί να το κάνει και την… επόμενη φορά.
Αποτροπή οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ
Ιδια ακριβώς φιλοσοφία θα ισχύει και για παραβάσεις στο αλκοόλ. Εφόσον κάποιος οδηγός πιαστεί να έχει περάσει το όριο κατανάλωσης αλκοόλ, τότε εξετάζεται το λεγόμενο «alcohol interlock», δηλαδή θα τοποθετείται ένα μηχάνημα στο οποίο την επόμενη φορά ο οδηγός θα πρέπει να φυσήξει για να κάνει ο ίδιος αλκοτέστ και εάν είναι κάτω από όριο, τότε θα μπορεί να παίρνει μπρος το αυτοκίνητο, αλλιώς ο κινητήρας θα μένει απενεργοποιημένος. Το σύστημα αυτό ήδη εφαρμόζεται στη Σουηδία και στο Βέλγιο και έχει φέρει αποτελέσματα. Στο υπουργείο υπάρχουν διάφορες σκέψεις, όπως για παράδειγμα το κίνητρο της άμεσης επιστροφής του διπλώματος εάν ο οδηγός δεχθεί την τοποθέτηση του συγκεκριμένου μηχανήματος στο αυτοκίνητό του. Αξίζει να σημειωθεί πως το συγκεκριμένο μέτρο ήδη εφαρμόζεται στα νέα λεωφορεία του ΟΑΣΑ για τους επαγγελματίες οδηγούς.
Εφαρμογή για πόντους σε νέους οδηγούς
Οι στατιστικές είναι αποκαλυπτικές. Με τεράστια διαφορά τα περισσότερα ατυχήματα τα προκαλούν οι νέοι οδηγοί που έχουν δίπλωμα έως και δύο χρόνια και όχι οι ηλικιωμένοι. Η σκέψη είναι να δημιουργηθεί ένα app που θα καταγράφει τα στατιστικά οδηγικής συμπεριφοράς, όπως ταχύτητα, απότομα φρεναρίσματα, χρήση κινητού. Το app θα βγάζει ένα driving score, στο οποίο θα έχουν πρόσβαση οι ασφαλιστικές εταιρείες. Οσο πιο καλή οδηγική συμπεριφορά έχει ένας οδηγός τόσο χαμηλότερα ασφάλιστρα θα προσφέρονται. Η σκέψη είναι το app να είναι υποχρεωτικό για όποιον παίρνει δίπλωμα και για τα επόμενα δύο χρόνια, καθώς εκεί καταγράφονται τα περισσότερα ατυχήματα. Μια άλλη σκέψη είναι η συγκεκριμένη εφαρμογή να επεκταθεί προαιρετικά και μετά τα δύο χρόνια σε όποιον θέλει να διεκδικήσει μειωμένα ασφάλιστρα.
Ανανέωση διπλώματος μέσω της ΗΔΙΚΑ
Ενα άλλο μέτρο που εξετάζεται είναι το πώς θα μειωθούν οι… επικίνδυνες ανανεώσεις διπλωμάτων σε ηλικιωμένους. Σήμερα αρκεί μια απλή γνωμάτευση γιατρού για να γίνει η ανανέωση του διπλώματος. Ενας γνωστός γιατρός αρκεί για να δοθεί η άδεια σε ηλικιωμένους που δεν έχουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να κυκλοφορούν στον δρόμο. Η σκέψη είναι η διαδικασία να ψηφιοποιηθεί ώστε να φαίνεται ποιος γιατρός έδωσε άδεια για ανανέωση διπλώματος. Η πλατφόρμα θα συνδέεται με την ΗΔΙΚΑ που έχει το πλήρες ιατρικό ιστορικό των πολιτών. Συνεπώς εάν ένας γιατρός γνωματεύσει, για παράδειγμα, πως ένας ηλικιωμένος βλέπει άψογα, αυτό θα φανεί κατά πόσον είναι αλήθεια, βάζοντας φρένο στις ψεύτικες γνωματεύσεις. Η πίεση προς όσους γιατρούς παρανομούν θα αυξάνεται, καθώς εάν ένας ηλικιωμένος προκαλέσει ατύχημα θα ελέγχεται ο φάκελος υγείας του και κατά πόσο ήταν σε θέση να οδηγήσει, καθιστώντας υπόλογο και τον γιατρό που του ανανέωσε την άδεια.
Πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής σε κάθε πόλη
Στον σχεδιασμό του υπουργείου Μεταφορών σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας είναι η δημιουργία ενός πάρκου κυκλοφοριακής αγωγής σε κάθε μεγάλη πόλη. Αυτό το project είναι κάτι που έχει συζητηθεί με τον πρωθυπουργό, ο οποίος είναι θιασώτης αυτής της προοπτικής. Σήμερα λειτουργούν σκόρπια πάρκα κυκλοφοριακής αγωγής, που χρησιμοποιούνται κυρίως για να μάθουν τα παιδιά τα σήματα. Ο στόχος είναι να υπάρχουν μικρά αυτοκινητάκια ώστε τα παιδιά να μπαίνουν σε έναν κανονικό κόσμο οδηγικής συμπεριφοράς.
Ψήφος εμπιστοσύνης των πολιτών στην αυστηροποίηση των μέτρων
Παρά το γεγονός πως ο νέος ΚΟΚ προκάλεσε αρκετές πολιτικές αντιπαραθέσεις, η έρευνα που φέρνει στο φως η «Καθημερινή» και έχει διενεργηθεί από το ΕΜΠ δείχνει πως οι πολίτες βλέπουν θετικά την αυστηροποίηση των μέτρων και εγκρίνουν την κατεύθυνση στην οποία κινείται η κυβέρνηση.
Πιο συγκεκριμένα, το νέο όριο ταχύτητας έως 30 χλμ./ώρα για κατοικημένες περιοχές σε γειτονιές εντός των πόλεων αξιολογείται θετικά από το 56% των κατοίκων σε Αττική και το 63% στην περιφέρεια, σύμφωνα με τη σχετική έρευνα. Ως προς τα πρόστιμα –η αύξηση των οποίων απασχόλησε τον δημόσιο διάλογο και έγινε πεδίο άσκησης κριτικής από την αντιπολίτευση, με την κατηγορία ότι η λογική τους είναι εισπρακτική και όχι ουσιαστική–, το 42% των κατοίκων της Αττικής τα χαρακτηρίζει «δίκαια και απαραίτητα», έναντι του 33% που τα θεωρεί «υπερβολικά». Επιπλέον, το 19% τα θεωρεί «ανεφάρμοστα».
Την ίδια ώρα, το 48% των συμμετεχόντων στην έρευνα που διαμένει στην Αττική λέει πως νιώθει ανασφάλεια στις καθημερινές μετακινήσεις του και μόνο το 22% δηλώνει πως νιώθει ασφάλεια. Με το 31% να δηλώνει ουδέτερο. Ενα άλλο μεγάλο θέμα που υπάρχει στην έρευνα και επίσης απασχολεί την κυβέρνηση είναι οι κυκλοφοριακές συνθήκες στην Αττική, με το 60% να εκφράζει δυσαρέσκεια, το 30% να δηλώνει ουδέτερο και μόλις το 15% να είναι ικανοποιημένο. Και για τη στάθμευση υπάρχει δυσαρέσκεια, με το 65% των πολιτών στην Αττική να δηλώνει πολύ ή αρκετά δυσαρεστημένο και το αντίστοιχο ποσοστό εκτός Αττικής να φθάνει στο 60%.
Η ατζέντα «ατυχήματα και κυκλοφοριακή αγωγή» είναι δεδομένο πως έχει μπει ψηλά στις προτεραιότητες της κυβέρνησης.
Η ψήφιση του νέου ΚΟΚ ήταν αποτέλεσμα και της πίεσης που άσκησαν συγγενείς θυμάτων, τους οποίους η κυβέρνηση άκουσε. «Το έχουμε παλέψει με όλες τις κυβερνήσεις, έχουν συμφωνήσει όλα τα κόμματα 15 χρόνια και δεν νομοθετήθηκε ποτέ. Για πρώτη φορά κάτι άκουσαν από το υπουργείο», έλεγε ο Γιώργος Κουβίδης, πατέρας θύματος τροχαίου στην ακρόαση φορέων στη Βουλή κατά την ψήφιση του νέου ΚΟΚ. Την ίδια ώρα, πάντως, η εφαρμογή του νέου κώδικα ήταν μια μεγάλη πρόκληση που απαιτούσε συνέργεια μεταξύ των υπουργείων, με βασικότερο το Προστασίας του Πολίτη.
Οι κ. Κυρανάκης και Χρυσοχοΐδης ήταν σε διαρκή επαφή, με τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη να έχει εντείνει τους ελέγχους για αλκοόλ, ενώ αυξήθηκαν και τα μπλόκα. Παράλληλα, το υπουργείο άρχισε να «τρέχει» μια μελέτη για το πότε, πού και πώς προκαλούνται μαζικά θανατηφόρα τροχαία και δούλεψε στοχευμένα. Μέτρα όπως το 24ωρο μετρό λειτουργούν σαν «αντίδοτο» προς τις πιο «θανατηφόρες» ώρες της εβδομάδας που είναι Σάββατο βράδυ προς ξημερώματα Κυριακής, ενώ ελήφθησαν και άλλες μικρές πρωτοβουλίες, όπως οι καμπάνιες κατά την τουριστική περίοδο και το κλείσιμο μιας μαζικής σε συμμετοχή ομαδικής συνομιλίας, όπου οδηγοί προειδοποιούσαν ο ένας τον άλλον για τα μπλόκα της Αστυνομίας.
Η στρατηγική μείωσης των τροχαίων ατυχημάτων δεν είναι κάτι αμελητέο. Η χώρα θρηνεί αθόρυβα κάθε μήνα 60 νεκρούς από τροχαία.
