Οι καρχαρίες δεν αποτελούν απλώς ακόμη ένα θαλάσσιο είδος. Από τη στιγμή που οι άνθρωποι άρχισαν να τους γνωρίζουν μέσα από εικόνες, ιστορίες και κινηματογραφικές ταινίες, η επιβλητική μορφή και οι ικανότητές τους δεν έπαψαν να συναρπάζουν. Θεωρούνται εδώ και δεκαετίες τα απόλυτα σύμβολα δύναμης, αντοχής και κυριαρχίας στο υδάτινο περιβάλλον.
Φοβεροί θηρευτές και δυνητικά επικίνδυνοι για όποιον σταθεί άτυχος να βρεθεί στον δρόμο τους, οι καρχαρίες έχουν χαραχθεί στη συλλογική φαντασία ως οι αδιαμφισβήτητοι άρχοντες των ωκεανών. Γι’ αυτό και κάθε νέα πληροφορία που αποκαλύπτει η επιστημονική κοινότητα γύρω από αυτούς συγκεντρώνει εντυπωσιακό ενδιαφέρον — συχνά πολύ μεγαλύτερο από ό,τι οποιοδήποτε άλλο εύρημα για τη θαλάσσια ζωή. Μια τέτοια σημαντική ανακάλυψη προέκυψε πρόσφατα βόρεια της Αυστραλίας.
Καρχαρίες παλαιότεροι από τους δεινόσαυρους
Οι καρχαρίες, πανάρχαιοι κάτοικοι των θαλασσών, έχουν ιστορία που ξεπερνά τα 400 εκατομμύρια χρόνια. Οι πρόγονοι των σύγχρονων καρχαριών εμφανίστηκαν την εποχή των δεινοσαύρων, με τα πρώτα απολιθώματα των σημερινών γενετικών «γραμμών» να χρονολογούνται περίπου 135 εκατομμύρια χρόνια πριν. Οι πρωιμότερες μορφές τους — οι λαμνόμορφοι — είχαν μήκος γύρω στο 1 μέτρο, αλλά εξελίχθηκαν σε γιγαντιαία είδη, όπως ο «Μεγαλόδοντας» που άγγιζε τα 17 μέτρα, ή ο σύγχρονος Μεγάλος Λευκός Καρχαρίας, που φτάνει τα 6 μέτρα.
Τα απολιθώματα αυτών των ζώων βρίσκονται κυρίως σε μορφή δοντιών, καθώς ο σκελετός τους αποτελείται από χόνδρο και σπάνια απολιθώνεται. Τα δόντια, όμως, που αποβάλλονται συνεχώς, συσσωρεύονται σε παλαιά ιζήματα και συναντώνται μαζί με τα κατάλοιπα άλλων προϊστορικών θαλάσσιων ζώων.
Το εντυπωσιακό εύρημα στον αρχαίο ωκεανό της Τηθύος
Η βραχώδης παραθαλάσσια περιοχή κοντά στο Ντάργουιν, στη βόρεια Αυστραλία, αποτελούσε κάποτε τμήμα του πυθμένα του αρχαίου ωκεανού της Τηθύος — «προγόνου» του Ινδικού Ωκεανού, που εκτεινόταν από τη Γκοντβάνα έως τη Λαυρασία. Η περιοχή έχει δώσει πολλά κατάλοιπα προϊστορικής θαλάσσιας ζωής: πλησιόσαυρους, ιχθυόσαυρους και τεράστια ψάρια. Εκεί βρέθηκαν και απολιθώματα από έναν μέχρι σήμερα άγνωστο λαμνοειδή καρχαρία.
Τεράστιοι σπόνδυλοι αποκαλύπτουν το μέγεθος
Το εύρημα περιλαμβάνει πέντε μερικώς ορυκτοποιημένους σπονδύλους, που διατηρήθηκαν χάρη στη σύστασή τους. Η μορφή τους θυμίζει τους σπονδύλους ενός σύγχρονου μεγάλου λευκού καρχαρία. Όμως η διαφορά είναι εντυπωσιακή: ενώ οι ενήλικοι λευκοί καρχαρίες έχουν σπονδύλους πλάτους 8 εκατοστών, αυτοί από το Ντάργουιν ξεπερνούν τα 12 — δηλαδή είναι 50% μεγαλύτεροι. Τα χαρακτηριστικά τους τους κατατάσσουν στους καρδαβιοδοντίδες, μια ομάδα τεράστιων θηρευτών που ζούσαν πριν από 100 εκατομμύρια χρόνια.
Για να υπολογιστεί το πιθανό μέγεθος του ζώου, μια διεθνής ερευνητική ομάδα — παλαιοντολόγοι, ειδικοί στην τομογραφία και ιχθυολόγοι από Αυστραλία, ΗΠΑ, Σουηδία και Νότια Αφρική — ανέλυσε σε βάθος τους σπονδύλους. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Nature Portfolio Communications Biology.
Τα απολιθώματα παρόμοιων καρχαριών της Εποχής των Δεινοσαύρων εκτίθενται πλέον και στο Σουηδικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, δίνοντας μια σπάνια εικόνα ενός κόσμου όπου οι θάλασσες κυριαρχούνταν από γιγαντιαίους θηρευτές.
