Του Κώστα Α. Μπογδανίδη
Για δεκαετίες είχαμε μάθει, σε τούτη τη χώρα, στη λογική ότι το τέρας της γραφειοκρατίας είναι ανίκητο. Αποδίδαμε σε ένα τεράστιο, δυσκίνητο και αρτηριοσκληρωτικό μηχανισμό τις καθυστερήσεις, την αβελτηρία, ενίοτε και την αδιαφορία, που κυριαρχούσε στον δημόσιο τομέα. Τα πάντα κυλούσαν και κυλούν με τον αραμπά, ασκηθήκαμε στον παραλογισμό και εκπαιδευτήκαμε στην πρωτότυπη μονάδα μέτρησης του χρόνου: Τα ζώα μου αργά!
Στην μεταπολεμική Ελλάδα και αργότερα στο δήθεν σύγχρονο κράτος, που στήθηκε στη Μεταπολίτευση, η λέξη γραφειοκρατία έγινε συνώνυμο της αταξίας, της ανικανότητας και της αβουλίας των κρατικών λειτουργών. Είχαμε όλοι πειστεί ότι «τόσο μπορούν, τόσο κάνουν».
«Τα ζώα μου αργά» ήταν λοιπόν η φράση με την οποία δικαιολογούσαμε τα πάντα. Και σε αυτό το πλαίσιο έμπαιναν οι κακές υποδομές, που όταν τελικά ολοκληρώνονταν, ήταν και παρωχημένες και κόστιζαν πανάκριβα. Οι δε κάκιστες υπηρεσίες που ακόμη και όταν , κατόπιν εορτής, παρέχονταν σου ήταν τόσο…εκνευριστικές , ίσως πια και άχρηστες. Εδώ φτάσαμε στο σημείο μάλιστα ακόμη και τον ψηφιακό μετασχηματισμό να τον καταστήσουμε ψηφιακή γραφειοκρατία!
Ο χρόνος παντού έχει αλλάξει, είναι εκείνος που έχει δημιουργήσει άλλες ταχύτητες στη ζωή και την καθημερινότητα των ανθρώπων, εκτός από το ελληνικό δημόσιο το οποίο καθορίζει πια τις τύχες όλης της οικονομικής δραστηριότητας. Ακόμη και της ιδιωτικής! Ισχύει δε το ότι «έχουμε φτάσει σε ένα σημείο όπου ο ιδιωτικός τομέας είναι το κομμάτι εκείνο της οικονομίας που ελέγχει η κυβέρνηση και ο δημόσιος τομέας είναι εκείνο το κομμάτι της οικονομίας που δεν ελέγχει κανένας»!
Δείτε τα μεγάλα και μικρά έργα που γίνονται , είναι κυρίως δημόσια ή έχουν χαρακτήρα δημόσιο. Εν προκειμένω στην Κρήτη: Ο ΒΟΑΚ, το αεροδρόμιο, οι συνδέσεις, οι υποδομές υγείας, οι παρεμβάσεις της Αρχαιολογικής υπηρεσίας, το Κτηματολόγιο, οι μεταβιβάσεις, οι μελέτες στους δήμους, τα απορρίμματα, τα φράγματα… Ακόμη και μια ιατρική υπηρεσία παρέχεται καθυστερημένα εκτός και…αν ένα λαδάκι κινήσει τον μηχανισμό. Παντού αναμεμειγμένο το Δημόσιο με μια κοινή συνισταμένη: Τα ζώα μου αργά! Από την ιδέα, τις εγκρίσεις, στην προμελέτη, τις μελέτες και την υλοποίηση περνούν…γενεές δεκατέσσερις ,μεσολαβούν απίστευτος χρόνος και χρήμα!
Κι όλη αυτή την χρονοκαθυστέρηση την χρυσοπληρώνουμε ! Το χρήμα ρέει άφθονο σε αποζημιώσεις, συμπληρωματικές εργολαβίες, ανατιμολογήσεις, αναθεωρήσεις προϋπολογισμών! Είδαμε πρόσφατα ότι μόνο στον ΒΟΑΚ ένα ποσό της τάξεως των 150 εκατομμυρίων ευρώ δίδεται σε σταλίες (ένας ναυτικός όρος που χρησιμοποιείται πλέον και στις εργολαβίες) επειδή το Δημόσιο δεν ήταν εντάξει στις υποχρεώσεις του! Κι ακόμη δεν αρχίσαμε… Με αυτά περίπου τα λεφτά θα κάναμε τον δρόμο στη Σητεία, με λίγα παραπάνω την παράκαμψη του Ηρακλείου και πάει λέγοντας. Βάλτε τώρα πόσα παραπάνω πληρώνονται για έργα που δεν έγιναν στην ώρα τους, πόσα θα πληρωθούν ακόμη για τις καθυστερήσεις που θα γίνουν στο μέλλον… σκεφτείτε για παράδειγμα πως ο ΒΟΑΚ δεν ξεκίνησε ακόμη επί της ουσίας. Βάλτε τώρα ότι αυτό γίνεται, από πλευράς Δημοσίου σε όλα τα μικρά ή μεγάλα έργα και…υπολογίστε τι χάνεται κάθε φορά…
Χαμένος χρόνος, χαμένο χρήμα, χαμένη η τιμή μας και κάπως έτσι χτίστηκε το αφήγημα της γραφειοκρατίας, της κυριαρχίας του κανένα. Είναι όμως έτσι; Είναι τόσο απλά και… ρομαντικά τα πράγματα όσον αφορά στη γραφειοκρατία ή την ανικανότητα του Δημοσίου; Διότι εδώ το πράγμα όλο μοιάζει να έχει στηθεί επιστημονικά. Κάποιοι κερδίζουν από τη λογική «συγνώμη, καθυστερήσαμε». Κανένας δεν ελέγχει πως και γιατί στήνονται ,μέσω μιας ρήτρας που προβλέπεται με νομικά τερτίπια και αιτιολογίες, οι τεράστιες αποζημιώσεις. Μήπως είμαστε πιο αφελείς από όσο νομίζουμε; Μήπως τα ζώα πάνε… αργά γιατί υπάρχει το… αζημίωτο για κάποιους; Ή για να το πω με τους όρους του χαρτοπαίκτη… «Ρίξε μια ματιά τριγύρω στο τραπέζι. Αν δεν βλέπεις κανένα κορόιδο, εσύ είσαι το κορόιδο»!
