Νέο ρεκόρ σε εξαγορές και συγχωνεύσεις αναμένεται να σημειωθεί το 2025, καθώς ήδη πάνω από 80 επιχειρηματικές συμφωνίες έχουν πραγματοποιηθεί, ενώ λίγες ημέρες πριν το έτος ολοκληρωθεί πρόκειται να ανακοινωθούν μερικές ακόμη. Για παράδειγμα, μέσα στις επόμενες ημέρες αναμένεται η υπογραφή της οριστικής συμφωνίας ανάμεσα στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ «Μασούτης» και «Κρητικός», με την οποία η πρώτη θα αποκτά τον έλεγχο της δεύτερης, ενώ το απόγευμα της Πέμπτης έγινε γνωστό ότι η Credia Bank βρίσκεται σε αποκλειστικές συζητήσεις με την «Παντελάκης Χρηματιστηριακή» για την απόκτηση του 70% αυτής. Την ίδια ώρα, μια συμφωνία που πριν από 11 μήνες έμοιαζε τελειωμένη, αυτή της απόκτησης της Avramar από την Aqua Bridge, όχι μόνο δεν έχει ολοκληρωθεί, αλλά χαρακτηρίζεται από συνεχείς ανατροπές και καθυστερήσεις. Το μέλλον μιας άλλης, αυτή της εξαγοράς της Novibet από τον ΟΠΑΠ κρίνεται στις 12 Ιανουαρίου 2026, οπότε θα αποφανθεί η Επιτροπή Ανταγωνισμού, ενώ μία άλλη, αυτή της απόκτησης του 40% της Bazaar από την AVE οδεύει προς ματαίωση.
Η «βεντάλια» των επιχειρηματικών συμφωνιών της χρονιάς που φεύγει αφορά πολλούς κλάδους, από τα τρόφιμα και την τεχνολογία μέχρι τον χρηματοοικονομικό κλάδο και την υγεία, επιβεβαιώνοντας και στην πράξη την επάνοδο της Ελλάδας στην επενδυτική βαθμίδα. Ακόμη δε και αν δεν πρόκειται για την εξαγορά με το μεγαλύτερο τίμημα που καταγράφηκε φέτος για επιχείρηση που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, η απόκτηση του ελέγχου του ελληνικού Χρηματιστηρίου από τη Euronext είναι η επιχειρηματική συμφωνία με τον μεγαλύτερο θετικό συμβολισμό για το εγχώριο επιχειρείν και ταυτόχρονα ψήφος εμπιστοσύνης –κλισέ, αλλά εν προκειμένω ισχύει– για την ελληνική οικονομία.
Αλλωστε η διατήρηση υψηλότερων ρυθμών ανάπτυξης από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, η ύπαρξη πολιτικής σταθερότητας σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στις ισχυρές οικονομίες της Ευρώπης αλλά και στις «ανταγωνίστριες» χώρες στα Βαλκάνια, και τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελούν τους επιταχυντές και ταυτόχρονα πολλαπλασιαστές των εξαγορών στην Ελλάδα. Εξαγορές που πλέον σε ελάχιστες περιπτώσεις έχουν τον χαρακτήρα της εξυγίανσης διά της απόκτησης περιουσιακών στοιχείων σε χαμηλή αξία, όπως συνέβαινε τη δεκαετία της κρίσης. Πρόκειται κυρίως για εξαγορές εταιρειών με υψηλή αποτίμηση, εταιρειών υγιών που είναι ελκυστικές για τα υψηλά μερίδια αγοράς ή/και για τις ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης που παρουσιάζουν αυτές καθαυτές και ο κλάδος στον οποίο δραστηριοποιούνται.
Από πλευράς ύψους τιμήματος –και όχι μόνο– η συμφωνία που ξεχωρίζει για το 2025 είναι αυτή της απόκτησης του 60% του Hellenic Healthcare Group από τη Pure Health Holding που εδρεύει στο Αμπου Ντάμπι έναντι 800 εκατ. ευρώ. Με τη συμφωνία ο αραβικός όμιλος αποκτά τον έλεγχο 11 νοσοκομείων και 23 διαγνωστικών κέντρων σε Ελλάδα και Κύπρο, ενισχύοντας την παρουσία του πέρα από τα στενά όρια του Αμπου Ντάμπι. Τα αραβικά κεφάλαια και η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών και της τεχνητής νοημοσύνης αναμένεται να αναβαθμίσουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας, κάτι που εξυπηρετεί ταυτόχρονα τα εξής: πρώτον, την ανερχόμενη παγκοσμίως τάση των επενδύσεων στη μακροβιότητα –αναγκαία καθώς στον λεγόμενο δυτικό κόσμο μειώνονται οι γεννήσεις– και δεύτερον, την επένδυση σε παροχές για υψηλά βαλάντια, όπως αυτά των συνταξιούχων από τη Βόρεια Ευρώπη που επιλέγουν ολοένα και περισσότερο την Ελλάδα ως νέο τόπο μόνιμης διαμονής τους. Στην ίδια λογική και θέλοντας ταυτόχρονα να ελέγχει κομμάτι της αγοράς υπηρεσιών υγείας και των ασφαλίσεων υγείας η Generali προχώρησε στην εξαγορά του ομίλου της Ευρωκλινικής.
Μεταξύ των deals με το υψηλότερο τίμημα είναι αυτό της εξαγοράς της Εθνικής Ασφαλιστικής από την Τράπεζα Πειραιώς έναντι 600 εκατ. ευρώ, σημαντικό και για το γεγονός ότι θα αποτελέσει θρυαλλίδα εξελίξεων για τον ασφαλιστικό κλάδο και το 2026. Αλλωστε και το 2025 ο κλάδος χαρακτηρίστηκε από έντονη κινητικότητα, καθώς πέρα από την πώληση της Εθνικής Ασφαλιστικής από το CVC στην Τράπεζα Πειραιώς, έγιναν άλλες 7 μικρότερες συναλλαγές, μεταξύ αυτών και της απόκτησης της Mega Brokers (ασφαλιστική διαμεσολάβηση) από την αμερικανική Acrisure. Ευρύτερα στον χρηματοοικονομικό τομέα καταγράφηκαν και άλλες κινήσεις εξαγορών με πιο δραστήρια την Alpha Bank, ως αγοραστή (π.χ. Axia Ventures, FlexFin) αλλά και ως πωλητή (αύξηση συμμετοχής UniCredit). Η κατάταξη της Ελλάδας στους δέκα μεγαλύτερους τουριστικούς προορισμούς προκαλεί κινητικότητα στον ξενοδοχειακό κλάδο. O όμιλος Sani/Ikos απέκτησε έναντι 400 εκατ. ευρώ τρία ξενοδοχεία στη Χαλκιδική από την Goldman Sacks Asset Management, ο εφοπλιστής Γιώργος Προκοπίου πήρε και το υπόλοιπο 67% του Αστέρα Βουλιαγμένης, η Brook Lane απέκτησε δύο ξενοδοχεία στην Κω, ο όμιλος Azora απέκτησε το 50,1% των Donkey Hotels της οικογένειας Ιωάννου.
Στον συγγενικό κλάδο των κατασκευών κεντρική θέση στις συμφωνίες της χρονιάς έχει η απόκτηση από τον όμιλο Aktor της Ακτωρ Παραχωρήσεις έναντι 194 εκατ. ευρώ.
Πληθώρα εξαγορών (13-15), μεγάλων και μικρών, έγινε για μια ακόμη χρονιά στον κλάδο των τροφίμων, με πιο εμβληματικές την απόκτηση της γαλακτοβιομηχανίας «Δωδώνη» από τα «Ελληνικά Γαλακτοκομεία» με τίμημα κοντά στα 200 εκατ. ευρώ, την απόκτηση της «Μπάρμπα Στάθης» από την Ideal Holdings έναντι 130 εκατ. ευρώ και την πώληση της «Νίκας» στην «Υφαντής» με το τίμημα να ανέρχεται κατά πληροφορίες σε 50 εκατ. ευρώ. Τα ελληνικά επενδυτικά ταμεία (EOS, Elikonos, SMERC) συνεχίζουν να επενδύουν σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις τροφίμων, ενώ ανάλογη πρακτική ακολουθεί και το πιο καινούργιο Halkyon Equity Partners.
Κρίσιμο το 2026 για το ελληνικό επιχειρείν
Εξαιρετικά κρίσιμη χρονιά για την περαιτέρω κάλυψη του επενδυτικού κενού της χώρας είναι αυτή που ξεκινάει σε 11 ημέρες, καθώς το 2026 ολοκληρώνεται το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) και ταυτόχρονα η χώρα εισέρχεται σε προεκλογική περίοδο, καθώς οι εκλογές –υπό κανονικές συνθήκες– θα πραγματοποιηθούν την άνοιξη του 2027.
Τα «καμπανάκια» έχουν χτυπήσει ήδη από διάφορες πλευρές. Κατ’ αρχάς από το ίδιο το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών που στον Πολυετή Δημοσιονομικό Προγραμματισμό προβλέπει υποχώρηση της ανάπτυξης κάτω από το 2% (1,7% το 2027, 1,6% το 2028 και 1,3% το 2029) και σημαντική επιβράδυνση των επενδύσεων, από 10,2% ρυθμό ανάπτυξης το 2026 σε μόλις 0,9% το 2028.
Δεύτερον, από το Εθνικό Συμβούλιο Παραγωγικότητας το οποίο στη φετινή έκθεσή του, αφού επισημαίνει ότι τα χάσματα παραγωγικότητας με την Ευρωζώνη και την Ε.Ε. δεν μεταβάλλονται ουσιαστικά ούτε φέτος ούτε το 2026, κάνει λόγο για ανάγκη βελτίωσης της ποιότητας των επενδύσεων. «Μετά το Ταμείο Ανάκαμψης, τι;» αναρωτήθηκαν άλλωστε και οι καθηγητές Αποστόλης Φιλιππόπουλος (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και Ηλίας Καραγιάννης (Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσιγκτον) που έλαβαν μέρος την Πέμπτη στη συζήτηση για την επίσημη παρουσίαση της φετινής ετήσιας έκθεσης.
«Βρισκόμαστε σε καλό μομέντουμ, αλλά για να συνεχιστεί, πρέπει να αποδείξουμε ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι διατηρήσιμοι και ότι υπάρχει πειστικό αφήγημα για την οικονομία και μετά το Ταμείο Ανάκαμψης», είπε από την πλευρά του την περασμένη Δευτέρα ο Κυριάκος Ανδρέου, Partner, Strategy & Markets στην PwC Ελλάδας.
Το είπε στην πραγματικότητα και η Moody’s πριν από μερικές εβδομάδες, αναφέροντας ότι η οικονομική ανάπτυξη είναι πιθανό να επιβραδυνθεί σε σχέση με τα τρέχοντα υψηλά επίπεδα, μόλις ολοκληρωθεί η απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Εν είδει περισσότερο προειδοποίησης, μάλιστα, τόνισε ότι καθοδικές πιέσεις στην αξιολόγηση της Ελλάδας θα μπορούσε να προκαλέσει η αναστροφή σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Ακόμη πιο σαφές ήταν το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής: οι μεγάλες ιδιωτικές επενδύσεις θα πρέπει να αποτελέσουν τον μοχλό οικονομικής ανάπτυξης της χώρας στη μετά ΤΑΑ εποχή. Και δεδομένης της σχετικά δύσκολης, ακόμη, πρόσβασης πολλών ελληνικών επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση, καθίσταται ακόμη πιο κρίσιμη η προσέλκυση ξένων επενδύσεων αλλά και η δημιουργία μεγαλύτερων εταιρικών σχημάτων μέσα από εξαγορές και συγχωνεύσεις. Δεν είναι όμως μόνο η χρηματοδότηση. «Τα σημαντικότερα εμπόδια για ιδιωτικές επενδύσεις περιλαμβάνουν: το κόστος ενέργειας, τη διαθεσιμότητα ανθρώπινου δυναμικού υψηλών προσόντων, την αβεβαιότητα για το μέλλον, και το ρυθμιστικό πλαίσιο. Ενίσχυση των ιδιωτικών επενδύσεων προϋποθέτει, συνεπώς, άρση των ανωτέρω εμποδίων», αναφέρει το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής στην τελευταία έκθεσή του για την ελληνική οικονομία που δημοσιοποιήθηκε την Πέμπτη.
Κρίσιμο ρόλο παίζει και το είδος των επενδύσεων, σε ποιους κλάδους υπάρχει ενδιαφέρον από επενδυτές για να εισέλθουν στο μετοχικό κεφάλαιο υφιστάμενων επιχειρήσεων. Ο τουρισμός θα συνεχίσει να προσελκύει επενδυτές, ειδικά μάλιστα καθώς η Ελλάδα αποτελεί πλέον προορισμό καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η βιομηχανία τροφίμων επίσης θα εξακολουθήσει να είναι ο ισχυρότερος κλάδος της μεταποίησης και ιδιαιτέρως ελκυστικός, καθώς παρά τα μικρά όρια της εγχώριας αγοράς υπάρχουν δύο σημαντικά στοιχεία: η ισχυρή ζήτηση λόγω τουρισμού και οι πολλές πλέον εξωστρεφείς εταιρείες του κλάδου.
Η υγεία, οι ασφαλιστικές υπηρεσίες, τεχνολογίες που σχετίζονται με την ευζωία είναι επίσης κλάδοι που μπορούν να προσελκύσουν επενδυτές, ειδικά μάλιστα καθώς το μικρό μέγεθος της χώρας δεν είναι αποφασιστικός παράγοντας για την επιτυχία σε αυτούς. Ενδεικτικές του παραπάνω είναι οι συμφωνίες της Lamda Development με τον όμιλο ΙΟΝ για τη δημιουργία Κέντρου Ερευνας και Καινοτομίας στο Ελληνικό και με τον Ομιλο Ιατρικού Αθηνών για τη δημιουργία Healthcare Park, επίσης στο Ελληνικό.
