Να δώσει απαντήσεις στις πιεστικές ανάγκες της σύγχρονης αγοράς εργασίας και να σταθεί αρωγός σε κοινωνικά ευάλωτες ομάδες είναι οι στόχοι του νέου επιμορφωτικού προγράμματος του Πανεπιστημίου Κρήτης και της Περιφέρειας Κρήτης με τίτλο «Επιμορφωτικό Πρόγραμμα για νέους/ες σε μειονεκτικές περιοχές και κοινωνικά ευάλωτες ομάδες (επιχειρηματικότητα – απασχολησιμότητα – κατάρτιση – κοινωνική καινοτομία)».
Σύμφωνα με τα «Ρεθεμνιώτικα Νέα», η υλοποίηση του προγράμματος θα πραγματοποιηθεί από το Κέντρο Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης του Πανεπιστημίου Κρήτης, σε συνεργασία με το Κέντρο Πολιτικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και τη Μονάδα Ερευνών Αγοράς και Επιχειρηματικότητας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Σε μία εποχή που υπάρχουν πολλές διαθέσιμες θέσεις εργασίας μεν αλλά χαμηλής ποιότητας δε, καθώς και σε μία περίοδο που οι νέοι υπερεκπροσωπούνται σε δείκτες επισφαλών μορφών εργασίας, οι ανάγκες για εξειδικευμένη κατάρτιση και υποψήφιους εργαζόμενους υψηλών προσόντων είναι μεγάλη. Στην προσπάθεια κάλυψης αυτών των αναγκών συμβάλλει το πρόγραμμα, που παρουσιάστηκε την προηγούμενη εβδομάδα και ξεκινά τη 1η Νοεμβρίου, χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από την Περιφέρεια και προσφέρεται δωρεάν σε όλους, χωρίς ηλικιακούς ή αυστηρούς εκπαιδευτικούς αποκλεισμούς. Οι εγγραφές παραμένουν ανοιχτές μέχρι τις 24 Οκτωβρίου, για ένα πρόγραμμα στην καρδιά του οποίου βρίσκονται οι ανάγκες της τοπικής και εθνικής αγοράς εργασίας, οι προοπτικές επιχειρηματικότητας, η διασύνδεση με την αγορά εργασίας, αλλά και η κοινωνική και εργασιακή καινοτομία.
Όπως τόνισε μεταξύ άλλων μιλώντας στα «Ρεθεμνιώτικα Νέα», ο επιστημονικά υπεύθυνος του προγράμματος, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών Νίκος Παπαδάκης, «η νέα αυτή στρατηγική συμμαχία κυρίως αποσκοπεί στην ενδυνάμωση της απασχολησιμότητας, δηλαδή των δυνατοτήτων ένταξης ή εξέλιξης στην αγορά εργασίας και της παραγωγικότητας και της επιχειρηματικότητας. Άρα συνακολουθεί και στην ολιστική κοινωνική ενσωμάτωση των νέων μας και δη αυτών που είναι πιο κοινωνικά ευάλωτοι». Ο ίδιος εξήγησε ότι «στους δύσκολους καιρούς μας, η ένταξη και η ενίσχυση των ευκαιριών ζωής είναι μία συγκροτησιακή συνιστώσα της βιώσιμης ανάπτυξης, όσο και της κοινωνικής συνοχής και στην πραγματικότητα αυτά τα δύο πάνε μαζί».
Το πρόγραμμα, το οποίο παρέχει πιστοποιητικό επιμόρφωσης από το ΚΕΔΙΒΙΜ, αντιστοιχεί σε οκτώ ευρωπαϊκές πιστωτικές μονάδες, ενώ η διδασκαλία θα γίνεται με υβριδικό τρόπο, δηλαδή δύο θεματικές ενότητες θα διεξάγονται διά ζώσης, ενώ οι υπόλοιπες εξ αποστάσεως, ώστε να διευκολυνθεί η συμμετοχή όσων δεν μπορούν να παρακολουθήσουν με φυσική παρουσία. Όπως ανέφερε ο κ. Παπαδάκης, «θέλαμε να διευκολύνουμε ανθρώπους που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν διά ζώσης» και για τον λόγο αυτόν υιοθετήθηκε το μοντέλο της μεικτής μάθησης. Συμμετέχουν συνολικά 17 επιμορφωτές, εκ των οποίων δέκα πανεπιστημιακοί από τρία τμήματα του Πανεπιστημίου Κρήτης, τρεις από το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, και τέσσερις ειδικοί εμπειρογνώμονες από τον χώρο των επιχειρήσεων. Το πρόγραμμα είναι χωρισμένο σε 16 θεματικές ενότητες, εκ των οποίων οι δώδεκα είναι επιλογής, προκειμένου, όπως εξήγησε ο κ. Παπαδάκης, «ο επιμορφούμενος μπορεί να επιλέξει εκείνες τις ενότητες που προσχεδιάζουν στους βιογραφικούς σχεδιασμούς του. Αυτή είναι η επιδίωξή μας».
Στοχοθεσία του προγράμματος και κάλυψη αναγκών
Η δημιουργία του προγράμματος δεν αποτελεί ένα μεμονωμένο βήμα αλλά βασίζεται σε μια μεθοδική, ερευνητικά τεκμηριωμένη στρατηγική. «Δύο βασικά του χαρακτηριστικά είναι ότι πρώτον εδράζεται στην έρευνα, σε τρία στρώματα ερευνητικής διάγνωσης αναγκών», υπογράμμισε ο κ. Παπαδάκης, αναφερόμενος στα αποτελέσματα του πρώτου και δεύτερου Περιφερειακού Μηχανισμού Παρακολούθησης και Διάγνωσης Αναγκών της Αγοράς Εργασίας, καθώς και στη τρέχουσα διεθνή βιβλιογραφία για τις δεξιότητες και τα επαγγέλματα του μέλλοντος. «Με βάση τα δεδομένα που έχουμε, ξέρουμε πού πρέπει να εστιάσουμε: τι χρειάζονται οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, οι εργοδότες και συνολικά η αγορά», πρόσθεσε. Η στόχευση αφορά κυρίως νέους σε κοινωνικά ευάλωτες ομάδες και κατοίκους μειονεκτικών περιοχών, χωρίς ωστόσο να τίθενται αποκλεισμοί για μεγαλύτερους σε ηλικία συμμετέχοντες που αναζητούν ένα νέο επαγγελματικό ξεκίνημα. «Είπαμε λοιπόν να μην βάλουμε ένα όριο, γιατί μπορεί να έχουμε έναν άνθρωπο σε μεγαλύτερη ηλικία, που να κάνει ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή του», σημείωσε ο κ. Παπαδάκης. Σε σχέση με το μορφωτικό επίπεδο, «από τη στιγμή που είναι πρόγραμμα που απευθύνεται στον γενικό πληθυσμό, έχουμε βάλει ως επιθυμητό προσόν το απολυτήριο γυμνασίου, όχι όμως σαν ανελαστικό». Πέρα όμως από την εκπαιδευτική διάσταση, το πρόγραμμα έχει και αναπτυξιακό χαρακτήρα. «Ευρύτερα αποσκοπεί να συμβάλλει και στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της Περιφέρειας Κρήτης, γιατί στους δύσκολους καιρούς μας, η ένταξη και η ενίσχυση των ευκαιριών ζωής είναι μία συγκροτησιακή συνιστώσα της βιώσιμης ανάπτυξης, όσο και της κοινωνικής συνοχής», τόνισε. Μάλιστα, σύμφωνα με τον κ. Παπαδάκη, η κοινωνική ευπάθεια «έχει διευρυνθεί διεθνώς και στη χώρα μας και ποιοτικά και ποσοτικά και κυρίως την υφίσταται όχι μόνο, αλλά κυρίως η νέα γενιά».
Η έλλειψη ποιότητας στην εργασία και η διασύνδεση με την επαγγελματική αποκατάσταση
Παρά τη μείωση της ανεργίας, η ελληνική αγορά εργασίας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρά δομικά προβλήματα, όπως διαπίστωσε ο κ. Παπαδάκης: «Ποσοτικά η κατάσταση της απασχόλησης στην Ελλάδα έχει βελτιωθεί πάρα πολύ, οι δείκτες της συνολικής και της νεανικής ανεργίας έχουν πέσει, η ποιότητα όμως της απασχόλησης συνεχίζει να αποτελεί μεγάλο πρόβλημα». Στην Ελλάδα καταγράφεται έντονα το φαινόμενο επισφαλούς απασχόλησης, με υψηλά ποσοστά υποαπασχόλησης, συνδυασμό δηλωμένης και αδήλωτης εργασίας, αλλά και νέες, προσωρινές ή επισφαλείς μορφές εργασίας. Σε αυτές «υπεραντιπροσωπεύονται οι νέοι», όπως σημείωσε ο κ. Παπαδάκης, γεγονός που καθιστά κρίσιμη την ενίσχυση δεξιοτήτων που θα τους επιτρέψουν όχι μόνο να βρουν εργασία, αλλά να διεκδικήσουν καλύτερους όρους απασχόλησης. Ο ίδιος εξήγησε πως «έχουμε έντονο το στοιχείο, όπως έχουμε δει από άλλες μας έρευνες, της υποαπασχόλησης, συχνά ζητήματα συνδυασμού δηλωμένης – αδήλωτης εργασίας, πολλών μορφών επισφαλούς απασχόλησης, πέραν των κλασικών, δηλαδή part time, εκ περιτροπής ή προσωρινής. Συνεπώς δεν είναι μόνο το να βρει κανείς δουλειά, αλλά και η ποιότητα της εργασίας», υπογράμμισε, προσθέτοντας πως το πρόγραμμα επιχειρεί να συνδυάσει ήπιες και θεματικές δεξιότητες «πολύ εξειδικευμένες και απολύτως πάνω στην αγορά εργασίας», ώστε να βελτιωθούν οι προοπτικές ένταξης. Ωστόσο, ο κ. Παπαδάκης αναγνώρισε ότι δεν μπορεί να δοθεί οριστική λύση μέσα από ένα μόνο πρόγραμμα, καθώς τα προβλήματα είναι δομικά και εντείνονται από διεθνείς κρίσεις και μετασχηματισμούς, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη ή οι αλλεπάλληλες οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις. «Αλλάζουν τα πάντα, όχι μόνο για την ΤΝ, αλλά είναι και οι αλλεπάλληλες κρίσεις, οι οποίες έχουν κοινωνικές συνέπειες και μετασχηματισμό στην αγορά εργασίας, η οποία είναι υπό μεταβολή – μετασχηματισμό», είπε χαρακτηριστικά. Σε αυτό το περιβάλλον, η εργασία αποτελεί βασικό μέσο κοινωνικής ενσωμάτωσης και αξιοπρεπούς διαβίωσης. «Η εργασία είναι και στην πραγματικότητα εκείνο το κύριο εργαλείο, όχι μόνο κοινωνικής ενσωμάτωσης, αλλά και να βιώνει κανείς και να πορεύεται αξιοπρεπώς», σημείωσε, εστιάζοντας στις αυξημένες ανάγκες λόγω της κρίσης κόστους ζωής. Μάλιστα, τόνισε ότι «η Ελλάδα επενδύει στην ένταση της γνώσης, σε αποφοίτους υψηλών προσόντων κατά 32%, ενώ ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι στο 46% και εκεί έχουμε πρόβλημα».
Οι θεματικές ενότητες και οι επιλογές των συμμετεχόντων
Η δομή του προγράμματος περιλαμβάνει 16 θεματικές ενότητες, από τις οποίες οι έξι αφορούν τις αποκαλούμενες ήπιες δεξιότητες και οι δέκα πιο εξειδικευμένες, τομεακές δεξιότητες. Δώδεκα από αυτές είναι επιλογής, προσφέροντας ευελιξία και προσαρμογή στα ενδιαφέροντα και στις επαγγελματικές επιδιώξεις κάθε συμμετέχοντος. Οι ήπιες δεξιότητες περιλαμβάνουν: οριζόντιες οργανωτικές και συνεργατικές δεξιότητες, βασικές ψηφιακές γνώσεις και χρήση νέων τεχνολογιών, επικοινωνιακές ικανότητες και δεξιότητες επιχειρηματικότητας, δια βίου μάθηση και κριτική σκέψη, λήψη αποφάσεων, ηγεσία, διαχείριση κρίσεων και χρόνου και συμβουλευτική και ενεργοποίηση. Όπως υπογράμμισε ο κ. Παπαδάκης, «με τις ήπιες δεξιότητες επιχειρούμε να καλύψουμε τα κενά που υπάρχουν στην καθημερινή επαγγελματική πρακτική, ώστε να βελτιωθεί η συνεργασία, η παραγωγικότητα και η προσαρμοστικότητα». Στις εξειδικευμένες θεματικές ενότητες περιλαμβάνονται η διαχείριση και το μάρκετινγκ τουριστικών προορισμών, η αγροτική επιχειρηματικότητα, οι θεματικές ψηφιακές δεξιότητες με έμφαση στην Τεχνητή Νοημοσύνη, οι πωλήσεις και η ποιοτική εξυπηρέτηση πελάτη, οι πράσινες δεξιότητες και η χρήση βιώσιμων τεχνολογιών, οι εφαρμογές της ΤΝ στην επιχειρηματικότητα, η τυποποίηση και οι προδιαγραφές για αγροτικά προϊόντα, το εξαγωγικό μάρκετινγκ, η κοινωνική καινοτομία, η κοινωνική αλληλέγγυα οικονομία, καθώς και οι δεξιότητες τηλεργασίας. «Από όλα αυτά ο επιμορφούμενος μπορεί να επιλέξει εκείνες τις ενότητες που προσχεδιάζουν στους βιογραφικούς σχεδιασμούς του. Αυτή είναι η επιδίωξή μας», τόνισε ο κ. Παπαδάκης. Στόχος είναι κάθε συμμετέχων να διαμορφώσει ένα προσωπικό εκπαιδευτικό μονοπάτι, που θα ενισχύσει ουσιαστικά την επαγγελματική του ταυτότητα και την προοπτική απασχόλησης. «Επιδιώκουμε να εξοπλίσουμε με εφόδια και δεξιότητες τους επιμορφούμενους μας, ώστε να ανταποκριθούν και στις άμεσες ανάγκες της αγοράς εργασίας της Κρήτης και της Ελλάδας, αλλά και συνολικά του διεθνούς περιβάλλοντος», κατέληξε ο κ. Παπαδάκης. Με σαφή αναφορά στην κοινωνική ενσωμάτωση, στην ποιότητα της εργασίας και στις δεξιότητες του αύριο, το πρόγραμμα φιλοδοξεί να αποτελέσει πρότυπο σύμπραξης πανεπιστημίου και περιφέρειας, δείχνοντας ότι η γνώση και η κατάρτιση μπορούν να γίνουν μοχλοί ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής.
