Πρώην διοικητής της Centcom, η οποία επιβλέπει τις αμερικανικές δυνάμεις στη Μέση Ανατολή, δήλωσε ότι το Πεντάγωνο οφείλει να θεωρεί βέβαιη την ιρανική αντίδραση
Ηαμερικανική αεροπορική επιδρομή στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις πυροδοτεί μια επικίνδυνη κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή, με το Ιράν να προειδοποιεί για αντίποινα και τις παγκόσμιες αγορές να φοβούνται νέα ενεργειακή κρίση. Ο Ντόναλντ Τραμπ κάλεσε την Τεχεράνη να επιλέξει τον δρόμο της ειρήνης, διαφορετικά θα αντιμετωπίσει, όπως είπε, «μεγαλύτερες και ευκολότερες» επιθέσεις. Αναλυτές εκτιμούν ότι η Τεχεράνη ενδέχεται να απαντήσει στοχεύοντας αμερικανικές βάσεις και πολεμικά πλοία, εξαπολύοντας κυβερνοεπιθέσεις ή επιχειρώντας τον αποκλεισμό των Στενών του Ορμούζ, σύμφωνα με ανάλυση των Financial Times.
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, είχε προειδοποιήσει την Ουάσινγκτον για «ανεπανόρθωτη ζημιά», σε περίπτωση που οι ΗΠΑ ενίσχυαν το Ισραήλ στον πόλεμο κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Το Σάββατο, ο Ντόναλντ Τραμπ έδωσε εντολή να προχωρήσει η επιχείρηση κατά του Ιράν.
Ο Αμερικανός πρόεδρος έστειλε βομβαρδιστικά αεροσκάφη για να πλήξουν κρίσιμες ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Οι τοποθεσίες αυτές «εξολοθρεύτηκαν», δήλωσε ο Τραμπ.
Ο απόστρατος στρατηγός Τζόζεφ Βότελ, πρώην διοικητής της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ (Centcom), η οποία επιβλέπει τις αμερικανικές δυνάμεις στη Μέση Ανατολή δήλωσε ότι το Πεντάγωνο οφείλει να θεωρεί βέβαιη την ιρανική αντίδραση.
Αναλυτές ανέφεραν ότι αυτή η αντίδραση μπορεί να περιλαμβάνει άμεσες επιθέσεις εναντίον αμερικανικών δυνάμεων ή διπλωματικών αποστολών στην περιοχή, κυβερνοεπιθέσεις, τρομοκρατία ή νέα χτυπήματα από ιρανικές παραστρατιωτικές οργανώσεις. Η Τεχεράνη θα μπορούσε επίσης να διαταράξει τις εξαγωγές ενέργειας από τον Περσικό Κόλπο.
Με δεκάδες χιλιάδες Αμερικανούς στρατιώτες αναπτυγμένους στη Μέση Ανατολή και με το Ιράν και τους συμμάχους του να είναι «απολύτως σαφείς» ως προς την πρόθεσή τους να επιτεθούν, ο κόσμος σύντομα θα μάθει αν ο Τραμπ ήταν «προετοιμασμένος για τις συνέπειες», δήλωσε η Ντάνα Στρούλ, πρώην αναπληρώτρια βοηθός υπουργού Άμυνας για τη Μέση Ανατολή.
Πιθανοί στόχοι του Ιράν
Οι μεγάλες αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις στο Κατάρ, το Μπαχρέιν και το Κουβέιτ είναι «πολύ πιθανό» να αποτελέσουν στόχους του Ιράν, είπε ο Βότελ, προσθέτοντας ότι η Centcom έχει ήδη λάβει μέτρα προετοιμασίας.
Λίγες ημέρες πριν από τη στρατιωτική δράση των ΗΠΑ το βράδυ του Σαββάτου, ο Έλιοτ Άμπραμς, πρώην ειδικός απεσταλμένος για το Ιράν και τη Βενεζουέλα στην πρώτη κυβέρνηση Τραμπ, είχε προειδοποιήσει ότι στόχοι θα μπορούσαν να είναι και σύμμαχοι των ΗΠΑ στον Κόλπο, όπως η Σαουδική Αραβία ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Το Ιράν θα μπορούσε επίσης να προσπαθήσει να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, τη στενή θαλάσσια δίοδο από την οποία περνά το ένα τρίτο του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου πετρελαίου κάθε μέρα, σύμφωνα με τον Άμπραμς. Αυτό θα «προκαλούσε άμεση αύξηση των παγκόσμιων τιμών του πετρελαίου».
Ενώ οι ΗΠΑ έχουν στείλει ενισχύσεις στη Μέση Ανατολή τις τελευταίες ημέρες, το Ιράν είναι πλέον «έτοιμο» να αντεπιτεθεί, διαθέτοντας «ένα φάσμα βαλλιστικών πυραύλων, πυραύλων cruise και drones», δήλωσε ο πρώην υπουργός της Πολεμικής Αεροπορίας, Φρανκ Κένταλ, πριν από την αμερικανική επίθεση.
Η απόφαση να προβεί σε τέτοια αντίδραση αποτελεί για το Ιράν «ζήτημα κλιμάκωσης», δηλαδή θα πρέπει να υπολογίσει τι επιπλέον επιθέσεις μπορεί να δεχτεί αν απαντήσει στις ΗΠΑ.
Ο Τραμπ προειδοποίησε το Ιράν να μην ακολουθήσει αυτή την οδό, με διάγγελμά του το βράδυ του Σαββάτου, λέγοντας ότι η Τεχεράνη πρέπει τώρα να επιλέξει τον δρόμο της ειρήνης, αλλιώς θα αντιμετωπίσει, όπως είπε, «μεγαλύτερες και ευκολότερες» επιθέσεις.
Σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο του Πενταγώνου, περίπου 40.000 στρατιωτικοί και προσωπικό των ΗΠΑ βρίσκονται αναπτυγμένοι στη Μέση Ανατολή, σε βάσεις και στρατιωτικές τοποθεσίες σε Μπαχρέιν, Κουβέιτ, Κατάρ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, καθώς και σε Αίγυπτο, Ιράκ, Ιορδανία, Ομάν, Σαουδική Αραβία και Συρία.
Οι βάσεις σε ΗΑΕ, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, Ιράκ και Κουβέιτ διαθέτουν αντιαεροπορική άμυνα, αλλά βρίσκονται εντός εμβέλειας των πυραύλων μικρής εμβέλειας του Ιράν, σημείωσε ο Κένταλ. Στην περιοχή βρίσκονται επίσης πολλά αντιτορπιλικά πλοία και ένα αεροπλανοφόρο, με την ομάδα μάχης του USS Nimitz καθ’ οδόν.
«Είναι πάντα σε έναν λογικό βαθμό επιφυλακής λόγω πιθανών επιθέσεων, αλλά τώρα υποθέτω πως η ετοιμότητα θα είναι ακόμη υψηλότερη», ανέφερε.
Οι 2.500 Αμερικανοί στρατιώτες στο Ιράκ και οι εκατοντάδες στη Συρία είναι δυνητικά εκτεθειμένοι σε επιθέσεις από σιιτικές πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν — οι οποίες στο παρελθόν έχουν επιτεθεί με ρουκέτες και drones — αλλά και στους ιρανικούς πυραύλους.
«Οι πολιτοφυλακές στο Ιράκ δεν έχουν διαλυθεί. Πήραν πολιτική απόφαση να προστατεύσουν τον εαυτό τους και να μην επιτεθούν στις αμερικανικές δυνάμεις μέχρι τώρα», δήλωσε η Ντάνα Στρούλ.
Οι Χούθι στην Υεμένη, που επίσης υποστηρίζονται από το Ιράν, θα θεωρήσουν τις αμερικανικές επιθέσεις ως παραβίαση της εκεχειρίας που είχαν συμφωνήσει με την Ουάσινγκτον την άνοιξη, είπε η Στρούλ, και μπορεί να στοχοποιήσουν αμερικανικά πλοία.
Εκτός από τους πυραύλους που έχουν απομείνει στο Ιράν, οι αναλυτές σημειώνουν ότι διαθέτει και άλλα μέσα επίθεσης.
«Το Ιράν διαθέτει ακόμη πολύ εξελιγμένες επιθετικές δυνατότητες στον κυβερνοχώρο, ενώ το δίκτυό του διατηρεί ομάδες δολιοφθοράς εν υπνώσει, πολύ πέρα από τη Μέση Ανατολή», τόνισε η Στρούλ.
Ένας επιπλέον κίνδυνος είναι ότι η αμερικανική επιδρομή του Σαββάτου στο Φορντό — μία από τις δύο βασικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν — μπορεί να μην είχε την αποτελεσματικότητα που προσδοκούσαν οι ΗΠΑ. Αν και το Ιράν επιβεβαίωσε τις επιθέσεις, δεν υπάρχουν ακόμη αποδείξεις για το μέγεθος της ζημιάς στο υπόγειο συγκρότημα.
Οι επιθέσεις αυτές ενδέχεται να ενισχύσουν την αποφασιστικότητα του Ιράν να προχωρήσει στην ανάπτυξη ενός προγράμματος πυρηνικών όπλων. Η Ισλαμική Δημοκρατία ήδη εμπλούτιζε ουράνιο σε επίπεδα κοντά στα οπλικά, παρότι επιμένει ότι το πυρηνικό της πρόγραμμα είναι για ειρηνική χρήση.
«Αν και είναι βέβαιο ότι οι Ισραηλινοί έχουν προκαλέσει σημαντική ζημιά στο στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα του Ιράν, σε πυραυλικά βαλλιστικά συστήματα, στο πυρηνικό του πρόγραμμα και στην ηγεσία του… δεν μπορείς να βομβαρδίσεις τη γνώση — και αυτά τα προγράμματα μπορούν να ξαναχτιστούν», δήλωσε η Ντάνα Στρούλ.
«Οποιαδήποτε επιπλέον ζημιά μπορεί να τους καθυστερήσει για χρόνια, αλλά δεν θα τους εμποδίσει να επανασυστήσουν ή να συνεχίσουν ένα πρόγραμμα για την απόκτηση πυρηνικών όπλων», σημείωσε ο Φρανκ Κένταλ.
Το Ιράν θα μπορούσε επίσης να απαντήσει με οικονομικά πλήγματα, στοχεύοντας τις εξαγωγές ενέργειας από τον Περσικό Κόλπο.
Το 2019 αποκαλύφθηκαν τα τρωτά σημεία της περιοχής, όταν επίθεση με πυραύλους και drones — που αποδόθηκε στο Ιράν — προκάλεσε προσωρινή διακοπή στο 50% της παραγωγής πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας. Η Σαουδική Αραβία και άλλα κράτη του Κόλπου έχουν επιδιώξει τα τελευταία χρόνια μια ύφεση στις σχέσεις με το Ιράν, ώστε να μειώσουν την ένταση και να αποτρέψουν νέες επιθέσεις.
Στα Στενά του Ορμούζ, το Ιράν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ταχύπλοα επιθετικά σκάφη, υποβρύχια και παράκτια αντιαποβατικά όπλα για να πλήξει διερχόμενα πλοία, δήλωσε ο Κένταλ. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να ναρκοθετήσει τη θαλάσσια δίοδο — αν και και το ίδιο το Ιράν εξάγει πετρέλαιο μέσω των Στενών, κάτι που αποτελεί βασική του πηγή συναλλάγματος.
Ο Μάικλ Αλφάρο, επικεφαλής επενδύσεων της Gall Partners, hedge fund με επίκεντρο την ενέργεια, προειδοποίησε ότι οι παγκόσμιες αγορές ενέργειας προετοιμάζονται για παρατεταμένη αστάθεια μετά τις επιθέσεις των ΗΠΑ.
«Οι ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες θα διατηρήσουν σχεδόν σίγουρα την ανοδική πίεση στις τιμές του πετρελαίου», δήλωσε ο Αλφάρο. «Το Ιράν είναι πιθανό να διατηρήσει σημαντική επιρροή στα Στενά του Ορμούζ».
