Της Σοφίας Νεοφύτου
Γνωρίζουμε πως τα μικροπλαστικά αποτελούν πλέον μια υπαρκτή πραγματικότητα στο καθημερινό μας φαγητό. Πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημά όμως και κυρίως σε ποια τρόφιμα τα εντοπίζουμε περισσότερο;
Η πρόσφατη επιστημονική ανασκόπηση για τα γαλακτοκομικά και τα αρτοσκευάσματα αποκαλύπτει ότι προϊόντα που θεωρούμε βασικά και ασφαλή περιέχουν συχνά αξιοσημείωτες ποσότητες τέτοιων σωματιδίων, τα οποία τελικά καταλήγουν στο σώμα μας.
Τι βρέθηκε στα γαλακτοκομικά προϊόντα
Στην εν λόγω έρευνα εξετάστηκαν μία σειρά προϊόντων που χρησιμοποιούνται από τη πλειοψηφία των πολιτών ως προς τη συγκέντρωσή τους σε μικροπλαστικά.
Αρχικά στο φρέσκο γάλα εντοπίστηκαν σωματίδια μικροπλαστικών σε ποσοστό σχεδόν εννέα στα δέκα δείγματα, με κυρίαρχα υλικά το πολυαιθυλένιο και το πολυπροπυλένιο, πλαστικά που χρησιμοποιούνται ευρέως στη συσκευασία και στον εξοπλισμό επεξεργασίας.
Στο γάλα σε σκόνη βρέθηκαν επίσης σωματίδια, ενώ η εσωτερική πλαστική επένδυση των συσκευασιών φάνηκε να συμβάλλει σημαντικά στην τελική επιβάρυνση του προϊόντος. Παρουσία μικροπλαστικών έχει και το γιαούρτι, στα οποία εντοπίστηκαν σωματίδια τόσο από τη διαδικασία παραγωγής όσο και από τα υλικά που έρχονται σε επαφή με το προϊόν.
Τα βρεφικά γάλατα σε σκόνη αποτελούν ιδιαίτερη κατηγορία, αφού στα δείγματα καταγράφηκαν δεκάδες σωματίδια ανά εκατό γραμμάρια, ενώ η χρήση μπιμπερό αυξάνει επί πρακτικά πολλαπλάσια τον αριθμό σωματιδίων στα οποία εκτίθενται καθημερινά τα βρέφη.
Τι βρέθηκε στα αρτοσκευάσματα και τις πρώτες ύλες
Όσον αφορά τα αρτοσκευάσματα, οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή αυτών παρουσιάζουν επίσης ανησυχητική επιβάρυνση. Παραδείγματος χάριν, στο αλεύρι καταγράφηκαν από μερικές χιλιάδες έως περισσότερα από έξι χιλιάδες μικροπλαστικά ανά κιλό, με αυξημένες συγκεντρώσεις σε προϊόντα χωρίς επωνυμία ή πιστοποίηση.
Η ζάχαρη εμφάνισε σε ορισμένα δείγματα πάνω από 29.000 σωματίδια ανά εκατό γραμμάρια, γεγονός που αποτελεί μια από τις υψηλότερες τιμές που έχουν αναφερθεί. Υψηλή ήταν και η επιβάρυνση του θαλασσινού αλατιού, όπου έχουν βρεθεί μέχρι και οκτώ χιλιάδες σωματίδια ανά κιλό, κάτι που σχετίζεται τόσο με τη θαλάσσια ρύπανση όσο και με τις διαδικασίες παραγωγής και συσκευασίας.
Οι συνέπειες για την ανθρώπινη υγεία
Οι επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι τα μικροπλαστικά μπορούν να εισέλθουν στο ανθρώπινο σώμα μέσω της τροφής και να μεταφερθούν με την κυκλοφορία του αίματος σε διάφορους ιστούς. Έχουν εντοπιστεί σε πνεύμονες, συκώτι, έντερο, αίμα, πλακούντα, ακόμη και στο ανθρώπινο σπέρμα. Η παρουσία τους συνδέεται με φλεγμονές στο έντερο, με διαταραχές στο ορμονικό σύστημα, με πιθανές επιδράσεις στη γονιμότητα και με αυξημένο κίνδυνο μεταφοράς τοξικών ουσιών που προσκολλώνται πάνω στο πλαστικό.
Έξι τρόποι να προστατευτούμε
Αν και η πλήρης αποφυγή μικροπλαστικών δεν είναι εφικτή, υπάρχουν πρακτικοί τρόποι για να μειώσουμε σημαντικά την έκθεσή μας. Η αποφυγή υπερθέρμανσης τροφίμων μέσα σε πλαστικά δοχεία μειώνει δραστικά τη μεταφορά σωματιδίων στο φαγητό.
Επίσης η χρήση γυάλινων ή ανοξείδωτων σκευών για ζεστά ροφήματα και μαγείρεμα προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια.
Εκτός των παραπάνω η προτίμηση σε τρόφιμα που υφίστανται λιγότερη επεξεργασία μειώνει την πιθανότητα να έχουν επιβαρυνθεί σε πολλά στάδια της παραγωγής τους. Σημαντικό είναι πως η επιλογή επώνυμων πρώτων υλών, όπως αλεύρι και ζάχαρη, φαίνεται να περιορίζει την έκθεση σε σύγκριση με ανεξέλεγκτα προϊόντα.
Τέλος η αντικατάσταση φθαρμένων σκευών ή επιφανειών, ιδίως όσων έχουν τεφλόν, περιορίζει την απελευθέρωση επιπλέον μικροπλαστικών. Για τα βρέφη, η χρήση γυάλινων μπιμπερό και η αποφυγή πολύ ζεστού νερού μέσα σε πλαστικά δοχεία αποτελούν ουσιαστικά μέτρα προστασίας.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Food Safety and Health – 2025 – Dangal – Microplastic Contamination of Dairy and Bakery Products Sources and Effects on
