Τόσο η κυβέρνηση της Τρίπολης όσο πλέον και η κυβέρνηση της Βεγγάζης στη Λιβύη καταγγέλλουν την Ελλάδα για «παραβίαση δικαιωμάτων της Λιβύης στα οικόπεδα νοτίως της Κρήτης»
Οι εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης έχουν αυξηθεί και πάλι, καθώς η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με έδρα την Τρίπολη κατηγόρησε την Ελλάδα ότι παραβιάζει τα κυριαρχικά θαλάσσια δικαιώματα της Λιβύης, ενώ λίγο αργότερα και ο στρατάρχης, Χαλίφα Χαφτάρ, έκανε λόγω για «παραβίαση της χώρας στα οικόπεδα νοτίως της Κρήτης».
Πρόκειται για την πρώτη φορά που οι δύο αντίπαλες αρχές της Λιβύης, με τη μία υπό τον έλεγχο του Χαλίφα Χαφτάρ, φαίνεται να ευθυγραμμίζονται, διαμορφώνοντας κοινή στάση απέναντι στην Ελλάδα, με αφορμή την αξιοποίηση των ελληνικών θαλάσσιων οικοπέδων.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών της Λιβύης, τμήματα των καθορισμένων ζωνών έρευνας εμπίπτουν σε αυτό που η Τρίπολη θεωρεί αμφισβητούμενες θαλάσσιες περιοχές. Το υπουργείο εξέφρασε «βαθιά ανησυχία» και καταδίκασε την κίνηση ως «σαφή παραβίαση» της λιβυκής κυριαρχίας, επιμένοντας ότι οποιαδήποτε δραστηριότητα στην περιοχή απαιτεί προηγούμενη νομική συμφωνία σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Μέσω ανακοινώσεων των «υπουργείων Εξωτερικών» της Λιβύης, και οι δύο πλευρές της Τρίπολης και της Βεγγάζης καλούν την ελληνική κυβέρνηση να αναστείλει τη διαδικασία, μέχρι να επιτευχθεί κοινώς αποδεκτή λύση για τις θαλάσσιες ζώνες.
Αν και στην ανακοίνωση της Βεγγάζης δεν γίνεται σαφής αναφορά στο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, η χρονική συγκυρία και το περιεχόμενο της τοποθέτησης εκτιμάται ότι εντείνουν τις προκλήσεις ενόψει της προγραμματισμένης επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, στις αρχές Ιουλίου σε Τρίπολη και Βεγγάζη.
Το διπλωματικό ρήγμα ήρθε μόλις λίγες εβδομάδες πριν από την προγραμματισμένη επίσκεψη του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη στην Τρίπολη και τη Βεγγάζη στις αρχές Ιουλίου.
Ελληνικές διπλωματικές πηγές θεωρούν την επίσκεψη αυτή ως μια ευκαιρία για την επανέναρξη του διαλόγου σχετικά με τη θαλάσσια οριοθέτηση – συγκεκριμένα για την υφαλοκρηπίδα και τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (ΑΟΖ). Εάν οι διμερείς συνομιλίες αποτύχουν, η Αθήνα θα μπορούσε να προτείνει την παραπομπή του ζητήματος στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όπως έχει κάνει στο παρελθόν η Λιβύη σε υποθέσεις που αφορούσαν τη Μάλτα και την Τυνησία.
Οι εντάσεις τροφοδοτούνται επίσης από την αυξανόμενη ευθυγράμμιση της Λιβύης με την Τουρκία. Την Τετάρτη, ο υπουργός Ενέργειας της Λιβύης Abdel Sadek συναντήθηκε με τον Τούρκο πρέσβη στην Τρίπολη για να συζητήσουν την ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Οι συζητήσεις περιλάμβαναν την πιθανή επιστροφή τουρκικών πετρελαϊκών εταιρειών και τη συνεργασία μεταξύ της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου της Λιβύης και της τουρκικής TPAO.
Σε απάντηση, η Αθήνα υποστηρίζει ότι η Ελλάδα ενεργεί πλήρως εντός των δικαιωμάτων της βάσει του διεθνούς ναυτικού δικαίου. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δήλωσε ότι η διαδικασία του διαγωνισμού σέβεται τους διεθνείς κανόνες και αντανακλά την κυρίαρχη εξουσία της χώρας. Ταυτόχρονα, η ελληνική κυβέρνηση επανέλαβε ότι είναι ανοιχτή στο διάλογο – αλλά μόνο στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας.
Προσθέτοντας την πολυπλοκότητα, η Βουλή των Αντιπροσώπων της Λιβύης που εδρεύει στα ανατολικά, ευθυγραμμισμένη με τον στρατιωτικό διοικητή Χαλίφα Χαφτάρ, φαίνεται να πλησιάζει στην επικύρωση της αμφιλεγόμενης ναυτιλιακής συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης. Το μνημόνιο αγνοεί τη νομική επιρροή ελληνικών νησιών, όπως η Κρήτη, στη θαλάσσια οριοθέτηση, θέση που η Ελλάδα απορρίπτει κατηγορηματικά.
Η αλλαγή στάσης των συμμάχων του Χάφταρ, που παραδοσιακά θεωρούνται αντίθετοι στην τουρκική επιρροή, θεωρείται στην Αθήνα ως εξέλιξη με σοβαρές γεωπολιτικές επιπτώσεις. Η Ελλάδα έχει πρόσφατα εντείνει τη διπλωματική της δέσμευση στη Βόρεια Αφρική, με στόχο να αντισταθμίσει την επεκτεινόμενη παρουσία της Άγκυρας στην περιοχή.
Η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της Βεγγάζης αναφέρει:
«Δήλωση της κυβέρνησης της Λιβύης, Υπουργείο Εξωτερικών και Διεθνούς Συνεργασίας, σχετικά με την ελληνική ανακοίνωση για την έναρξη διεθνούς πρόσκλησης υποβολής αδειών εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε αμφισβητούμενες θαλάσσιες περιοχές
Το Υπουργείο Εξωτερικών και Διεθνούς Συνεργασίας της κυβέρνησης της Λιβύης εκφράζει τη βαθιά έκπληξη και ανησυχία του για όσα δημοσιεύθηκαν στο τεύχος (2025/3335/C) της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της 12ης Ιουνίου 2025, σχετικά με το ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει προκηρύξει διεθνή διαγωνισμό για άδειες εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νοτίως της Κρήτης, μέρος των οποίων υπόκειται σε ανεπίλυτη νομική διαμάχη με το κράτος της Λιβύης.
Το Υπουργείο επιβεβαιώνει το εγγενές και αναφαίρετο δικαίωμα της Λιβύης στην εξερεύνηση και αξιοποίηση των υδρογονανθράκων της στις διεθνώς αναγνωρισμένες θαλάσσιες περιοχές της, σύμφωνα με τις διατάξεις της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, η οποία αποτελεί ένα ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο που ρυθμίζει όλες τις δραστηριότητες στους ωκεανούς και τις θάλασσες.
Το Υπουργείο τονίζει επίσης ότι οποιεσδήποτε δραστηριότητες προς εξερεύνηση ή εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε αμφισβητούμενες περιοχές ή περιοχές που εμπίπτουν στη θαλάσσια δικαιοδοσία της Λιβύης, χωρίς την προηγούμενη και ρητή συγκατάθεσή του, θα θεωρούνται παράνομες και επιθετικές πράξεις και θα συνεπάγονται όλες τις συνακόλουθες νομικές ευθύνες βάσει του διεθνούς δικαίου. Η κλιμάκωση από την πλευρά της Ελλάδας θα επιδείνωνε τις εντάσεις στη Μεσόγειο και θα παρεμπόδιζε τις προσπάθειες προώθησης της σταθερότητας και της διεθνούς συνεργασίας με βάση τον αμοιβαίο σεβασμό της κυριαρχίας και των κοινών συμφερόντων.
Ως εκ τούτου, το Υπουργείο καλεί την ελληνική κυβέρνηση:Να σταματήσει αμέσως όλες τις διαδικασίες που σχετίζονται με την προσφορά ή την ανάθεση οποιωνδήποτε έργων για εξερεύνηση υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές που εμπίπτουν στα κυριαρχικά δικαιώματα της Λιβύης.Να απέχει από τη λήψη μονομερών μέτρων που θα μπορούσαν να βλάψουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Λιβύης.
Να συμμετάσχει σε εποικοδομητικό και σοβαρό διάλογο με το κράτος της Λιβύης για την αναζήτηση δίκαιων και ισότιμων λύσεων στα ζητήματα, σύμφωνα με τις αρχές του διεθνούς δικαίου και τα συμφέροντα όλων των μερών.
Το κράτος της Λιβύης διατηρεί όλα τα νόμιμα δικαιώματά του να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία της κυριαρχίας του και των φυσικών πόρων του, σύμφωνα με τους διεθνείς νόμους και κανόνες».
