Εξαπλώθηκαν στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια ως η «πράσινη» εναλλακτική στις χωματερές. Ωστόσο πλέον, πολλοί βλέπουν «νέφη» προβλημάτων πάνω από τις μονάδες καύσης απορριμμάτων
Σε ολόκληρη την Ευρώπη, εκατοντάδες εγκαταστάσεις τύπου «waste-to-energy» ξεφύτρωσαν τα περασμένα χρόνια, με το επιχείρημα ότι η καύση στερεών αποβλήτων από την οποία παράγεται ηλεκτρική ενέργεια είναι καλύτερη για το περιβάλλον εάν συγκριθεί με τους χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων.
Ωστόσο, νεότερες μελέτες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, υποστηρίζοντας ότι η ρύπανση που παράγεται από αυτές τις «waste-to-energy» εγκαταστάσεις βλάπτει το περιβάλλον και την υγεία σε βαθμό ανησυχητικά υψηλό. Παράλληλα δε, όπως αναφέρει το Politico, «η Ε.Ε. έχει μειώσει δραστικά τη χρηματοδότηση τέτοιου τύπου έργων, ενώ οι δήμοι εξακολουθούν να αποπληρώνουν τα χρέη που συσσώρευσαν για τη χρηματοδότησή τους».
Περίπου 500 μονάδες μετατροπής αποβλήτων σε ενέργεια λειτουργούν σήμερα εντός της συνόρων της Ευρωπαϊκής Ενωσης και καίνε περίπου το ένα τέταρτο των καθημερινών σκουπιδιών της Ευρώπης, σύμφωνα με τα στοιχεία της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Μονάδων Παραγωγής Ενέργειας από Απόβλητα (CEWEP).
Σύμφωνα με τους υποστηρικτές τους, αυτές οι οι μονάδες είναι απαραίτητες προκειμένου η Ευρώπη να επιτύχει τον στόχο που έχει θέσει να στέλνει λιγότερο από το 10% των οικιακών απορριμμάτων σε χώρους υγειονομικής ταφής έως το 2035.
Η Ε.Ε. ανακυκλώνει περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη περιοχή στον κόσμο, πλην όμως παράλληλα εξακολουθεί να θάβει ένα μεγάλο μέρος των σκουπιδιών της. Ενδεικτικά, περισσότεροι από 50 εκατομμύρια τόνοι αστικών αποβλήτων στάλθηκαν σε χώρους υγειονομικής ταφής στην Ε.Ε. το 2023. Την ίδια χρονιά (2023), περίπου 58 εκατομμύρια τόνοι αποτεφρώθηκαν, σχεδόν το σύνολο των οποίων χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή ενέργειας. Σημειώνεται ότι με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία, οι εταιρείες καλούνται να δίνουν προτεραιότητα στην επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση έναντι της καύσης και της υγειονομικής ταφής των αποβλήτων.
Ωστόσο πλέον, οικολογικές ομάδες υποστηρίζουν ότι είναι λάθος να θεωρούμε ότι η παραγωγή ενέργειας από απόβλητα είναι «καθαρότερη» από τα ορυκτά καύσιμα. Σύμφωνα με όσα καταγγέλλουν, μεταξύ των αστικών απορριμμάτων που καίγονται βρίσκονται άλλωστε και πολλά πλαστικά. Σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση Zero Waste Europe, κάθε τόνος αστικών αποβλήτων που καίγεται απελευθερώνει από 0,7 έως 1,7 τόνους διοξειδίου του άνθρακα.
Επιστήμονες προειδοποιούν ότι δεν έχει διεξαχθεί επαρκής έρευνα σχετικά με τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που ζουν κοντά σε εγκαταστάσεις καύσης απορριμμάτων. Οι φορείς εκμετάλλευσης αυτών των εγκαταστάσεων υποστηρίζουν, από την πλευρά τους, ότι οι τεχνολογικές εξελίξεις και η σωστή διαλογή των απορριμμάτων μπορούν να διατηρήσουν τη ρύπανση σε χαμηλά επίπεδα. Ωστόσο, οι ανησυχίες εντείνονται, με αποτέλεσμα πιο πολλές κοινότητες σε διάφορες περιοχές της Ε.Ε. να αντιδρούν (σε Ιταλία, Γαλλία κ.α.), ενώ και η ίδια η Ε.Ε., από την πλευρά της, μειώνει πια τα χρήματα που δίνει για την εγκατάσταση και λειτουργία τέτοιου τύπου μονάδων.
