Το Σάββατο 22 Νοεμβρίου 2025 πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας η εναρκτήρια εκπαιδευτική ημερίδα της δράσης “Youth for Diagnostics”, με τη συμμετοχή 18 σχολείων, των ΕΚΦΕ Ηρακλείου και 40 εκπαιδευτικών από σχολεία μέσης εκπαίδευσης του Ηρακλείου. Στόχος της πρωτοβουλίας αυτής είναι οι μαθητές να ενταχθούν σε ρόλο επιστημόνων, προωθώντας την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στην επιστημονική έρευνα.
Η δράση “Youth for Diagnostics” εντάσσεται στο πλαίσιο του πρώτου οργανωμένου πρόγραμματος Επιστήμης των Πολιτών (Citizen Science), με έδρα το Ηράκλειο της Κρήτης. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας αυτής, ο πολίτης-επιστήμονας καλείται να συμβάλει εθελοντικά στη δημιουργία νέας γνώσης, μέσω της συλλογής, επεξεργασίας ή ανάλυσης δεδομένων. Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές, ως πολίτες-επιστήμονες, αναμένεται να συμμετάσχουν σε πραγματικές επιστημονικές προσπάθειες, βοηθώντας τους επιστήμονες να απαντήσουν σε ερωτήματα που αφορούν στο περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, αξιοποιώντας ταυτόχρονα τις γνώσεις και τη δημιουργικότητά τους με την ανάπτυξη των δικών τους καινοτόμων διαγνωστικων εργαλείων.
Η δράση υλοποιείται μέσω του Προγράμματος DxHub, ένα Ευρωπαϊκό Κέντρο Αριστείας με συντονίστρια την καθηγήτρια Ηλέκτρα Γκιζελή, το οποίο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Horizon Europe και στοχεύει στην ανάπτυξη καινοτόμων, εύχρηστων και οικονομικών διαγνωστικών συσκευών για χρήση στο πεδίο φροντίδας. Με αυτόν τον τρόπο, η επιστήμη, η τεχνολογία και η δημιουργικότητα συνδέονται μέσα από το μοντέλο STEAM, με στόχο οι μαθητές να εξοπλιστούν με γνώσεις και δεξιότητες γύρω από την μικροβιολογική ανάλυση νερού, την ανάπτυξη και τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών διάγνωσης στο πεδίο αλλά και να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με θέματα δημόσιας υγείας. Στόχος του συγκεκριμένου προγράμματος είναι η δημιουργία ενός διαγνωστικού εργαλείου για την ανίχνευση μικροοργανισμών στο νερό.
Στην ημερίδα, η οποία αποτελεί συν-διοργάνωση του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), του Πανεπιστημίου Κρήτης, των ΚΕΚ Τεχνικών Σχολών Επιμελητηρίου Ηρακλείου, του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας, της Περιφέρειας Κρήτης και του ΕΟΔΥ, χαιρετισμό απηύθυνε η κα Ελένη Μαράκη-Μπελαδάκη, Εντεταλμένη Σύμβουλος Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης της Περιφέρειας Κρήτης.
Οι εργασίες της ημερίδας ξεκίνησαν με ομιλία από την Head of DxHub Management Team, Δρ. Άντζυ Κολοκούση, η οποία ανέπτυξε τους στόχους του DxHub και το μοντέλο συνεργασίας με τους πολίτες-επιστήμονες, και στη συνέχεια ακολούθησαν παρουσιάσεις από τις Δρ. Ιάσμη Στάθη, Δρ. Κατερίνα Τσιλιπουνιδάκη, τον Δρ. Αντώνη Παπαδάκη, την κα Carolina Mariano, από το Πανεπιστήμιο NOVA της Πορτογαλίας. Την εκδήλωση έκλεισαν οι παρουσιάσεις της Μαρκέλλας Σπληνάκη του Παναγιώτη Γεωργαντή.
Η δράση “Youth for Diagnostics” αποτελεί μία από τις πρωτοβουλίες Επιστήμης των Πολιτών του Κέντρου Αριστείας DxHub. Το κέντρο DxHub στοχεύει στην ανάπτυξη γρήγορων, ευαίσθητων και οικονομικών διαγνωστικών λύσεων για την άμεση ανίχνευση παθογόνων στο πεδίο (Point-of-Care). Αποστολή του είναι η έγκαιρη ανίχνευση ασθενειών που απειλούν την κοινωνία, με στόχο την αποτελεσματική θωράκισή της απέναντι σε μελλοντικές πανδημίες, όπως αυτή του COVID-19. Το πρόγραμμα εστιάζει σε λύσεις προσβάσιμες σε όλους, με εφαρμογές που καλύπτουν τον αγροτικό, τον κτηνοτροφικό, τον ανθρώπινο και τον περιβαλλοντικό τομέα, υιοθετόντας την προσέγγιση «Μία Υγεία» (One Health). Το έργο αξιοποιεί προηγμένες τεχνολογίες και καλύπτει τους τομείς της ανθρώπινης υγείας, της κτηνιατρικής και της αγροδιατροφής.
