Η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι έχει ήδη λάβει την απόφασή της για τον φετινό νικητή του Νόμπελ Ειρήνης 2025, αρκετές ημέρες πριν από την επίτευξη εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς στο πλαίσιο του ειρηνευτικού σχεδίου του Αμερικανού προέδρου για τη Γάζα.
Με βάση το χρονικό πλαίσιο και τη σύνθεση της ανεξάρτητης πενταμελούς επιτροπής, οι περισσότεροι ειδικοί και παρατηρητές στη Νορβηγία θεωρούν εξαιρετικά απίθανο να βραβευτεί ο Τραμπ, γεγονός που προκαλεί ανησυχία για το πώς θα αντιδράσει σε έναν τόσο δημόσιο αποκλεισμό.
Η Κίρστι Μπέργκστε, αρχηγός του Σοσιαλιστικού Αριστερού Κόμματος και εκπρόσωπος του στη διπλωματία, δήλωσε ότι το Όσλο πρέπει να είναι «έτοιμο για οτιδήποτε».
«Ο Ντόναλντ Τραμπ οδηγεί τις Ηνωμένες Πολιτείες σε μια ακραία κατεύθυνση — επιτίθεται στην ελευθερία του λόγου, χρησιμοποιεί μασκοφόρες μυστικές δυνάμεις που απάγουν ανθρώπους μέρα μεσημέρι και καταπνίγει τους θεσμούς και τα δικαστήρια. Όταν ένας πρόεδρος είναι τόσο απρόβλεπτος και αυταρχικός, φυσικά πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για όλα», είπε στη Guardian.
«Η Επιτροπή Νόμπελ είναι ένα ανεξάρτητο όργανο και η νορβηγική κυβέρνηση δεν εμπλέκεται στη λήψη των αποφάσεων. Αλλά δεν είμαι σίγουρη ότι ο Τραμπ το γνωρίζει αυτό. Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για κάθε ενδεχόμενο».
Ο Τραμπ έχει εδώ και χρόνια εκφράσει δημόσια την πεποίθησή του ότι δικαιούται το Νόμπελ Ειρήνης, το οποίο το 2009 είχε απονεμηθεί στον Μπαράκ Ομπάμα για τις «εξαιρετικές προσπάθειές του να ενισχύσει τη διεθνή διπλωματία και τη συνεργασία μεταξύ των λαών».
Τον Ιούλιο, σύμφωνα με αναφορές, ο Τραμπ τηλεφώνησε στον Γενς Στόλτενμπεργκ, σημερινό υπουργό Οικονομικών της Νορβηγίας και πρώην γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, ρωτώντας για το Νόμπελ. Τον περασμένο μήνα, στα Ηνωμένα Έθνη, ισχυρίστηκε ψευδώς ότι «τερμάτισε επτά ατελείωτους πολέμους», λέγοντας στους ηγέτες του κόσμου: «Όλοι λένε ότι πρέπει να πάρω το Νόμπελ Ειρήνης».
Ο Αρίλντ Χερμστάντ, επικεφαλής του Πράσινου Κόμματος της Νορβηγίας, δήλωσε ότι η ανεξαρτησία της επιτροπής είναι αυτό που δίνει στο βραβείο την αξιοπιστία του:
«Τα βραβεία Ειρήνης κερδίζονται με διαρκή δέσμευση, όχι με ξεσπάσματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ούτε με εκφοβισμό», είπε.
«Είναι καλό που ο Τραμπ στήριξε τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς — κάθε βήμα προς τον τερματισμό της οδύνης στη Γάζα είναι ευπρόσδεκτο. Όμως μια καθυστερημένη συνεισφορά δεν διαγράφει χρόνια ενθάρρυνσης της βίας και του διχασμού».
Ο Κρίστιαν Μπεργκ Χάρπβικεν, διευθυντής του Νορβηγικού Ινστιτούτου Νόμπελ, δήλωσε ότι η απόφαση οριστικοποιήθηκε στη συνεδρίαση της Επιτροπής τη Δευτέρα.
«Ξέρω από πρώτο χέρι ότι η επιτροπή ενεργεί απολύτως ανεξάρτητα. Όμως ο Άλφρεντ Νόμπελ μάς δυσκόλεψε λίγο, γράφοντας στη διαθήκη του ότι τα μέλη πρέπει να διορίζονται από το κοινοβούλιο – και αυτό, δυστυχώς, δεν αλλάζει».
Ο αρθρογράφος Χάραλντ Στάνγκελε εκτίμησε ότι, αν υπάρξουν αντίποινα από τον Τραμπ, θα μπορούσαν να λάβουν τη μορφή δασμών, απαιτήσεων για υψηλότερη συνεισφορά στο ΝΑΤΟ ή ακόμη και κήρυξης της Νορβηγίας ως “εχθρικής χώρας”.
«Είναι τόσο απρόβλεπτος. Δεν θέλω να χρησιμοποιήσω τη λέξη “φόβος”, αλλά υπάρχει η αίσθηση ότι μπορεί να προκύψει μια δύσκολη κατάσταση», είπε.
«Είναι πολύ δύσκολο να εξηγήσεις στον Ντόναλντ Τραμπ – ή σε πολλές άλλες χώρες – ότι πρόκειται για μια εντελώς ανεξάρτητη επιτροπή, επειδή δεν σέβονται αυτού του είδους την ανεξαρτησία».
Πρόσθεσε ότι αν ο Τραμπ τελικά κέρδιζε, «θα ήταν η μεγαλύτερη έκπληξη στην ιστορία του Νόμπελ Ειρήνης».
Η Νίνα Γκρέγκερ, διευθύντρια του Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη του Όσλο (PRIO), ανέφερε πως οι πιθανότεροι υποψήφιοι για το φετινό βραβείο είναι οι Emergency Response Rooms του Σουδάν, η Επιτροπή Προστασίας Δημοσιογράφων (CPJ) και η Διεθνής Ένωση Γυναικών για την Ειρήνη και την Ελευθερία (WILPF).
«Αν και ο Τραμπ σίγουρα αξίζει αναγνώριση για τις προσπάθειές του να τερματίσει τον πόλεμο στη Γάζα, είναι ακόμη πολύ νωρίς για να πούμε αν η πρότασή του θα εφαρμοστεί και θα οδηγήσει σε μόνιμη ειρήνη», είπε.
«Η αποχώρησή του από διεθνείς θεσμούς, η επιθυμία του να αγοράσει τη Γροιλανδία από το Βασίλειο της Δανίας – ένα σύμμαχο του ΝΑΤΟ – καθώς και οι παραβιάσεις θεμελιωδών δημοκρατικών δικαιωμάτων στη χώρα του, δεν συνάδουν με το πνεύμα της διαθήκης του Νόμπελ».
