Η 8η Παγκόσμια Εβδομάδα Οδικής Ασφάλειας των Ηνωμένων Εθνών (12-18 Μαΐου 2025) αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία για την ανάδειξη των κρίσιμων ζητημάτων που αφορούν την οδική ασφάλεια, ιδιαίτερα για την Κρήτη.
Τα τροχαία συμβάντα αποτελούν μία από τις κύριες αιτίες θανάτου και πρόκλησης αναπηρίας παγκοσμίως, με σχεδόν 1,2 εκατομμύρια ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους και έως και 50 εκατομμύρια να τραυματίζονται κάθε χρόνο. Αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου για νέους ηλικίας 5 έως 29 ετών. Σε παγκόσμιο επίπεδο, περισσότεροι από 1 στους 4 θανάτους αφορούν ευάλωτους χρήστες του οδικού δικτύου, δηλαδή πεζούς και ποδηλάτες. Κάθε μέρα στους δρόμους του κόσμου σκοτώνονται 3.200 άνθρωποι.
Μόλις πέρυσι (2024), χάναμε 1 άνθρωπο από τροχαίο κάθε περίπου 6 ημέρες στην Κρήτη.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Κρήτη καταγράφει ανησυχητικά υψηλούς αριθμούς θανατηφόρων τροχαίων, με το 2024 να αποτελεί έτος- θλιβερό ρεκόρ, καθώς σημειώθηκαν 64 θάνατοι (αύξηση κατά 65% σε σχέση με το 2023, όταν καταγράφηκαν 39 θάνατοι1) από οδικές τροχαίες συγκρούσεις.
Οι κύριες εμφανείς αιτίες για τις θανατηφόρες τροχαίες συγκρούσεις στην Κρήτη είναι η υπερβολική ταχύτητα, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών, η μη χρήση προστατευτικού εξοπλισμού, ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν οι επισφαλείς οδικές υποδομές στο αστικό και εξωαστικό περιβάλλον, η έλλειψη συστηματικών ελέγχων, η ελλιπής κυκλοφοριακή αγωγή και η χρήση κινητού τηλεφώνου (η οποία δεν καταγράφεται στα επίσημα στατιστικά των αιτιών σύγκρουσης).
Συνολικά απουσιάζουν στοχευμένες παρεμβάσεις ενίσχυσης της οδικής ασφάλειας στα σημεία όπου συμβαίνουν συγκρούσεις. Τα σημεία αυτά δεν είναι καν γνωστά… Είναι κρίσιμο να συσταθεί και να ενεργοποιηθεί το Παρατηρητήριο Οδικής Ασφάλειας που είχε προτείνει το ΤΕΕ-ΤΑΚ προ 5 ετίας. Παράλληλα είναι κρίσιμο να προωθηθούν κρίσιμες υποδομές που ενισχύουν την οδική ασφάλεια πρώτον στις πόλεις και στους οικισμούς, στο επαρχιακό δίκτυο και φυσικά παράλληλα στο εθνικό δίκτυο.
Η 8η Παγκόσμια Εβδομάδα Οδικής Ασφάλειας των Ηνωμένων Εθνών επιχειρεί να δώσει την ώθηση σε κυβερνήσεις, φορείς, τοπικές αρχές, συλλογικότητες να δράσουν ΑΜΕΣΑ για να μηδενίσουν τους νεκρούς από τροχαία. Το 2025 δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ασφάλεια πεζών και ποδηλατών προβάλλοντας την ανάγκη για λήψη μέτρων που σχετίζονται με ασφαλείς υποδομές, αυστηρότερους ελέγχους, ενημέρωση- ευαισθητοποίηση και εν γένει αλλαγή της νοοτροπίας στις μετακινήσεις.
Οι συστάσεις του ΟΗΕ, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφάλειας Μεταφορών, μεταξύ πολλών άλλων σχετικών φορέων περιλαμβάνουν τα παρακάτω:
- Προώθηση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς: Ενίσχυση και επέκταση των δημόσιων συγκοινωνιών για τη μείωση της χρήσης ιδιωτικών οχημάτων και τη μείωση των εκπομπών ρύπων.
- Ασφαλείς Υποδομές για Ευάλωτους Χρήστες: Δημιουργία και συντήρηση υποδομών που προστατεύουν πεζούς, ποδηλάτες και άλλους ευάλωτους χρήστες του οδικού δικτύου.
- Μείωση και αναπροσαρμογή των ορίων ταχύτητας σε οικιστικές περιοχές
- Ολοκληρωμένος Σχεδιασμός Πόλεων: Ανάπτυξη πόλεων με υψηλή ανάμιξη χρήσεων γης και πυκνότητα που ευνοεί τη χρήση βιώσιμων μέσων μεταφοράς, μειώνοντας την ανάγκη για μετακινήσεις μεγάλου μήκους.
- Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση: Προγράμματα εκπαίδευσης και καμπάνιες ενημέρωσης για την προώθηση ασφαλών και βιώσιμων πρακτικών μετακίνησης και την κάμψη των αντιστάσεων του κοινού σε ανάλογες παρεμβάσεις.
- Χρηματοδότηση και Πολιτική Βούληση: Διασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης και πολιτικής υποστήριξης για την υλοποίηση των παραπάνω μέτρων.
- Αύξηση τεχνικής επάρκειας του προσωπικού των ΟΤΑ, των αιρετών και των φορέων/ ελεγκτών που σχετίζονται με το μεταφορικό έργο αναφορικά με ζητήματα οδικής ασφάλειας
- Δεδομένα – δεδομένα- δεδομένα: βελτίωση των υφιστάμενων δεδομένων που σχετίζονται με τις μεταφορές και την οδική ασφάλεια (σύγχρονα, ανοικτά, σε πραγματικό χρόνο κ.α.) και διαλειτουργικότητα με τον έλεγχο και την αστυνόμευση
Στην Κρήτη έχουν εκπονηθεί δεκάδες μελέτες για την κυκλοφορία στις πόλεις οι οποίες δεν εφαρμόζονται σχεδόν ποτέ ολοκληρωτικά.
Έχουν εκπονηθεί τουλάχιστον 12 Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας σε επίπεδο δήμων και έχει εφαρμοστεί περίπου το 5% όσων προβλέπονται σε αυτά.
Αναμένουμε τον ΒΟΑΚ εδώ και δεκαετίες, ενώ ο αριθμός των ιδιωτικών μετακινήσεων αυξάνεται κατακόρυφα.
Η απαίτηση για μέσο σταθερής τροχιάς που θα συνδέει τις μεγάλες πόλεις και τις πύλες εισόδου- εξόδου του νησιού αντιμετωπίζεται με χλευασμό την ίδια στιγμή που άλλες αντίστοιχες περιοχές στην Ευρώπη και στον κόσμο στρέφονται προς τα συλλογικά μέσα σταθερής τροχιάς για λόγους κόστους, κλιματικής αλλαγής και κοινωνικής συνοχής.
Οργανώνονται πολλές μεμονωμένες δράσεις από φορείς, συλλογικότητες και μεμονωμένα άτομα χωρίς συντονισμό και χωρίς μετρήσιμα αποτελέσματα που τυχόν θα οδηγούσαν σε ανασχεδιασμό.
Η ύπαιθρος είναι αποκλεισμένη αν δεν έχεις αυτοκίνητο και πάνω από 15% των νοικοκυριών δεν έχει, άρα αναγνωρίζεται δειλά -δειλά το υψηλό επίπεδο μεταφορικής φτώχειας με σημαντικές προεκτάσεις στην κοινωνική ζωή και στην υγεία των κατοίκων.
Και τόσα άλλα…
Είναι μία ευκαιρία μεταξύ πολλών άλλων ΚΑΙ η 8η Παγκόσμια Εβδομάδα Οδικής Ασφάλειας των Ηνωμένων Εθνών για να ανοίξουμε τη γενναία συζήτηση για σημαντικές μεταρρυθμίσεις στις μεταφορές που θα σώσουν ζωές και θα βελτιώσουν την καθημερινότητά μας;
Περισσότερες πληροφορίες για τις δράσεις της 8ης Παγκόσμιας Εβδομάδας Οδικής Ασφάλειας του ΟΗΕ θα βρείτε εδώ: https://www.who.int/campaigns/un-global-road-safety-week/8th-un-global-road-safety-week
