Στα τελευταία 24ωρα, πυκνών και ιστορικών εξελίξεων, πολλά επετεύχθησαν σε Γάζα και Ισραήλ: Η παύση των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Γάζα, η απελευθέρωση Ισραηλινών ομήρων και Παλαιστίνιων κρατουμένων, η ομιλία Τραμπ στην Κνεσέτ, η διάσκεψη δεκάδων ηγετών στο Κάιρο, η επιστροφή ενός «ποταμού» Παλαιστινίων στον ισοπεδωμένο θύλακα.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, στο ταξίδι – αστραπή στη Μέση Ανατολή για την επισφράγιση της συμφωνίας, εξήρε τη στρατιωτική ισχύ του Ισραήλ στα δύο αυτά χρόνια σύγκρουσης έναντι της Χαμάς, της Χεζμπολάχ και του Ιράν.
Ωστόσο, δεν αναφέρθηκε στην διεθνή απομόνωση του Τελ Αβίβ λόγω του τεράστιου απολογισμού νεκρών αμάχων, ούτε στην πρωτοβουλία ξένων ηγεσιών για παλαιστινιακό κράτος και πολύ περισσότερο στην επιτακτικότητα της επόμενης ημέρας της Γάζας – που συνοψίζεται στη σύσταση μιας πολιτικής και στρατιωτικής μεταβατικής δύναμης, καθώς και ένα βιώσιμο σχέδιο ανοικοδόμησης.
Η στάση της Χαμάς
Οπως σημειώνει σε ανάλυσή του στο CNN ο Μπρετ ΜακΓκάρκ, ανώτερος διπλωμάτης εθνικής ασφαλείας στις διοικήσεις Μπους, Ομπάμα, Τραμπ και Μπάιντεν, στην περασμένη συμφωνία για τους ομήρους, «η Χαμάς εκμεταλλεύτηκε την εκεχειρία για να βγει από τα τούνελ και να επανακτήσει τον έλεγχο στη Γάζα. Αυτό σήμαινε τη δολοφονία των κατοίκων της Γάζας που αντιστέκονταν και τη χρήση των ανταλλαγών ομήρων ως γκροτέσκων προπαγανδιστικών εκδηλώσεων. Ολο αυτό έθεσε σε κίνδυνο κάθε ελπίδα παράτασης της εκεχειρίας σε μια μακροπρόθεσμη ειρήνη».
Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο, αυτή τη φορά, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η νέα συμφωνία επιτρέπει στις ισραηλινές δυνάμεις να παραμείνουν σε πάνω από το ήμισυ της Λωρίδας της Γάζας, κάτι που η Χαμάς δεν είχε αποδεχτεί έως τώρα. Επιπλέον, εξουσιοδοτεί ξένες στρατιωτικές δυνάμεις να εισέλθουν σε αυτές τις περιοχές, διασφαλίζοντας πως η Χαμάς δεν θα επιστρέψει. Η νέα συμφωνία χαίρει της υποστήριξης σχεδόν όλων των αραβικών και μουσουλμανικών χωρών και καλεί τη Χαμάς σε αφοπλισμό.
«Η Χαμάς πιθανότατα θα στρέψει τώρα τα όπλα της εναντίον αθώων Παλαιστινίων, αλλά το περιθώριο ελιγμών της είναι περιορισμένο», σημειώνει ο ΜακΓκαρκ. «Αν θέλουμε να ανασυγκροτηθεί και να ανοικοδομηθεί ολόκληρη η Γάζα, η Χαμάς πρέπει να αποδεχτεί την συμφωνία στο σύνολό της και να παραιτηθεί από την ψευδαίσθηση για εξουσία».
Πολιτική και στρατιωτική μετάβαση
Πέραν της απελευθέρωσης των ομήρων, τα βασικά σημεία της συμφωνίας περιλαμβάνουν τη σύσταση προσωρινής δύναμης ασφαλείας και ενός πολιτικού μεταβατικού σχηματισμού για τη Γάζα.
Σύμφωνα με τον ΜακΓκάρκ, εάν αυτές οι δομές τεθούν σε εφαρμογή, τότε το σχέδιο των 20 σημείων έχει πιθανότητες επιτυχίας. «Εάν όχι, όμως, τότε η Χαμάς θα μπορούσε σταδιακά να ανακτήσει την εξουσία της με τη βία, κάτι που θα ματαίωνε κάθε ελπίδα για βιώσιμη ειρήνη ή ανασυγκρότηση της Λωρίδας της Γάζας».
«Τα δύσκολα για τη Γάζα ξεκινούν από εδώ και μπρος»
Στην πράξη αυτό σημαίνει πως τις επόμενες εβδομάδες θα πρέπει να αποσαφηνιστεί αν οι ξένες χώρες είναι διατεθειμένες να συνεισφέρουν στρατιωτικά για μια προσωρινή δύναμη ασφαλείας και αν μπορεί να συσταθεί μια μεταβατική οντότητα διακυβέρνησης, χωρίς να αναλωθούν οι πρωταγωνιστές σε χρονοβόρες διαμάχες και αντεγκλήσεις.
«Είναι καλό σημάδι το γεγονός ότι ο αμερικανικός στρατός υπό την Κεντρική Διοίκηση έχει ήδη εγκατασταθεί σε θέσεις έξω από τη Γάζα, προκειμένου να βοηθήσει στην παρακολούθηση της κατάστασης και τελικά να καταστήσει εφικτή τη δημιουργία μιας τέτοιας δύναμης. Οι αμερικανικές δυνάμεις δεν πρέπει να εισέλθουν στη Γάζα. Ωστόσο, η παρουσία τους είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της ξένης στρατιωτικής συνδρομής και την επιτυχία μιας τέτοιας δύναμης», σημειώνει ο ίδιος.
Αναφερόμενος στο αν μπορεί να υπάρξει μεταβατική κυβερνητική οντότητα, ο ΜακΓκάρκ σημειώνει πως τελικά έγκειται στους Παλαιστινίους να αποφασίσουν ποιοι θα συμμετάσχουν. «Ωστόσο, χωρίς την καθοδήγηση των ΗΠΑ, η διαδικασία θα μπορούσε να οδηγήσει σε μήνες διαμάχης, κάτι που θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της Χαμάς».
Βιώσιμη ανοικοδόμηση
Η ανοικοδόμηση της Γάζας θα χρειαστεί τουλάχιστον δέκα χρόνια και εκατοντάδες δισεκατομμύρια, εκτιμά ο ΜακΓκάρκ, κάνοντας ειδική μνεία στο αμερικανικό σχέδιο ανασυγκρότησης της Μοσούλης, πριν από δέκα χρόνια, μετά την ολική καταστροφή της από τον ISIS.
Σύμφωνα με τον ΜακΓκάρκ, θα χρειστούν πάνω από δέκα χρόνια και εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια για την ανοικοδόμηση της Γάζας – Φωτ.: REUTERS/Stringer
Σύμφωνα, ωστόσο, με τον ίδιο, η περίπτωση της Γάζας είναι έτι πιο περίπλοκη, «με σχεδόν 500 χιλιόμετρα υπόγειων τούνελ σε πολλά επίπεδα κάτω από τη Γάζα, έργο που η Χαμάς υλοποιούσε ανενόχλητη εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες».
Κάθε ελπίδα για την αποκατάσταση της Γάζας προϋποθέτει μια παγκόσμια, συντονισμένη προσπάθεια, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, με τη συμμετοχή Παλαιστινίων που δεν συνδέονται με τη Χαμάς και τη συμβολή με τεράστιους πόρους των περιφερειακών εταίρων και συμμάχων της Αμερικής.
«Ασφαλώς, αν η Χαμάς επιμείνει στη διατήρηση του ελέγχου της επί των ισραηλινών γραμμών που ορίζει η συμφωνία Τραμπ, τότε θα είναι εκείνη που θα εμποδίζει την ανοικοδόμηση αυτών των περιοχών. Αν η Χαμάς δεν παραιτηθεί από τον έλεγχο της ασφάλειας, λίγες χώρες θα είναι διατεθειμένες να εισέλθουν στη Γάζα ή να διαθέσουν πόρους για την ανοικοδόμησή της», καταλήγει ο ΜακΓκάρκ.
