Της Σοφίας Νεοφύτου
Αυτό που πολλοί άνθρωποι και ερευνητές αναρωτιούνται τα τελευταία χρόνια είναι αν είναι δυνατόν όχι μόνο να καθυστερήσουμε, αλλά ίσως και να αντιστρέψουμε, τη βιολογική μας φθορά.
Τα ερωτήματα «φούντωσαν» αφότου μία σειρά ερευνών κατέγραψαν μια ανησυχητική ταχύτερη βιολογική γήρανση όσων γεννήθηκαν μετά το ‘60.
Παθήσεις που παλαιότερα εμφανίζονταν κυρίως σε ηλικιωμένους, όπως καρδιακές νόσοι, καρκίνοι και διαβήτης, εντοπίζονται πλέον ολοένα συχνότερα σε άτομα κάτω των 40.
Όπως αναφέρει η κοινωνική επιδημιολόγος Παουλίνα Κορέα-Μπούρος, «βλέπουμε νέους ανθρώπους να εμφανίζουν προβλήματα που θεωρούνταν χαρακτηριστικά της τρίτης ηλικίας».
Η γήρανση επιταχύνεται όταν υπάρχει παχυσαρκία
Η πρώτη ένδειξη ότι η γήρανση επιταχύνεται προήλθε από έρευνες για την παχυσαρκία. Η Ισπανίδα ερευνήτρια Μπεατρίς Γκάλβεθ παρατήρησε πως οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας στον οργανισμό μοιάζουν εντυπωσιακά με ό,τι βλέπουμε στο γήρας: φλεγμονές, προβλήματα στον μεταβολισμό, βλάβες στα όργανα.
Παρόμοια συμπεράσματα έβγαλε και ο Αντονέλο Λορέντζινι από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, συγκρίνοντας τα μοριακά σημάδια γήρανσης με όσα προκαλεί η παχυσαρκία. Και στις δύο περιπτώσεις αυξάνονται τα γηρασμένα, μη λειτουργικά κύτταρα, ενώ στατιστικά η παχυσαρκία μετά τα 40 συνδέεται με μείωση του προσδόκιμου ζωής κατά 6 χρόνια για τους άνδρες και 7 για τις γυναίκες.
«Περιβάλλον που γερνά»
Πέρα όμως από την παχυσαρκία, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες. Οι θεραπείες για παιδικούς καρκίνους, για παράδειγμα, φαίνεται να αφήνουν μακροπρόθεσμα σημάδια που θυμίζουν πρόωρη γήρανση, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης νέων καρκίνων σε νεαρή ηλικία. Αυτή η παρατήρηση οδήγησε ειδικούς όπως η Τζένιφερ Γκουίντα από το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ να εξετάσουν αν η επιταχυνόμενη γήρανση μπορεί να εξηγεί την άνοδο των καρκίνων σε άτομα κάτω των 50.
Πολλοί επιστήμονες πλέον μιλούν για ένα «περιβάλλον που γερνά», ένα πλαίσιο ζωής που επιβαρύνει συνεχώς τον οργανισμό: παχυσαρκία, χρόνιο στρες, ατμοσφαιρική ρύπανση, θερμικές καταπονήσεις, καθιστικός τρόπος ζωής και ψυχολογικά τραύματα λειτουργούν συνδυαστικά σαν παράγοντες φθοράς.
Πώς να επιβραδύνετε τη γήρανση
Παρόλα αυτά, η γήρανση δεν είναι απόλυτα προδιαγεγραμμένη. Ειδικοί σύμφωνα με το άρθρο του Newscientist συγκλίνουν στο ότι βασικές αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως συστηματική άσκηση, ισορροπημένη διατροφή, επαρκής ύπνος, περιορισμός θερμίδων, αποχή από κάπνισμα και υπερβολικό αλκοόλ, μπορούν να επιβραδύνουν σημαντικά το βιολογικό ρολόι και σε ορισμένες περιπτώσεις να αναστρέψουν μέρος των επιδράσεων.
Επίσης ορισμένα φάρμακα για τον διαβήτη δείχνουν να έχουν έμμεση επίδραση στη διαδικασία της γήρανσης, αλλά οι ειδικοί προειδοποιούν ότι είναι πολύ νωρίς για να θεωρηθούν «αντιγηραντικές» θεραπείες.
Σε κάθε περίπτωση, το μήνυμα των επιστημόνων είναι ξεκάθαρο: με τις κατάλληλες επιλογές μπορούμε να φέρουμε πιο κοντά το βιολογικό μας ρολόι στη χρονολογική μας ηλικία ή ακόμη και να κάνουμε το πρώτο να κινείται πιο αργά.
