Σε μια σκληρή αναμέτρηση ανάμεσα στα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ζητούν κοινή απάντηση στην ενεργειακή κρίση (όπως την επιβολή πλαφόν στο φυσικό αέριο που εισάγει η ΕΕ, είτε ένα κοινό ενεργειακό ταμείο) και στα κράτη – μέλη που προσπαθούν να αποφύγουν τεχνηέντως οποιαδήποτε συζήτηση, αναμένεται να εξελιχθεί το άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που θα λάβει χώρα στην Πράγα την ερχόμενη Παρασκευή.
Οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ θα προσπαθήσουν να βρουν έναν συμβιβασμό για τη διαχείριση του προβλήματος την ώρα που η Γερμανία βρίσκεται σχεδόν μόνη της καθώς ακόμα και οι πλέον φειδωλές χώρες του ευρωπαϊκού βορρά δεν κρύβουν τον εκνευρισμό ή ακόμα και την οργή τους για τις μονομερείς ενέργειες του Βερολίνου, μετά την ανακοίνωση από τον Καγκελάριο Όλαφ Σολτς ενός πακέτου 200 δισ. ευρώ για την στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Ένα ποσό πολύ μεγαλύτερο από ό,τι μπορεί να αντέξει η οικονομία οποιασδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ.
Το, σχεδόν, πολεμικό σκηνικό που έχει στηθεί κατά της Γερμανίας έγινε ακόμα πιο εμφανές μετά την ασυνήθιστη κίνηση δύο κορυφαίων Επιτρόπων, του Ιταλού Επιτρόπου Οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι και του Γάλλου Επιτρόπου Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν, οι οποίοι με κοινό τους άρθρο ζήτησαν την επανάληψη του σχήματος της κοινής έκδοσης χρέους που εφαρμόστηκε κατά την πανδημία της Covid-19 για την υποστήριξη των θέσεων εργασίας. Δηλαδή την έκδοση ευρω- ομολόγου.
Καθώς οι Επίτροποι δεν εκπροσωπούν τα κράτη – μέλη από τα οποία κατάγονται (σσ. αλλά βάσει των Συνθηκών προωθούν το γενικό συμφέρον της ΕΕ) και οι αποφάσεις στην Κομισιόν λαμβάνονται με βάση τη συλλογική ευθύνη από το λεγόμενο Κολέγιο των Επιτρόπων, η κίνηση αυτή των Μπρετόν – Τζεντιλόνι, δείχνει σαφέστατα την έντονη ενόχληση της Ρώμης και των Παρισίων απέναντι στις ενέργειες της Γερμανίας, οι οποίες ενδέχεται να οδηγήσουν σε κατακερματισμό της εσωτερικής αγοράς.
Η ανακοίνωση του κολοσσιαίου πακέτου των 200 δισ. ευρώ από τον καγκελάριο Σολτς προκάλεσε την οργή όχι μόνο των κρατών – μελών του ευρωπαϊκού Νότου, αλλά ακόμα και των παραδοσιακά φειδωλών χωρών, όπως η Ολλανδία και η Δανία, οι οποίες αν και αντιτίθενται στην επιβολή πλαφόν για το φυσικό αέριο, εμφανίζονται ολοένα και πιο διαλλακτικές απέναντι στο ενδεχόμενο ενός κοινού ενεργειακού ταμείου για την προστασία των θέσεων εργασίας λόγω της ενεργειακής κρίσης.
Η απόφαση της Γερμανίας να ενεργοποιήσει ένα πακέτο 200 δισ. και κυρίως οι έντονες αντιδράσεις των λοιπών κρατών – μελών της ΕΕ αναγκάζουν εκ των πραγμάτων την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ερευνήσει τις προθέσεις του Βερολίνου. Αυτή θα είναι η αποστολή της εκτελεστικής αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αρμόδιας για την πολιτική ανταγωνισμού. Παρόλο πο η Επιτροπή έχει χαλαρώσει τους όρους για τις κρατικές ενισχύσεις κατά την διάρκεια των συνεχών κρίσεων, το νομικό πλαίσιο της ΕΕ στοχεύει να διατηρήσει την εσωτερική αγορά με σκοπό οι εταιρείες και οι βιομηχανίες να παράγουν εκεί που είναι περισσότερο παραγωγικές και όχι εκεί που οι εθνικές κυβερνήσεις προσφέρουν περισσότερες επιδοτήσεις.
Παρόλο που η Κομισιόν, δια τους εκπροσώπου της, αποστασιοποιήθηκε από την πρόταση Μπρετόν – Τζεντιλόνι, η πρόεδρος του εκτελεστικού οργάνου της ΕΕ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε ότι η επιστολή της προς τους «27» θα περιλαμβάνει τις εξής προτάσεις.
– Διαπραγμάτευση με αξιόπιστους εταίρους, όπως η Νορβηγία, για την μείωση των τιμών του φυσικού αερίου
– Κοινές αγορές
– Ανώτατο όριο τιμής φυσικού αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας
– Πλαφόν για το φυσικό αέριο
Σχετικά με την οικονομική αλληλεγγύη, η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν υποστηρίζει ότι «χωρίς μια κοινή ευρωπαϊκή λύση, η ΕΕ θα βρεθεί αντιμέτωπη με τον κατακερματισμό και για αυτό είναι σημαντικό να διατηρηθούν ίσοι όροι ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά». Σύμφωνα με την Κομισιόν ένας τρόπος για να να υπάρξει η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη είναι η ενίσχυση του RePowerEu (σ.σ η απάντηση της Επιτροπή στις δυσκολίες και στις διαταραχές της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας που προκλήθηκαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία).
Ωστόσο στο χθεσινό Συμβούλιο Οικονομικών και Δημοσιονομικών Θεμάτων (Ecofin) οι 27 αρμόδιοι υπουργοί αποδυνάμωσαν τον εν λόγω εργαλείο, καθώς το RePowerEu θα χρησιμεύσει για στόχους ενεργειακής απόδοσης και κλίματος και όχι για την στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Αναφορικά με την πιθανότητα επιβολή πλαφόν στο φυσικό αέριο που εισάγεται στην ΕΕ, η Κομισιόν δεν ξεκαθαρίζει τις προθέσεις της, καθώς η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν δεν εξηγεί εάν θα προτείνει πλαφόν ανώτατο όριο τιμής στο ρωσικό φυσικό αέριο, στο σύνολο του φυσικού αερίου που εισάγει η ΕΕ , είτε, τέλος εάν θα προτείνει πλαφόν στο αέριο εισάγεται μέσω αγωγών ή ακόμα και στο Lng;
Ορισμένα κράτη – μέλη της ΕΕ όπως η Ελλάδα, η Γαλλία και η Ιταλία έχουν ήδη ανακοινώσει τις προτάσεις τους για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και η πίεση προς το Βερολίνο αυξάνει διαρκώς. Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό της Ελλάδος Κυριάκο Μητσοτάκη, η Αθήνα ζητεί την επιβολή πλαφόν στο σύνολο του φυσικού αερίου και όχι μόνο στο ρωσικό, αλλά σε ια σχετικά υψηλή τιμή η οποία δεν θα αποθαρρύνει τους προμηθευτές αερίου ενώ την ίδια στιγμή θα ενθαρρύνει τους καταναλωτές να μειώσουν περισσότερο την ζήτηση.
Η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν ήδη ένα ανώτατο όριο στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ένα μέτρο που συμφωνήθηκε από την ΕΕ τον περασμένο Ιούνιο με αποτέλεσμα να μειωθούν οι λογαριασμοί ενέργειας έως και 24%. Παρόλο που δεν είναι σαφές εάν αυτό το μοντέλο θα μπορούσε να λειτουργήσει ευρύτερα, η Γαλλία πιστεύει ότι θα μπορούσε να συμβάλλει στη μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς να αυξήσει τη χρήση φυσικού αερίου.
Στο άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στην Πράγα η Γερμανία θα πρέπει να εξηγήσει στους εταίρους της ότι το πακέτο των 200 δισ. ευρώ δεν αφορά μόνο στο τρέχον έτος αλλά θα καλύπτει τις ανάγκες νοικοκυριών και επιχειρήσεων μέχρι το 2024, ενώ παράλληλα θα πρέπει να ισορροπήσει ανάμεσα στην προοπτική επιβολής πλαφόν στην χονδρική τιμή του φυσικού αερίου ή ακόμα και στην ενεργοποίηση ενός νέου ενεργειακού ταμείου για την στήριξη των θέσεων εργασίας με την έκδοση κοινού χρέους.