Έντονες συζητήσεις έχει προκαλέσει η απόφαση του Αρείου Πάγου αναφορικά με τις μεταβιβάσεις δανείων. Αν και ακόμη δεν έχει καθαρογραφεί, οι πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει προκαλούν ανησυχία για το μέλλον των πλειστηριασμών.
«Ασυνήθιστα ταχεία λήψη απόφασης»
Ο Νομικός Σύμβουλος της Ένωσης Καταναλωτών «Η Ποιότητα της Ζωής» και μέλος του Δ.Σ. της Ένωσης Δικαίου Προστασίας Καταναλωτή, Βίκτωρ Τσιαφούτης, μιλώντας στην εκπομπή ΣΚΑΪ Τώρα και τη Φαίη Σφακιωτάκη εξήγησε τι σημαίνει η εν λόγω απόφαση. «Δυστυχώς ο Άρειος Πάγος, με μια ασυνήθιστα ταχεία, ως προς το χρόνο έκδοσης, απόφαση, δικαιώνει τις εταιρείες διαχείρισης κι όσες συμμετέχουν στην αγορά δανείων μέσω τιτλοποίησης. Τι λέει η απόφαση αυτή; Και μπορείτε να επωφελείστε των φοροαπαλλαγών και ταυτόχρονα, χωρίς να αναλαμβάνετε τις υποχρεώσεις του νόμου 2015, μπορείτε να εκμεταλλεύεστε τα προνόμια, ως εταιρεία διαχείρισης, της επίσπευσης πλειστηριασμών και συμμετοχής σε δίκες κλπ, εκπροσωπώντας του επενδυτές, δηλαδή αυτό που έχει επικρατήσει να ονομάζουμε funds.»
«Και η πίτα ολόκληρη κι ο σκύλος χορτάτος για τράπεζες και servicers»
Ο κ. Τσιαφούτης ξεκαθάρισε πως όπως πολλοί άλλοι νομικοί, κι ο ίδιος διαφωνεί με την ουσία των κρίσεων της απόφασης. «Η απόφαση αυτή του Αρείου Πάγου αφορά τις μεταβιβάσεις στο πλαίσιο τιτλοποίησης με βάση το νόμο του 2003. Γιατί οι τράπεζες επιλέγουν να πωλούν δάνεια στο πλαίσιο τιτλοποίησης του 2003 κι όχι πώλησης του 2015; Γιατί με βάση το νόμο του 2003 έχουν φοροαπαλλαγές πολύ σημαντικές. Κοστίζει πάρα πολύ λιγότερο δηλαδή φορολογικά κι επιπλέον δεν έχουν και κάποιες υποχρεώσεις εάν πουλήσουν δάνεια, με βάση το νόμο του 2015. Ο νόμος του 2003 είχε τη λογική της πρόσκαιρης χρηματοδότησης των τραπεζών μέσω μεταβίβασης με βάση την τιτλοποίηση κι όχι της πλήρους αποξένωσης. Ενώ με το νόμο του 2015 οι τράπεζες αποξενώνονται τελείως από τις απαιτήσεις που μεταβιβάζουν, με το νόμο του 2003 δεν αποξενώνονται. Αντίθετα μάλιστα, οι τράπεζες ήταν εκείνες που διαχειρίζονταν τις απαιτήσεις αυτές κι οι ίδιες οι τράπεζες εξακολουθούσαν να επικοινωνούν με τους οφειλέτες. Και μην ξεχνάμε ότι οι εταιρείες διαχείρισης είναι διάττοντες αστέρες στην κοινωνία. Εταιρείες που φτιάχνονται αποκλειστικά γι’ αυτόν το σκοπό. Οι τράπεζες όμως έχουν αιώνες ύπαρξης από πίσω. Έχουν, δεοντολογικά μιλώντας, ένα κοινωνικό προφίλ, ένα κοινωνικό πρόσωπο κι αυξημένες υποχρεώσεις επιμέλειας απέναντι στους δανειολήπτες. Άρα η απόφαση αυτή του Αρείου Πάγου είναι σα να λέει… και η πίτα ολόκληρη κι ο σκύλος χορτάτος!»
«Καμία προστασία της κύριας κατοικίας»
Σύμφωνα με τον κ. Τσιαφούτη, η εν λόγω απόφαση φανερώνει την παντελή έλλειψη θεσμικού πλαισίου προστασίας της κύριας κατοικίας. «Δεν υπάρχει προστασία της κύριας κατοικίας στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει ουσιαστική μέριμνα για τα νοικοκυριά. Υπάρχει ένας πτωχευτικός νόμος ο οποίος εξισώνει τα νοικοκυριά, τους ιδιώτες, τους συνταξιούχους, τους υπαλλήλους κλπ με προβληματικές επιχειρήσεις. Δεν προβλέπει προστασία κύριας κατοικίας. Υπάρχει πρόβλεψη μόνο για μια πολύ μικρή μερίδα οφειλετών, οι οποίοι είναι εξαθλιωμένοι. Αυτοί οι οποίοι έχει επικρατήσει να αποκαλούνται ως ευάλωτοι είναι οι πλήρως εξαθλιωμένοι. Προβλέπεται λοιπόν γι’ αυτούς τους συμπολίτες μας η μίσθωση του σπιτιού τους για κάποια χρόνια. Δηλαδή γι’ αυτούς που δεν μπορούν ουσιαστικά να πληρώνουν ενοίκιο για το σπίτι τους, προβλέπεται αυτό το οποίο θα έπρεπε ενδεχομένως να προβλεπόταν για νοικοκυριά μεγαλύτερου εισοδήματος.»
«Η απόφαση του Αρείου Πάγου θέτει την κυβέρνηση προ των ευθυνών της»
Μάλιστα, ο Νομικός Σύμβουλος της Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. τόνισε πως ούτε οι εξωδικαστικοί μηχανισμοί ρυθμίσεων λειτουργούν, ούτε ο κώδικας δεοντολογίας των τραπεζών στις ατομικές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στον οφειλέτη και τις τράπεζες τηρείται από τις τράπεζες και τους servicers. «Αλλά και η πλατφόρμα εξωδικαστικού μηχανισμού η οποία είναι ένας μηχανισμός συλλογικής διαπραγμάτευσης κι αυτή δεν εφαρμόζεται, γιατί είναι προαιρετική η συμμετοχή των τραπεζών και για το λόγο αυτό υπονομεύεται από τις τράπεζες και τους servicers. Δε φταίει ο Άρειος Πάγος που η πολιτεία δεν έχει λάβει μέτρα προστασίας κύριας κατοικίας. Άρα εγώ θα έλεγα ότι περισσότερο πίεση ασκείται στην κυβέρνηση να θεσμοθετήσει την προστασία της κύριας κατοικίας, παρά σε τυχόν κακοπληρωτές. Δηλαδή ουσιαστικά με την απόφαση αυτή ο Άρειος Πάγος θα μπορούσαμε να πούμε ότι θέτει την κυβέρνηση προ των ευθυνών της. Να λάβει μέτρα, γιατί δεν μπορεί η απουσία θεσμικού πλαισίου να αναπληρώνεται από δευτερεύουσας σημασίας νομικά εργαλεία.»
Αύξηση επιτοκίων = Αύξηση κόκκινων δανείων;
Την ίδια ώρα, η αύξηση των επιτοκίων γεννάει φόβους για εμφάνιση νέου κύματος κόκκινων δανείων. «Μια αύξηση τριών ποσοστιαίων μονάδων ισοδυναμεί στα στεγαστικά δάνεια μεγάλης διάρκειας αποπληρωμής με 200, μπορεί και 300 ευρώ. Μιλάμε για ποσά τα οποία είναι μεγάλα για τα ελληνικά νοικοκυριά, ιδίως αν συνυπολογίσουμε τις μηδενικές έως αστείες αυξήσεις των μισθών και το γενικότερο πληθωρισμό που έχουμε το τελευταίο έτος. Άρα λοιπόν ναι, έχουμε όλοι το φόβο ότι η αύξηση αυτή των επιτοκίων, η οποία μάλιστα δε συνοδεύεται από αντίστοιχη αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων, μπορεί να οδηγήσει σε μια νέα γενιά κόκκινων δανείων» κατέληξε ο κ. Τσιαφούτης.