Το DNA κάθε μωρού που γεννιέται στο Ηνωμένο Βασίλειο θα χαρτογραφείται στο πλαίσιο μιας ριζικής αναδιάρθρωσης του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS), με στόχο την πρόβλεψη και την πρόληψη απειλητικών για τη ζωή ασθενειών προτού καν εμφανιστούν συμπτώματα.
Ωστόσο, αυτή η απόφαση αναμένεται να προκαλέσει ανησυχίες σε ορισμένους επαγγελματίες υγείας, με κάποιους ήδη να προειδοποιούν ότι ενδέχεται σε ορισμένες περιπτώσεις να προκαλέσει περισσότερο κακό παρά καλό.
Η καθολική εφαρμογή της ολικής αλληλούχισης γονιδιώματος (whole genome sequencing) σε νεογέννητα θα αποτελέσει βασικό πυλώνα ενός φιλόδοξου δεκαετούς σχεδίου υγείας, το οποίο αναμένεται να δημοσιευτεί τον επόμενο μήνα, δήλωσε ο Υπουργός Υγείας, Γουές Στρίτινγκ (Wes Streeting). Εξήγησε: «Η γονιδιωματική μάς δίνει τη δυνατότητα να προλάβουμε την ασθένεια πριν εκδηλωθεί, ώστε να προηγούμαστε αντί να αντιδρούμε εκ των υστέρων».
Σύμφωνα με το σχέδιο, ολόκληρος ο γενετικός κώδικας κάθε παιδιού θα αλληλουχίζεται λίγο μετά τη γέννησή του, με σκοπό την ανίχνευση πιθανών κινδύνων για εκατοντάδες σοβαρές παθήσεις, όπως επιθετικές μορφές καρκίνου και η νόσος Αλτσχάιμερ.
Η πρωτοβουλία σηματοδοτεί μια καθοριστική στροφή από τις παραδοσιακές, ενιαίες μεθόδους προληπτικών εξετάσεων και τα καθιερωμένα “check-up τύπου ΚΤΕΟ” που συνήθως εντοπίζουν προβλήματα μόνο όταν αυτά έχουν ήδη εγκατασταθεί στον οργανισμό.
Σε δηλώσεις του που δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα The Telegraph, ο υπουργός Υγείας Γουές Στρίτινγκ ανέφερε:
«Με τη δύναμη αυτής της νέας τεχνολογίας, οι ασθενείς θα μπορούν να λαμβάνουν εξατομικευμένη φροντίδα υγείας για την πρόληψη ασθενειών πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα, μειώνοντας έτσι την πίεση στις υπηρεσίες του NHS και βοηθώντας τους ανθρώπους να ζήσουν περισσότερα και υγιέστερα χρόνια.»
Η εφαρμογή του σχεδίου θα χρηματοδοτηθεί από επένδυση ύψους 650 εκατομμυρίων λιρών στη γονιδιωματική και αποτελεί μέρος της ευρύτερης στρατηγικής του Ηνωμένου Βασιλείου για τις επιστήμες ζωής.
Ο στόχος είναι να μεταμορφωθεί το NHS από ένα αντιδραστικό σε ένα προληπτικό σύστημα — χρησιμοποιώντας τεχνητή νοημοσύνη (AI), προγνωστική ανάλυση και γονιδιωματική για να προβλέπει ασθένειες, να στοχεύει θεραπείες και να προλαμβάνει περιττή ταλαιπωρία.
Επί του παρόντος, οι νέοι γονείς προσφέρονται να κάνουν στο μωρό τους την αιμοληψία από τη φτέρνα, ένα τεστ που ελέγχει μόνο για εννέα σπάνιες παθήσεις. Στο μέλλον, τα βρέφη θα υποβάλλονται σε ολική αλληλούχιση γονιδιώματος (whole genome sequencing), χρησιμοποιώντας δείγματα αίματος από τον ομφάλιο λώρο, με δυνατότητα να αποκαλυφθούν πολλά περισσότερα για τη μελλοντική τους υγεία.
Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη αναμένεται να αναζωπυρώσει τις ηθικές συζητήσεις γύρω από την ιδιωτικότητα, τη συναίνεση και την ασφάλεια των δεδομένων.
Αν και η γονική συναίνεση θα είναι απαραίτητη, τα παιδιά ενδέχεται να μεγαλώσουν γνωρίζοντας πως φέρουν υψηλό γενετικό κίνδυνο για ανίατες ή όψιμες ασθένειες — κάτι για το οποίο αρκετοί ειδικοί εκφράζουν επιφυλάξεις.
Γράφοντας το 2023, η Φράνσις Φλίντερ, μέλος του Συμβουλίου Βιοηθικής Nuffield, περιέγραψε την πλήρη αλληλούχιση γονιδιώματος στα νεογέννητα ως «ένα βήμα προς το άγνωστο», προειδοποιώντας ότι «το να επιτευχθεί η σωστή ισορροπία μεταξύ οφέλους και βλάβης θα είναι καθοριστικό».
