23 εκπρόσωποι φορέων τοποθετήθηκαν στη Βουλή για το περιεχόμενο της πολυσέλιδης σύμβασης παραχώρησης του τμήματος Ηράκλειο – Χανιά του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης.
Δήμαρχοι και άλλοι εκπρόσωποι φορέων τοποθετήθηκαν στη συζήτηση στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, κάνοντας ειδική αναφορά στα διόδια, στους κόμβους, στις προσφυγές αλλά σε μια σειρά από άλλο ζητήματα.
Τοποθετήθηκαν εκπρόσωποι από: ΤΕΕ/ΤΑΚ, Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος, τμήμα ανατολικής Κρήτης και τμήμα δυτικής Κρήτης, Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Ηρακλείου, Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Χανίων, τους Δήμους Ηρακλείου, Χανίων, Αποκορώνου, Ρεθύμνου, Μυλοποτάμου, Μαλεβιζίου, Κισάμου, Πλατανιά, Χερσονήσου, Αγίου Νικολάου, Σητείας, Ιεράπετρας, την Περιφέρεια Κρήτης, τους Συλλόγους Τουριστικών Πρακτόρων Κρήτης, Τουριστικών Πούλμαν Κρήτης, το ΚΤΕΛ Κρήτης, την Ένωση Ξενοδόχων Κρήτης, την Πανελλήνια Ομοσπονδία Επαγγελματιών Ιδιοκτητών Αυτοκινητιστών Ταξί και Αγοραίων.
ΒΟΑΚ: Οι απαιτήσεις του Δήμου Ηρακλείου στη Βουλή από τον Αλέξη Καλοκαιρινό
Στις εργασίες της Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, στην οποία συζητείται η κύρωση της σύμβασης παραχώρησης του ΒΟΑΚ για το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο, συμμετείχε και τοποθετήθηκε ο Δήμαρχος Ηρακλείου Αλέξης Καλοκαιρινός, εκφράζοντας επιφυλάξεις για το έργο, παρά του ότι όπως επεσήμανε «ως Δήμαρχος Ηρακλείου, της μεγαλύτερης και κεντρικότερης πόλης της Κρήτης θα έπρεπε σήμερα, προσκεκλημένος στη Βουλή των Ελλήνων στη συζήτηση για τη σύμβαση παραχώρησης που προβλέπει την αναβάθμιση του μεγαλύτερου μήκους του ΒΟΑΚ σε αυτοκινητόδρομο, να είμαι ευτυχής. Δυστυχώς, διατηρώ σοβαρές επιφυλάξεις.».
Ο Αλέξης Καλοκαιρινός τόνισε ότι ο ΒΟΑΚ διέρχεται από τον αστικό ιστό του Ηρακλείου, διχοτομεί την πόλη σε ένα μήκος επτά χιλιομέτρων και σήμερα δεν υπάρχει καμιά «παράκαμψη Ηρακλείου», ούτε και πρόκειται να υπάρξει όπως δημοπρατήθηκε το έργο, επισημαίνοντας: «Την μεγαλύτερη παραχώρηση καλείται να κάνει το Ηράκλειο. Άνευ ανταλλάγματος; Το αντάλλαγμα για το άμεσο μέλλον θα είναι η κατά το δυνατόν θεραπεία, όπως θα δείξουμε παρακάτω. Ωστόσο, ο Δήμος Ηρακλείου, δεν παραιτείται από το αίτημα της πραγματικής νότιας παράκαμψης της πόλης σε εύλογο χρόνο και ζητούμε μια πολιτική δέσμευση για την άμεση έναρξη των σχετικών μελετών».
Ο Δήμαρχος Ηρακλείου παρουσίασε μια προς μια όλες τις αναγκαίες παρεμβάσεις της «παράκαμψης Ηρακλείου», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο και της μερικής υπογειοποίησης τμημάτων του ΒΟΑΚ στα όρια του αστικού ιστού. Επεσήμανε την ανάγκη να αναβαθμιστεί η κυκλοφοριακή λειτουργία του συστήματος αυτοκινητόδρομος – τοπικό οδικό δίκτυο – πόλη – λιμάνι, ώστε να αποφευχθούν χαοτικές καταστάσεις σε ώρες αιχμής και σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, λέγοντας ότι «Πρόκειται για θέματα ζωτικής σημασίας για το μέλλον του Ηρακλείου και την καθημερινότητα των πολιτών και των επισκεπτών του από τα οποία δεν δικαιούμαστε να αποστούμε ούτε κατ’ ελάχιστον». Επίσης, επεσήμανε την ανάγκη μη επιβολής διοδίων για τις αστικές μετακινήσεις στην περιοχή που θα συμπεριλαμβάνει και τον κόμβο του υφιστάμενου αεροδρομίου «Νίκος Καζαντζάκης», ζήτησε επιτακτικά πολιτική δέσμευση και για εναλλακτική οδική σύνδεση του Ηρακλείου με το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλλι, καθώς και την επέκταση του ΒΟΑΚ στην ανατολική Κρήτη.
Πιο αναλυτικά
Αναφερόμενος στο ιστορικό της διεκδίκησης μιας πραγματικής παράκαμψης του ευρύτερου πολεοδομικού συγκροτήματος του Ηρακλείου, όπου από το 2010 το Υπουργείο Υποδομών είχε συμφωνήσει στην ανάγκη και είχε μελετήσει σχετικές λύσεις, ο Αλέξης Καλοκαιρινός τόνισε ότι: «οι μελέτες εκείνες αγνοήθηκαν και επελέγη η ένταξη του σημερινού δρόμου στο Έργο Παραχώρησης διατηρώντας για τα επόμενα 40 χρόνια τουλάχιστον, τη διχοτόμηση της πόλης. Χωρίς καμία ενημέρωση του Δήμου μέχρι την εκ του νόμου υποχρεωτική διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης μετά την ολοκλήρωση των μελετών, στο πλαίσιο έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων. Σήμερα, λοιπόν, δεν υπάρχει καμιά παράκαμψη Ηρακλείου και με το έργο παραχώρησης όπως δημοπρατήθηκε, δεν θα υπάρξει καμία παράκαμψη Ηρακλείου. Συνεπώς, την μεγαλύτερη παραχώρηση καλείται να κάνει το Ηράκλειο. Άνευ ανταλλάγματος; Το αντάλλαγμα για το άμεσο μέλλον θα είναι η κατά το δυνατόν θεραπεία, όπως θα δείξουμε αμέσως παρακάτω. Ωστόσο, ο Δήμος Ηρακλείου, δεν παραιτείται από το αίτημα της πραγματικής νότιας παράκαμψης της πόλης σε εύλογο χρόνο και ζητούμε μια πολιτική δήλωση για την άμεση έναρξη των σχετικών μελετών».
Ο Δήμαρχος Ηρακλείου αναφέρθηκε στην προσφυγή του Δήμου στο Συμβούλιο της Επικρατείας εστιάζοντας στις αρνητικές επιπτώσεις που το έργο, όπως εξελίσσεται, θα επιφέρει στην πόλη, όπως είναι η σημαντική επιβάρυνση του τοπικού αστικού οδικού δικτύου, επισημαίνοντας ότι «Πρόκειται για θέματα ζωτικής σημασίας για το μέλλον του Ηρακλείου και την καθημερινότητα των πολιτών και των επισκεπτών του, από τα οποία δεν δικαιούμαστε να αποστούμε ούτε κατ’ ελάχιστον. Προκειμένου αυτές να αμβλυνθούν, είναι απαραίτητο να υποστηριχθούν οι καθημερινές αστικές μετακινήσεις ώστε να περιοριστεί το ρήγμα που προκαλεί ο ΒΟΑΚ στο πολεοδομικό συγκρότημα του Ηρακλείου, και να αναβαθμιστεί η κυκλοφοριακή λειτουργία του συστήματος αυτοκινητόδρομος – τοπικό οδικό δίκτυο – πόλη – λιμάνι, ώστε να αποφευχθούν χαοτικές καταστάσεις σε ώρες αιχμής και σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης».
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο Αλέξης Καλοκαιρινός στις απαιτήσεις του Δήμου Ηρακλείου για την «παράκαμψη» Ηρακλείου, στη δέσμη των απολύτως αναγκαίων παρεμβάσεων ώστε να ελαχιστοποιηθεί η επιβάρυνση της πόλης και η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και των χρηστών της. Όπως τόνισε, πρόκειται για ρεαλιστικές απαιτήσεις οι οποίες έχουν κατατεθεί και στο Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών, υποστηρίζονται από το σύνολο της τοπικής κοινωνίας, έχουν στοιχειοθετηθεί στη βάση μελετών έγκριτων ειδικών επιστημόνων και δημοσίων φορέων και αφορούν:
Στον επανασχεδιασμό και στην (ανα)κατασκευή των κόμβων, η λειτουργία των οποίων σχετίζεται με τη σύνδεση του ΒΟΑΚ με την πόλη και το λιμάνι, και συνεπώς θα συμβάλει και στην καλύτερη λειτουργία του ΒΟΑΚ.
Στην υπογειοποίηση τμημάτων της παράκαμψης Ηρακλείου στο μέρος που διέρχεται από τον αστικό ιστό και, εναλλακτικά ή συνδυαστικά, στον σχεδιασμό και την κατασκευή στεγάστρων (Covers), που θα αποδώσουν παράπλευρες και εγκάρσιες κινήσεις εκατέρωθεν του ΒΟΑΚ αλλά και σημαντικό κοινόχρηστο χώρο.
Στον επανασχεδιασμό και το συνακόλουθο κατασκευαστικό έργο σε κάτω διαβάσεις, των οποίων ο σχεδιασμός και οι διαστάσεις είναι σήμερα από ελλιπείς έως επικίνδυνες, πέραν των πλευρικών επεκτάσεων τους, για την ομαλή κυκλοφοριακή σύνδεση της πόλης του Ηρακλείου εκατέρωθεν του ΒΟΑΚ.
Στην δημιουργία πλήρους παράπλευρου οδικού δικτύου σε όλο το μήκος της «παράκαμψης Ηρακλείου» για την εύρυθμη λειτουργία των παρόδιων χρήσεων κατοικίας, αλλά και των βιοτεχνικών εγκαταστάσεων, βορείως και νοτίως του ΒΟΑΚ, με δεδομένους τους πρόσθετους φόρτους που θα προέλθουν από το έργο παραχώρησης όσο και σε απευκταίες περιπτώσεις έκτακτων συμβάντων επί του ΒΟΑΚ, όταν η κυκλοφορία του αυτοκινητόδρομου θα πρέπει να διοχετευθεί εκτός αυτού και να εξυπηρετηθεί προσωρινά από το τοπικό δίκτυο χωρίς να προκληθούν χαοτικές και επικίνδυνες καταστάσεις.
Στον σχεδιασμό και την κατασκευή των υδραυλικών έργων για την απορροή και διόδευση των ομβρίων υδάτων από τον ΒΟΑΚ στους παρακείμενους φυσικούς αποδέκτες (ρέματα), με διασφάλιση της απαιτούμενης παροχετευτικότητας σύμφωνα με τις προβλέψεις του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, κρίσιμο ζήτημα πολιτικής προστασίας της πόλης.
Στον εξαρχής του έργου σχεδιασμό και την εγκατάσταση ηχοπετασμάτων για την προστασία από τον κυκλοφοριακό θόρυβο των παρόδιων κατοικιών της πόλης.
Επίσης, επεσήμανε ότι «σε απόλυτη συνάφεια με τα παραπάνω και με δεδομένο ότι, όπως προβλέπεται στην προς κύρωση Σύμβαση Παραχώρησης, “ο γενικός στόχος του Δημοσίου μέσω της παροχής, συντήρησης και λειτουργίας Έργου Παραχώρησης από τον Παραχωρησιούχο είναι η εξυπηρέτηση των μεταφορικών αναγκών του κοινού και των επιχειρήσεων με τον βέλτιστο τρόπο» (αρ. 10.6.4.1), παρίσταται η ανάγκη συνολικής κυκλοφοριακής μελέτης για το πολεοδομικό συγκρότημα του Ηρακλείου, χωρίς την οποία βασικές πρόνοιες του Συστήματος Διαχείρισης Αυτοκινητοδρόμου (Asset Management System, αρ. 10.6.3) δεν είναι δυνατό να εκπληρωθούν”. Με τα ίδια δεδομένα ζητούμε επίσης μια σαφή πολιτική δήλωση ότι ο σχεδιασμός και την κατασκευή οδικής σύνδεσης του Ηρακλείου με το νέο αεροδρόμιο Καστελλίου με μικρότερη πραγματική χρονοαπόσταση είναι ανεξάρτητος από το έργο παραχώρησης του ΒΟΑΚ, σύμφωνα με το αρ. 6.4.2».
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο Αλέξης Καλοκαιρινός και στο ζήτημα των διοδίων, τονίζοντας ότι ο ΒΟΑΚ «διατρέχει το πιο αναπτυγμένο τμήμα της Κρήτης και αποτελεί τη μοναδική επιλογή για τις καθημερινές μετακινήσεις των κατοίκων και παραγωγών της. Η πρόβλεψη για τη μη καταβολή διοδίων εντός των ορίων του Δήμου είναι ατελής και υπό σειρά προϋποθέσεων. Ατελής γιατί περιλαμβάνει μόνο τα επιβατικά οχήματα και συνεπώς τα βαρέα οχήματα θα επιβαρύνουν την πόλη. Είναι δε απορίας άξιο ότι στις προϋποθέσεις περιλαμβάνεται η ολοκλήρωση του Εθνικού Συστήματος Χρέωσης Ηλεκτρονικών Διοδίων που εκφεύγει από το πλαίσιο του συγκεκριμένου έργου και της υπό συζήτηση Σύμβασης Παραχώρησης». Αλλά και υπενθυμίζοντας τις δηλώσεις του αρμόδιου Υφυπουργός Υποδομών & Μεταφορών Νίκου Ταχιάου, ότι «δεν θα υπάρχουν διόδια στα αστικά τμήματα του ΒΟΑΚ». Δηλώσεις που έρχονται σε αντιδιαστολή με τη σύμβαση, στην οποία ορίζεται ρητώς ότι μέχρι την έναρξη λειτουργίας του ΕΣΧΗΔ, «ο παραχωρησιούχος δύναται να επιβάλλει διόδια σε όλους τους χρήστες με Μετωπικούς και Πλευρικούς Σταθμούς, και μάλιστα από την πρώτη περίοδο (Τ1) της παραχώρησης (αρ. 18.1.10, 18.2.1). Επίσης, η παράλειψη του κόμβου του Αεροδρομίου από τον πίνακα (18.1.10) των κόμβων που εξυπηρετούν αστικές μετακινήσεις ακυρώνει σε μεγάλο βαθμό το μέτρο της εξαίρεσης οδηγώντας τα οχήματα μέσα στον αστικό ιστό και μάλιστα στην περιοχή στην οποία κατά τα επόμενα χρόνια θα συντελεσθεί η μέγιστη οικιστική ανάπτυξη της πόλης του Ηρακλείου. Αποτελεί αδήριτη ανάγκη η τροποποίηση του ως άνω Πίνακα ώστε να συμπεριληφθεί ο κόμβος του υφιστάμενου Αεροδρομίου.
Κατά την τοποθέτησή του στην Επιτροπή, ο Αλέξης Καλοκαιρινός δεν παρέλειψε να διατυπώσει και τη διαφωνία του με την έως σήμερα παραμέληση της Σητείας και της Ιεράπετρας, λέγοντας: «Με τον ένα ή το άλλο τρόπο, ο ΒΟΑΚ από την Κίσσαμο έως τον Άγιο Νικόλαο θα μετατραπεί σ’ έναν σύγχρονο αυτοκινητόδρομο. Η αναβάθμιση του τμήματος Άγιος Νικόλαος – Παχειά Άμμος – Σητεία / Ιεράπετρα, αποτελεί όρο εκ των ων ουκ άνευ για την ενιαία κοινωνική και παραγωγική λειτουργία της Κρήτης. Όλοι καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για δύσκολο έργο αλλά αυτός δεν είναι λόγος για να μην έχει αναζητηθεί και υλοποιηθεί μια βιώσιμη λύση σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες της Κρήτης».
Αξίζει να αναφερθεί ότι ο Δήμαρχος Ηρακλείου, ο οποίος ήταν στην Βουλή μαζί με την Γενική Γραμματέα του Δήμου Μαρία Σκραφνάκη, κατέθεσε και αναλυτικό υπόμνημα προς τις/τους Βουλευτές, το οποίο επιπροσθέτως από τα παραπάνω, περιλαμβάνει αναλυτικούς χάρτες, σχεδιαγράμματα, πίνακες, φωτορεαλιστικές απεικονίσεις, καθώς και:
Την Αίτηση Ακύρωσης του Δήμου Ηρακλείου για την ακύρωση της αποφάσεως του Γενικού Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας («Τροποποίηση της υπ’ αριθ. 68871/4636/20.07.2022 Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων για το έργο: «Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ): τμήμα Χανιά – Ηράκλειο», ως προς την ενσωμάτωση των υφιστάμενων υποτμημάτων των παρακάμψεων Χανιών – Ρεθύμνου – Ηρακλείου του ΒΟΑΚ» [6/6/23]
Τους Πρόσθετους Λόγους Ακύρωσης Δήμου Ηρακλείου [7/11/24]
Την Τεχνική Έκθεση για τις επιπτώσεις στον Δήμο Ηρακλείου από τη λειτουργία του Έργου [5/11/24]
Παρέμβαση του Περιφερειάρχη Κρήτης στη Βουλή για τον ΒΟΑΚ
«Το έργο του ΒΟΑΚ δεν μπορεί να είναι αποσπασματικό ή τμηματικό, αλλά οφείλει να καλύψει το σύνολο του νησιού, από την Κίσσαμο έως τη Σητεία, με όρους ισόρροπης ανάπτυξης και κοινωνικής δικαιοσύνης», τόνισε ο Περιφερειάρχης Κρήτης, Σταύρος Αρναουτάκης, κατά την παρέμβασή του στη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής.
Ο περιφερειάρχης Κρήτης παραβρέθηκε στην Επιτροπή στο πλαίσιο της συζήτησης για την κύρωση της Σύμβασης Παραχώρησης του έργου του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), στο τμήμα Χανιά–Ηράκλειο.
Όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο Σταύρος Αρναουτάκης «δεν μπορεί η Κρήτη να παραμείνει διαιρεμένη και ο ΒΟΑΚ πρέπει να είναι ενιαίος και να καλύπτει όλο το νησί. Για εμάς, ΒΟΑΚ σημαίνει από την Κίσσαμο έως τη Σητεία». Στο πλαίσιο αυτό ζήτησε την άμεση δρομολόγηση της μελέτης για την υλοποίηση του έργου μέχρι τη Σητεία και την υλοποίηση των ώριμων μελετών που υπάρχουν έως την Παχειά Άμμο.
Σε ότι αφορά τα κομβικά σημεία σύνδεσης του ΒΟΑΚ και την διόρθωση του σχεδιασμού στο μεγάλο τμήμα του ΒΟΑΚ από τα Χανιά έως το Ηράκλειο, ο Περιφερειάρχης Κρήτης τόνισε πως πρέπει να υλοποιηθεί για τα Χανιά η απαραίτητη η σύνδεση του ΒΟΑΚ με το αεροδρόμιο και τη Σούδα.
Για το Ρέθυμνο επισήμανε το σοβαρό πρόβλημα με τις υφιστάμενες μελέτες και ζήτησε να ληφθούν υπόψη οι ομόφωνες αποφάσεις των θεσμικών οργάνων ενώ υπογράμμισε πως για το Δήμο Μαλεβιζίου υπάρχει ανάγκη για βελτίωση της πρόσβασης και λύση στα κυκλοφοριακά προβλήματα.
Για το Ηράκλειο τόνισε την ανάγκη για αναβάθμιση της πρόσβασης σε κατοικημένες περιοχές με έντονη κυκλοφορία. Ζήτησε την άμεση ενεργοποίηση του τούνελ στην περιοχή του Κακού Όρους, όπως είχε ομόφωνα προτείνει το Περιφερειακό Συμβούλιο, έργο κρίσιμο για το περιβάλλον και την αποσυμφόρηση της κυκλοφορίας.
Για τα διόδια ο Περιφερειάρχης εξέφρασε την αντίθεσή του στην εφαρμογή διοδίων για τις καθημερινές μετακινήσεις των πολιτών, χωρίς εναλλακτικές διαδρομές και ζήτησε απαλλαγή ή σημαντικές εκπτώσεις για τους μόνιμους κατοίκους στις πόλεις.
Κλείνοντας την παρέμβασή του, ο Περιφερειάρχης υπογράμμισε την ενότητα όλων των θεσμικών εκπροσώπων της Κρήτης, ανεξαρτήτως πολιτικής προέλευσης, στη διεκδίκηση του μεγάλου αναπτυξιακού έργου του ΒΟΑΚ.
«Η Περιφέρεια Κρήτης βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της διεκδίκησης. Είμαστε όλοι μαζί, περιφερειακοί σύμβουλοι, δήμαρχοι, βουλευτές όλων των κομμάτων, ενωμένοι, για να γίνει πράξη το μεγαλύτερο αναπτυξιακό έργο της Κρήτης, για εμάς και τα παιδιά μας», υπογράμμισε ο Σταύρος Αρναουτάκης.
Ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ηρακλείου Βαγγέλης Καρκανάκης
Σαφείς και τεκμηριωμένες θέσεις διατύπωσε ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ηρακλείου, κ. Βαγγέλης Καρκανάκης, κατά τη σημερινή συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, στη διάρκεια της οποίας συζητήθηκε η σύμβαση παραχώρησης του έργου του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), στο τμήμα Χανιά – Ηράκλειο.
Ο κ. Καρκανάκης εξέφρασε την ικανοποίηση του, για το γεγονός οτι δρομολογείται το σημαντικότερο αναπτυξιακό έργο της Κρήτης και επεσήμανε πως πρόκειται για ένα έργο που μπορεί να μετασχηματίσει τη φυσιογνωμία του νησιού, ενισχύοντας την ασφάλεια, τη συνδεσιμότητα και την οικονομική δραστηριότητα.
Ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ηρακλείου αναφέρθηκε ωστόσο και σε ζητήματα που ανακύπτουν και ζήτησε:
• Απαλλαγή των αστικών μετακινήσεων από διόδια, χωρίς εξαιρέσεις – με ρητή αναφορά στο χρόνο κατασκευής.
• Εγκατάσταση του Εθνικού Συστήματος Αναλογικής Χρέωσης (ΕΣΧΗΔ) πριν από οποιαδήποτε επιβολή τελών, για δίκαιη κατανομή επιβάρυνσης.
• Ολοκληρωμένη κυκλοφοριακή μελέτη στους βασικούς κόμβους του Ηρακλείου.
• Πρόβλεψη για τις επιχειρηματικές και στρατηγικές περιοχές, όπως η ΒΙ.ΠΕ Ηρακλείου, τα Λινοπεράματα και το νέο αεροδρόμιο Καστελλίου.
• Προκαταρκτικά έργα οδικής ασφάλειας, για άμεση αναβάθμιση του υφιστάμενου δικτύου.
• Ολοκλήρωση του ΒΟΑΚ σε όλο το μήκος του νησιού, από την Κίσσαμο έως τη Σητεία.
«Ο ΒΟΑΚ δεν είναι απλώς μια υποδομή. Είναι στρατηγικό εργαλείο με δυνατότητα να αναδείξει την Κρήτη ως πρωταγωνιστή στην ευρύτερη αναπτυξιακή ατζέντα. Ο ΒΟΑΚ δεν πρέπει να περιορίζεται στις ανάγκες του σήμερα, αλλά να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της επόμενης δεκαετίας. Να παρακολουθεί —όχι να περιορίζει— την αυξητική ζήτηση μετακινήσεων που ενισχύει την τουριστική και εμπορική ζωή του νησιού. Ν’ αποτελέσει πυλώνα για τη δημιουργία ενός συστήματος συνδυασμένων μεταφορών, με άξονες τον οδικό, εναέριο και θαλάσσιο χαρακτήρα της Κρήτης και να συνδεθεί με κρίσιμες υποδομές, όπως το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι και τις λιμενικές εγκαταστάσεις» τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Βαγγέλης Καρκανάκης και κατέθεσε υπόμνημα θέσεων και απόψεων του Επιμελητηρίου Ηρακλείου για το μείζον αυτό θέμα, επισημαίνοντας ότι το Επιμελητήριο Ηρακλείου παραμένει στη διάθεση της Πολιτείας για συνεχή εποικοδομητικό διάλογο.
Ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Χανίων ανέπτυξε τις θέσεις της επιχειρηματικής κοινότητας για τον ΒΟΑΚ
Ακολουθεί αναλυτικά η εισήγηση του Προέδρου του Επιμελητηρίου Χανίων Αντώνη Ροκάκη.
Ως εκπρόσωπος της Επιχειρηματικής Κοινότητας των Χανίων, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την τιμητική πρόσκληση και ευκαιρία να ακουστεί και η δική μας φωνή, στο πλαίσιο της επεξεργασίας του αναπτυξιακού σχεδίου νόμου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για την «Κύρωση Σύμβασης Παραχώρησης του έργου της μελέτης, κατασκευής, χρηματοδότησης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.) στο τμήμα Χανιά-Ηράκλειο».
Στην αρχή της τοποθέτησης μου, επιτρέψτε μου να τονίσω το προφανές για την κοινωνία της Κρήτης: Τις προηγούμενες δεκαετίες, οι ολέθριες πολιτικές παραλείψεις και η διοικητική ανεπάρκεια πολλών θεσμικών παραγόντων της Ελληνικής Πολιτείας, οδήγησαν στην άδικη απώλεια χιλιάδων συνανθρώπων μας.
Ο υφιστάμενος ΒΟΑΚ, κατασκευασμένος τη δεκαετία του 1970 για να υποστηρίζει 50.000 οχήματα ετησίως, εξυπηρετεί πλέον πάνω από 600.000, καθιστώντας τον έναν από τους πιο επικίνδυνους δρόμους της Ευρώπης. Η Κρήτη καταγράφει ετησίως 84 νεκρούς ανά εκατομμύριο κατοίκων, έναντι ευρωπαϊκού μέσου όρου 49! Η ολοκληρωμένη αναβάθμιση του ΒΟΑΚ εκτιμάται ότι θα μειώσει τα τροχαία ατυχήματα κατά 63%, σώζοντας εκατοντάδες ζωές και μειώνοντας τους σοβαρούς τραυματισμούς.
Ο Βόρειος Οδικός Άξονας της Κρήτης, σήμερα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κατασκευαστικά έργα της Ευρωπαϊκής ηπείρου, όμως αποτελεί ίσως τον πλέον απαρχαιωμένο εθνικό οδικό άξονα της πατρίδας μας, σε πλήρη αντίφαση με την αναπτυξιακή συνεισφορά της περιφέρειας Κρήτης στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της. Αναμφισβήτητα λοιπόν, το μεγαλύτερο «κέρδος» της Κοινωνίας μας από την εξεταζόμενη σύμβαση είναι το «ζωτικό» της δικαίωμα ο νέος ασφαλής αυτοκινητόδρομος να προστατεύει αξιόπιστα την Ανθρώπινη Ζωή του συνόλου των κατοίκων και επισκεπτών της Κρήτης.
Δεν επιτρέπεται πλέον καμία χρονοτριβή και κανένας συμβιβασμός!
Είναι αλήθεια ότι η στρατηγική επένδυση προσφέρει αναπτυξιακή πνοή ελπίδας στο νησί της Κρήτης. Το τμήμα Χανιά-Ηράκλειο είναι μήκους 157 χιλιομέτρων και το σημαντικότερο του ολοκληρωμένου οδικού άξονα. Πραγματικά μας δημιουργούν υψηλές προσδοκίες οι 43 κόμβοι, οι 23 σήραγγες και οι 89 γέφυρες του κρίσιμου έργου για το Μέλλον του τόπου μας, το οποίο σε θα εξυπηρετεί περισσότερο από το 60% του συνολικού πληθυσμού του νησιού μας.
Ο κορυφαίος φυσικός, πολιτιστικός και γαστρονομικός πλούτος του τόπου μας θα γίνει ταχύτατα προσβάσιμος ακόμα και από το ανατολικό άκρο της Κρήτης. Παράλληλα, η πολύπλευρη αναβάθμιση της διακίνησης των προϊόντων θα προσελκύσει νέες σημαντικές επενδύσεις στις τοπικές επιχειρήσεις, στο νέο Επιχειρηματικό μας πάρκο, όπως και στις αναπτυσσόμενες διαμετακομιστικές και λιμενικές υποδομές μας. Το στρατηγικό έργο υποδομής, κατά την περίοδο κατασκευής και λειτουργίας του, θα δημιουργήσει δεκάδες χιλιάδες – άμεσες και έμμεσες – θέσεις εργασίας σε ένα απαιτητικό περιβάλλον προκλήσεων στην εξεύρεση εργατικού δυναμικού. Επιπλέον, σύμφωνα με εκτιμήσεις η λειτουργία του νέου άξονα θα επιφέρει:
• Ετήσια εξοικονόμηση 38 εκατ. ευρώ στο λειτουργικό κόστος των οχημάτων.
• Μείωση του περιβαλλοντικού κόστους κατά 11,5 εκατ. ευρώ ετησίως.
• Εξοικονόμηση 12,1 εκατ. επιβατοωρών ετησίως, βελτιώνοντας την παραγωγικότητα και την ποιότητα ζωής .
Οι κυβερνητικές δεσμεύσεις για τον σχεδιασμό του σύγχρονου βόρειου οδικού άξονα της Κρήτης από την Κίσσαμο μέχρι τη Σητεία συναντούν την απαίτηση του συνόλου της Κοινωνίας της Κρήτης. Υπάρχουν όμως προφανείς και άδικες καθυστερήσεις με διαφορετικές φάσεις ωρίμανσης, ανά τμήματα του οδικού άξονα, γι’ αυτό απαιτείται συντονισμένη και αποτελεσματική δουλειά όλων των εμπλεκομένων, ώστε να αποφευχθεί ο ιδιότυπος αναπτυξιακός και κοινωνικός «ακρωτηριασμός» του νησιού μας.
Από πλευράς μας, ως Επιχειρηματική κοινότητα των Χανίων, μαζί με τους υπόλοιπους τοπικούς φορείς, εκφράζουμε ιδιαίτερη ικανοποίηση για τη συμβατική προώθηση μιας από τις σημαντικότερες μακροχρόνιες στρατηγικές διεκδικήσεις μας: την συμπερίληψη στην κατασκευή του νέου σύγχρονου αυτοκινητόδρομου και της δυναμικά αναπτυσσόμενης βορειοδυτικής περιοχής των Χανίων, από την πρωτεύουσα μας – μέχρι την Κίσσαμο – (συμπεριλαμβανομένου και του ανισόπεδου κόμβου ΒΟΑΚ της οδού προς Αεροδρόμιο Χανίων), μήκους 30,8 χιλιομέτρων. Προσβλέπουμε στην άμεση ενεργοποίηση του δικαιώματος προαίρεσης του Δημοσίου, όπως προβλέπει η παρούσα σύμβαση, καθώς παράλληλα με την υψηλής ποιότητας ασφάλεια και εξυπηρέτηση των χιλιάδων μόνιμων κατοίκων, θα ενδυναμωθούν περαιτέρω σημαντικές διεθνείς επενδύσεις δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, οι οποίες ήδη βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Βεβαίως, επείγουσα προϋπόθεση για την επιπλέον χρηματοδοτική συμβολή του Δημοσίου – ύψους 99 εκατομμυρίων ευρώ – είναι η Ελληνική Πολιτεία να ολοκληρώσει άμεσα το σύνολο των αναγκαίων μελετών του έργου.
Παράλληλη, κορυφαία στρατηγική και αναπτυξιακή προτεραιότητα της Επιχειρηματικής Κοινότητας των Χανίων, αποτελεί και η «Οδική Σύνδεση του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης με το Λιμένα Σούδας και τον Αερολιμένα Χανίων Ιωάννης Δασκαλογιάννης», η οποία έχει χαρακτηριστεί (σύμφωνα με τη 2993/8-9-2020 απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών), ως Έργο Εθνικού Επιπέδου, Ειδικό και Σημαντικό και έχει ενταχθεί στον προγραμματικό σχεδιασμό της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Ο σημαντικός αυτός άξονας, εκτός από την αναβαθμισμένη εξυπηρέτηση των 4.000.000 επιβατών που προσγειώνονται και απογειώνονται κάθε χρόνο στο διεθνές αεροδρόμιο της Δυτικής Κρήτης, επιπλέον θα βελτιστοποιήσει και τη διακίνηση χιλιάδων μόνιμων κατοίκων και των προϊόντων εκατοντάδων επιχειρήσεων, αφού το νέο οδικό τμήμα θα παραλαμβάνει σημαντικά κυκλοφοριακά φορτία από την μετακίνηση προσώπων και αγαθών μεταξύ Χανίων, Σούδας και Ακρωτηρίου, καθώς και της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι το λιμάνι της Σούδας την περασμένη χρονιά του 2024 σημείωσε νέο ρεκόρ επιβατών κρουαζιέρας (+30%), υποδεχόμενο 282.000 διεθνείς επισκέπτες.
Δυστυχώς, ούτε για το συγκεκριμένο έργο δεν έχουν ολοκληρωθεί οι αναγκαίες μελέτες, ώστε να αναζητηθεί άμεσα η απαραίτητη χρηματοδότηση, η οποία δυστυχώς δεν προβλέπεται στην παρούσα σύμβαση.
Το στρατηγικό έργο του Β.Ο.Α.Κ. είναι απαιτητικό και πολυδιάστατο με πλήθος τεχνικών, χρηματοδοτικών και περιβαλλοντικών παραμέτρων. Η διάρκεια της παραχώρησης ανέρχεται σε 35 έτη, εκ των οποίων τα πέντε πρώτα προβλέπονται για τη φάση των μελετών και των κατασκευών. Σημαντική πρόκληση στην κατασκευή του ΒΟΑΚ σε όλα τα τμήματα είναι πως θα γίνεται κατασκευή στην εν λειτουργία εθνική οδό, -όπως έγινε στο Κόρινθος-Πάτρα- στα σημεία όπου δεν υπάρχει νέα χάραξη.
Καθώς ο «φόρος» αίματος στον απαρχαιωμένο οδικό άξονα της βόρειας Κρήτης είναι τεράστιος, ως Επιμελητήριο Χανίων θεωρούμε κρίσιμη την ενεργοποίηση της συμβατικής δυνατότητας του Δημοσίου να ζητήσει από τον παραχωρησιούχο να εκτελέσει πρόδρομες εργασίες στο έργο, ώστε να επιταχυνθεί η κατασκευή του, συνδυαστικά με την εκτέλεση έργων Οδικής Ασφάλειας, προκειμένου να μετριαστούν τα ατυχήματα στον υφιστάμενο άξονα. Είναι σημαντικό ότι εντός των 12 πρώτων μηνών θα πρέπει να ολοκληρώσει μελέτες και έργα που αφορούν τις επεμβάσεις οδικής ασφάλειας στο υφιστάμενο δίκτυο των τμημάτων Σούδα – Γεωργιούπολη και Σκαλέτα – Φόδελε (δυστυχώς όμως απουσιάζει η πρόβλεψη στα βελτιωτικά έργα οδικής ασφάλειας που απαιτούνται στο θανατηφόρο κόμβο του Γαλατά Χανίων).
Απαιτητική πρόκληση για ένα τόσο μεγάλο κατασκευαστικό έργο αποτελεί αναμφίβολα η μεγάλου ύψους χρηματοδότησή του, η οποία συνδυάζει ευέλικτα διαφορετικές δυνατότητες. Το έργο του τμήματος Χανιά-Ηράκλειο του ΒΟΑΚ, προϋπολογισμού 1,75 δισ. ευρώ χρηματοδοτείται με 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και 592 εκατ. ευρώ από το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης, προκειμένου να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ 2021 – 2027. Το υπόλοιπο ποσό, σχεδόν, 1 δισ. ευρώ, είναι ίδια κεφάλαια και δάνεια.
Κατά την περίοδο λειτουργίας του συγκεκριμένου οδικού άξονα, η ανάδοχος θα λαμβάνει αποζημίωση μέσω «σκιωδών διοδίων», με επιδότηση που θα προσεγγίζει το 64,62% επί των τελών. Από πλευράς της νησιωτικής επιχειρηματικής μας κοινότητας, σε αναπτυξιακό επίπεδο, οφείλω να υπογραμμίσω τις σοβαρές επιφυλάξεις μας. Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στην επιβίωσή μας είναι το υψηλό μεταφορικό κόστος, το οποίο επιδρά καθοριστικά στην Ανταγωνιστικότητά μας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, έχοντας ήδη κατανοήσει τον αποκλεισμό που υφίστανται οι κάτοικοι και οι επιχειρήσεις των νησιών μας, έχει από καιρό θεσπίσει εξαιρέσεις από το καθεστώς διοδίων σε ανάλογες περιπτώσεις άλλων νησιών, κρατών – μελών. Επιπροσθέτως, ως επικεφαλής της Επιχειρηματικής κοινότητας των Χανίων, οφείλω να σας διαβεβαιώσω ότι οι επιχειρήσεις μας δεν έχουν απολύτως καμία ανάγκη …εμπέδωσης της επιβολής διοδίων, όπως ατυχώς αναφέρεται στη σύμβαση! Μέσω της πρόβλεψης των τριών «μετωπικών» σταθμών διοδίων, όπου προβλέπεται να λειτουργήσουν με τα εργοτάξια ακόμα «ανοιχτά» και υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν ολοκληρωθεί μόνο τα τρία συγκεκριμένα οδικά τμήματα, συνολικού μήκους περίπου 72 χιλιομέτρων του αυτοκινητόδρομου.
Αναμφίβολα, στο Επιμελητήριο Χανίων κρίνουμε ως θετικό το γεγονός ότι τουλάχιστον δεν θα επιβαρύνονται με διόδια οι διαδρομές των χρηστών μεταξύ κόμβων που εξυπηρετούν τις μικρής απόστασης αστικές μετακινήσεις: Στην παράκαμψη Χανίων: Βαμβακόπουλο, Μουρνιές, Σούδα (Νέος Προαίρεση), Σούδα. Δυστυχώς όμως διαπιστώνουμε την άνιση μεταχείριση των πολιτών της πιο ευαίσθητης επαρχίας του νησιού μας. Γιατί να μην δικαιούται ανάλογης απαλλαγής από τα διόδια και ο κάτοικος που θα εισέλθει στο νέο Βόρειο Οδικό Άξονα της Κρήτης από κάποιο περιφερειακό κόμβο της ενδοχώρας και θα εξέλθει από κοντινό κόμβο του ίδιου Δήμου;
Επιπροσθέτως, και μετά το πέρας της πολυετούς κατασκευαστικής περιόδου, μας προβληματίζει η συμβατική πρόβλεψη για την ίδρυση μονομετοχικής εταιρίας αποκλειστικά του Παραχωρησιούχου, η οποία θα διαχειρίζεται και θα εκμεταλλεύεται το έργο μετά την αποπεράτωση του. Από τη στιγμή όμως που το Ελληνικό Δημόσιο προβλέπεται συμβατικά ότι θα έχει ήδη καταβάλει σημαντικούς πόρους της χρηματοδότησης του κατασκευαστικού έργου, προτείνουμε να έχει το δικαίωμα αναλογικής – δίκαιης συμμετοχής και στη διαχείριση του νέου οδικού έργου.
Ιδιαίτερα ευαίσθητο και πιεστικό ζήτημα, σύμφωνα με την Ελληνική εμπειρία από ανάλογα μεγάλα οδικά έργα, είναι αυτό των απαλλοτριώσεων. Απαιτείται εκ μέρους της Ελληνικής Πολιτείας ακόμα πιο υψηλό επίπεδο και μηχανισμός Αποτελεσματικότητας, Ευελιξίας και Δικαιοσύνης. Στην παρούσα σύμβαση, νομιμοποιούνται απαιτήσεις για πρόσθετες και μεγάλου ύψους αποζημιώσεις προς τον παραχωρησιούχο, οι οποίες ενεργοποιούνται σε μόλις 13 μήνες, καθώς ο χρόνος που προβλέπεται στη σύμβαση για να ολοκληρωθούν οι απαλλοτριώσεις εκ μέρους του Δημοσίου είναι περιορισμένος, αγγίζοντας κατά την εκτίμησή μας μη ρεαλιστικά επίπεδα. Τα περιθώρια που θέτει η σύμβαση για τις ρήτρες με ευθύνη του Δημοσίου είναι 12 μήνες για τις εκτός σχεδίου περιοχές και 18 μήνες για τις εντός σχεδίου, ενώ σε ανάλογα έργα στο παρελθόν απαιτήθηκαν ακόμα και μερικά χρόνια για την ολοκλήρωση των σχετικών διαδικασιών!
Είναι γεγονός ότι η χάραξη του πολυδιάστατου έργου έχει προκαλέσει αναμενόμενες εποικοδομητικές προτάσεις προς την Πολιτεία από φορείς και πολίτες για βελτιώσεις και προσαρμογές, όπως για παράδειγμα στις Καλύβες Αποκορώνου. Από πλευράς Επιμελητηρίου Χανίων, καλούμε κάθε εμπλεκόμενη πλευρά με διάθεση συναίνεσης και υπευθυνότητας να αναζητήσουμε συλλογικά- στο πλαίσιο του εφικτού – τις βέλτιστες λύσεις και προσαρμογές με στόχο την απρόσκοπτη και επιτυχημένη ολοκλήρωση του στρατηγικού έργου πνοής για το Μέλλον του Τόπου μας, για την Ζωή των Παιδιών μας.
ΟΕΕ/ΤΑΚ
Τις απόψεις της Διοίκησης του ΟΕΕ/ΤΑΚ κατέθεσε στη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής Εμπορίου, ο Πρόεδρος του Τμήματος κ. Γκλάκας Ευάγγελος σχετικά με τη σύμβαση παραχώρησης του έργου της μελέτης, κατασκευής, χρηματοδότησης, λειτουργίας, συντήρησης του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης στο τμήμα Χανιά – Ηράκλειο.
Συγκεκριμένα στο υπόμνημα αναφέρονται τα εξής :
Αξιότιμη κυρία Πρόεδρε/
Αξιότιμα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής
Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση και τη δυνατότητα να εκφράσει ο Φορέας μας τις απόψεις του επί του παρόντος σχεδίου νόμου που αφορά στη «Κύρωση Σύμβασης Παραχώρησης του έργου της μελέτης, κατασκευής, χρηματοδότησης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.) στο τμήμα Χανιά-Ηράκλειο» του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
Το παρόν Σχέδιο Νόμου έρχεται προς διαβούλευση μετά την υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης του παραπάνω έργου στις 9 Μάϊου 2025 μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας «ΔΙΚΤΑΙΟΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ».
Η Κρήτη είναι ένα από τα μεγαλύτερα νησιά της Μεσογείου και η κατασκευή του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα έργα υποδομής για την Περιφέρεια της Κρήτης, συνδέοντας όλες τις μεγάλες πόλεις και των τεσσάρων Περιφερειακών Ενοτήτων του νησιού, Χανιά, Ρέθυμνο, Ηράκλειο και Λασίθι. Για το Οικονομικό Επιμελητήριο Ανατολικής Κρήτης δεν νοείται να μιλάμε για τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται και το οδικό δίκτυο από τον Άγιο Νικόλαο μέχρι τη Σητεία. Όλοι οι κάτοικοι και οι επιχειρήσεις του νησιού περιμένουν σχεδόν σαράντα χρόνια, από την κατάθεση της 1ης μελέτης σκοπιμότητας που δημοσιεύθηκε το 1986, για την υλοποίηση αυτού του σπουδαίου και κομβικού έργου, το οποίο στην πράξη θα επιφέρει πολλαπλά οφέλη για την τοπική κοινωνία, την οικονομία και την ασφάλεια των πολιτών.
Οι μεγάλες καθυστερήσεις στην κατασκευή του ΒΟΑΚ δημιουργούν τεράστια προβλήματα σε ολόκληρο το οικονομικό κύκλωμα του νησιού και σε όλους τους εμπλεκομένους: πολίτες, επισκέπτες, επιχειρήσεις, φορείς και οργανισμούς. Το ΟΕΕ/ΤΑΚ δεν αμφισβητεί την σκοπιμότητα αυτού του μεγάλου Έργου. Αντιθέτως, η κατασκευή του νέου ΒΟΑΚ είναι ένα έργο πνοής που θα αναβαθμίσει ριζικά την καθημερινότητα των πολιτών και θα συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη της Κρήτης ως μοχλός τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης με την:
α) Δημιουργία χιλιάδων νέων άμεσων και έμμεσων θέσεων απασχόλησης σε όλους τους κλάδους δραστηριοτήτων.
β) Αύξηση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας των κρητικών επιχειρήσεων, με μείωση του κόστους μεταφορών και του χρόνου.
γ) Διεύρυνση των τουριστικών ροών σε περιοχές που σήμερα είναι δύσκολα προσβάσιμες, βοηθώντας και στην αναζωογόνηση της ενδοχώρας και των τοπικών οικονομιών.
Οι προτάσεις του φορέα μας επί του σχεδίου νόμου που αφορά την Κύρωση, έχουν ως στόχο να συνδράμουν στην καλύτερη δυνατή εκτέλεση της σύμβασης τονίζοντας την ανάγκη η υλοποίηση του ΒΟΑΚ να συνοδευτεί με οικονομικά βιώσιμες, κοινωνικά δίκαιες και περιβαλλοντικά υπεύθυνες πολιτικές. Πιο συγκεκριμένα οι απόψεις μας συνοψίζονται στα κάτωθι:
Σύσταση Επιτροπής Παρακολούθησης και Υλοποίησης του Οικονομικού Αντικειμένου του Έργου με τη συμμετοχή Ανεξάρτητου Οικονομολόγου μέλος του Ο.Ε.Ε. η οποία θα έχει την γενική παρακολούθηση και εποπτεία εκτέλεσης της σύμβασης όσον αφορά το οικονομικό σκέλος. Από τη σύμβαση δεν είναι ξεκάθαρος ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου και το ύψος τη Δημόσιας Δαπάνης που θα καταβληθεί από το Κράτος, καθώς υπάρχουν δαπάνες που δεν μπορούν κατά την υπογραφή της σύμβασης να υπολογιστούν, όπως οι αποζημιώσεις για απαλλοτριώσεις, κόστος πρόσθετων κατασκευών, καθυστερήσεις με ευθύνη του Δημοσίου. Επιπλέον, κατά την υπογραφή της σύμβασης δεν είναι δυνατό να καθοριστεί το ακριβές ποσό από την πληρωμή των Σκιωδών Διοδίων, αλλά και η απώλεια δημοσίων εσόδων από τη θέσπιση ειδικού καθεστώτος αναφορικά με φόρους, τέλη και λοιπές επιβαρύνσεις, σύμφωνα με το άρθρο 4 του σχεδίου νόμου. Η Ανεξάρτητη αυτή Επιτροπή θα συντάσσει εξαμηνιαίες εκθέσεις οι οποίες θα δημοσιεύονται προς ενημέρωση όλων, με αποτύπωση των απολογιστικών οικονομικών στοιχείων κατά την εκτέλεση της σύμβασης, προκειμένου να υπάρχει πλήρης εικόνα και διαφάνεια της πορείας εκτέλεσης του οικονομικού αντικειμένου και των τυχών αποκλίσεων σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις.
2. Το ΟΕΕ/ΤΑΚ θεωρεί ότι στη Σύμβαση Παραχώρησης θα έπρεπε να υπάρχει ρήτρα για τη μη εφαρμογή διοδίων, ώστε να διασφαλίζεται η ελεύθερη μετακίνηση των οχημάτων σε ολόκληρο το οδικό δίκτυο του ΒΟΑΚ, υιοθετώντας τις εξαιρέσεις που έχει θεσπίσει η Ε.Ε. για νησιωτικές περιοχές. Αυτές οι εξαιρέσεις εφαρμόζονται σε αντίστοιχα μεγέθους νησιά της Ε.Ε. όπως είναι η Κύπρος, η Μάλτα και η Σικελία. Δεδομένου ότι η σύμβαση έχει υπογραφεί και από τα δύο συμβαλλόμενα μέρη και θεωρούμε αδύνατο να τροποποιηθεί σήμερα, το ΟΕΕ/ΤΑΚ προτείνει μέχρι την ολοκλήρωση του συνόλου του αυτοκινητόδρομου, την εκπόνηση Οικονομοτεχνικής Μελέτης με τη συνδρομή επιστημόνων μελών του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, για τον υπολογισμό του άριστου σημείου καθορισμού του ύψους των διοδίων που θα πρέπει να πληρώνουν τα διερχόμενα οχήματα στο ΒΟΑΚ. Στην εν λόγω μελέτη θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα ιδιαίτερα γεωγραφικά χαρακτηριστικά του νησιού της Κρήτης, ο πολύ μεγάλος αριθμός επισκεπτών που ξεπερνά τα 6 εκατομμύρια τον χρόνο κατά την τουριστική περίοδο, καθώς και η σύνδεση του αυτοκινητόδρομου με τα αεροδρόμια και τα λιμάνια του νησιού. Από τη δική μας σκοπιά θεωρούμε ότι η τιμή ανά χιλιόμετρο θα πρέπει να είναι αισθητά χαμηλότερη, ειδικά για τους μόνιμους κατοίκους, σε σχέση με την προτεινόμενη τιμή που αναφέρεται στη Σύμβαση. Να σημειωθεί ότι το ύψος των Διοδίων Τελών, σύμφωνα με τη Σύμβαση, έχουν υπολογιστεί από την Αρχή καθορισμού των Διοδίων Τελών ανάλογα με την διανυόμενη από τον χρήστη απόσταση, χωρίς να έχει προηγηθεί κάποια μελέτη με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του νησιού.
3. Σχετικά με την πρόβλεψη επιβολής στους χρήστες Διοδίων Τελών για τη χρήση του Αυτοκινητόδρομου της Περιόδου Τ1 σε προσωρινούς μετωπικούς σταθμούς διοδίων οι οποίοι θα καταργηθούν με την ολοκλήρωση του συνόλου του Έργου, δεν κατανοούμε το επιχείρημα που αναφέρεται στο κεφάλαιο 18.8.1 της Σύμβασης «Για λόγους εμπέδωσης στους Χρήστες της επιβολής Διοδίων Τελών ….» (σελ. 204 από 313) και προτείνουμε τη μη επιβολή Διοδίων Τελών, όπως ακριβώς προβλέπεται και για το Δημόσιο (κεφάλαιο 18.8.5 της Σύμβασης) σε κανένα διερχόμενο όχημα μέχρι και την ολοκλήρωση του συνολικού έργου και την εφαρμογή του εθνικού Συστήματος Χρέωσης Ηλεκτρονικών Διοδίων (ΕΣΧΗΔ). Επιπλέον, προτείνουμε την εφαρμογή κοινωνικά δίκαιης τιμολογιακής πολιτικής
4. Θεωρούμε αναγκαίο ότι στο προτεινόμενο Σχέδιο Νόμου θα πρέπει να συμπεριληφθεί η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου ασφαλούς οδικού δικτύου, εναλλακτικής διαδρομής που θα συνδέει όλες τις πόλεις των τεσσάρων Νομών του νησιού είναι απολύτως απαραίτητη, για να δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να επιλέγουν εάν το επιθυμούν να μετακινηθούν εκτός του νέου Αυτοκινητόδρομου ΒΟΑΚ χωρίς καμία επιβάρυνση διοδίων,. Επιπλέον, για την επίτευξη όλων των στόχων θα πρέπει να συμπεριληφθεί και η δέσμευση για τον σχεδιασμό και την ολοκλήρωση όλων των κάθετων αξόνων που θα συνδέουν την ενδοχώρα του νησιού με τον νέο Αυτοκινητόδρομο για την εύκολη και γρήγορη μετακίνηση όχι μόνο των πολιτών, αλλά και των προϊόντων και αγαθών, συμβάλλοντας στην ισόρροπη ανάπτυξη του νησιού, αμβλύνοντας τις ανισότητες που ενδεχομένως πρόκειται να δημιουργηθούν. Η χρηματοδότηση για την κατασκευή ενναλακτικού οδικού δικτύου και των κάθετων αξόνων μπορεί να πραγματοποιηθεί από τη δημιουργία Ταμείου Τοπικής Ανάπτυξης της Κρήτης, με χρήματα που μπορεί να προέλθουν: α) ως ποσοστό από τα έσοδα των διοδίων τελών και β) από τα τέλη κυκλοφορία που πληρώνουν στο κράτος οι πολίτες της Περιφέρειας της Κρήτης.
5. Τέλος, προτείνουμε να συμπεριληφθεί στο Σχέδιο Νόμου, σχετική δέσμευση ελάχιστου ποσοστού τοπικής συμμετοχής, τόσο κατά την κατασκευαστική περίοδο όσο και μετά την ολοκλήρωση του Αυτοκινητόδρομου. Προτείνουμε κατ’ ελάχιστο το 30% των υπεργολαβιών και προμηθειών να προέρχεται από τοπικές επιχειρήσεις και οι νέες θέσεις εργασίας που θα προκύψουν να απευθύνονται πρωτίστως σε νέες και νέους μόνιμους κατοίκους της Περιφέρειας Κρήτης, ώστε η αποτίμηση αυτής της μεγάλης επένδυσης να έχει θετική επίδραση στην τοπική απασχόληση και την τοπική οικονομία του νησιού.
