Για πρώτη φορά, οι επιστήμονες ανακάλυψαν μια συγκεκριμένη βιολογική πηγή του αποκαλούμενου «τρόμου της Δευτέρας», η οποία είναι ανεξάρτητη από το αν το άτομο εργάζεται ή όχι και δεν παρατηρείται σε καμία άλλη ημέρα της εβδομάδας.
Μάλιστα, το άγχος που προκαλεί το φαινόμενο θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την καρδιά ορισμένων ατόμων.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ ανακάλυψαν ότι η Δευτέρα, για πολλούς η αρχή της εβδομαδιαίας εργασίας, έχει μια μοναδική επίδραση στην αντίδραση του σώματος στο άγχος και μπορεί να προκαλέσει χρόνια προβλήματα που μπορούν να μετρηθούν από τα επίπεδα κορτιζόλης που παραμένουν στα μαλλιά, αναφέρει το New Atlas.
«Οι Δευτέρες λειτουργούν ως πολιτιστικός “ενισχυτής του στρες”», δήλωσε ο καθηγητής Tarani Chandola από το Τμήμα Κοινωνιολογίας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ.
«Για ορισμένους μεγαλύτερης ηλικίας ενήλικες, η έναρξη της εβδομάδας προκαλεί μια βιολογική αλυσιδωτή αντίδραση που διαρκεί για μήνες. Δεν έχει να κάνει με την εργασία, αλλά με το πόσο βαθιά ριζωμένες είναι οι Δευτέρες στη φυσιολογία του στρες μας, ακόμη και μετά το τέλος της επαγγελματικής μας σταδιοδρομίας», συμπλήρωσε.
Συγκέντρωση κορτιζόλης στα μαλλιά
Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Affective Disorders εξέτασε τα δεδομένα 3.511 ενηλίκων ηλικίας 50 ετών και άνω, που συμμετείχαν στο μακροχρόνιο ερευνητικό πρόγραμμα ELSA (Βρετανική Διαχρονική Μελέτη της Γήρανσης). Οι συμμετέχοντες είχαν απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικές με τα επίπεδα άγχους που βίωναν τη Δευτέρα, ενώ παράλληλα είχαν προσφέρει δείγματα μαλλιών για ανάλυση. Η επιλογή των τριχών (περίπου δύο εκατοστά σε μήκος και προερχόμενες από τη βάση του κρανίου) επέτρεψε στους επιστήμονες να μετρήσουν τη συγκέντρωση της κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες, καθώς και της κορτιζόνης (ενός μεταβολίτη της κορτιζόλης), για διάστημα που καλύπτει περίπου δύο με τρεις μήνες.
Οι αναλύσεις προσαρμόστηκαν βάσει παραμέτρων όπως ηλικία, φύλο, δείκτης μάζας σώματος, κάπνισμα, φαρμακευτική αγωγή και κοινωνικοοικονομική κατάσταση, ώστε να εξαλειφθούν άλλοι πιθανοί παράγοντες επηρεασμού.
Διαπιστώθηκε ότι οι ότι οι μεγαλύτεροι ενήλικες που βαθμολόγησαν τα επίπεδα άγχους τους τις Δευτέρες ως τα υψηλότερα, είχαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα ορμονών στα δείγματα μαλλιών τους, γεγονός που υποδηλώνει μια παρατεταμένη και χρόνια κατάσταση στρες.
Αυτό παρατηρήθηκε τόσο σε άτομα που εργάζονταν όσο και σε άτομα που είχαν συνταξιοδοτηθεί, υποδηλώνοντας ότι, ανεξάρτητα από την επαγγελματική κατάσταση, η αρχή της εβδομάδας είχε έναν τρόπο να προκαλεί αυτή τη διαρκή αντίδραση στο στρες.
Υψηλότερος κίνδυνος καρδιακών παθήσεων
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο μηχανισμός αυτός ήταν μια διαταραχή στον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (HPA axis), ένα από τα κύρια συστήματα αντίδρασης του οργανισμού στο άγχος. Σε φυσιολογικές συνθήκες, η κορτιζόλη αυξάνεται σε καταστάσεις απειλής και στη συνέχεια επανέρχεται στα αρχικά επίπεδα. Όταν όμως ο άξονας HPA δυσλειτουργεί για παρατεταμένο διάστημα – όπως συμβαίνει σε περιπτώσεις χρόνιου στρες ή διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD) – τότε η παρατεταμένη έκκριση κορτιζόλης μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, παχυσαρκία, κλινικό άγχος και γνωστικές διαταραχές.
Οι συμμετέχοντες που δήλωσαν ότι ένιωθαν άγχος συγκεκριμένα τη Δευτέρα και όχι άλλες ημέρες είχαν, κατά μέσο όρο, 23% υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης στα μαλλιά τους σε σύγκριση με εκείνους που δήλωσαν ότι ένιωθαν άγχος οποιαδήποτε άλλη ημέρα. Ενώ σε όλους τους συμμετέχοντες που ανέφεραν άγχος ανιχνεύθηκε κάποιο επίπεδο κορτιζόλης, το πιο αγχωμένο 10% παρουσίαζε ακόμη πιο έντονες τιμές όταν ερχόταν η Δευτέρα.
Έτσι, ενώ πολλοί άνθρωποι μπορεί να αισθάνονται άγχος τις Δευτέρες, μόνο εκείνοι που έχουν ήδη υψηλό φυσιολογικό στρες φαίνεται να μεταφέρουν αυτό το άγχος στη βιολογία τους, με τη μορφή αυξημένης παραγωγής κορτιζόλης.
Απαιτούνται περισσότερες έρευνες για να προσδιοριστούν συγκεκριμένες αυξήσεις της κορτιζόλης τις Δευτέρες, ωστόσο, η μελέτη αυτή αναδεικνύει μια σαφή βιολογική απάντηση στο άγχος της Δευτέρας που αισθάνονται οι μεγαλύτεροι ενήλικες, ανεξάρτητα από την εργασιακή τους κατάσταση. Επιπλέον, προσφέρει νέα προοπτική για στοχευμένες παρεμβάσεις σε άτομα με χρόνιο στρες και υψηλά επίπεδα κορτιζόλης, που κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν σοβαρά προβλήματα υγείας.
