Το 2023 ήταν μια χρονιά ταραγμένη για την ενεργειακή αγορά και από ό,τι εκτιμούν οι ειδικοί του κλάδου το επόμενο έτος δεν θα είναι πολύ διαφορετικό.
Αναλύοντας τα δεδομένα των τελευταίων μηνών, και λαμβάνοντας υπόψιν όλα εκείνα τα «έκτακτα γεγονότα» που πυροδότησαν την ενεργειακή κρίση το 2022, αλλά και την πράσινη μεταστροφή, οι εκτιμήσεις για το 2024 συγκλίνουν σε τέσσερις βασικές παραδοχές: η αγορά πετρελαίου θα βρει νέες ισορροπίες, θα ενισχυθεί ο εφοδιασμός του φυσικού αερίου, θα υπάρξει μια μικρή επιβράδυνση στην ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας μετά την έκρηξη της περασμένης χρονιάς, ενώ θα καταγραφεί αυξημένη εστίαση στην πυρηνική ενέργεια.
Το 2023 ήταν μια χρονιά ταραγμένη για την ενεργειακή αγορά και από ό,τι εκτιμούν οι ειδικοί του κλάδου το επόμενο έτος δεν θα είναι πολύ διαφορετικό.
Αναλύοντας τα δεδομένα των τελευταίων μηνών, και λαμβάνοντας υπόψιν όλα εκείνα τα «έκτακτα γεγονότα» που πυροδότησαν την ενεργειακή κρίση το 2022, αλλά και την πράσινη μεταστροφή, οι εκτιμήσεις για το 2024 συγκλίνουν σε τέσσερις βασικές παραδοχές: η αγορά πετρελαίου θα βρει νέες ισορροπίες, θα ενισχυθεί ο εφοδιασμός του φυσικού αερίου, θα υπάρξει μια μικρή επιβράδυνση στην ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας μετά την έκρηξη της περασμένης χρονιάς, ενώ θα καταγραφεί αυξημένη εστίαση στην πυρηνική ενέργεια.
Παράλληλα, θα αυξηθεί το μερίδιο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα, και η ανάπτυξη μπαταριών αποθήκευσης θα αναδειχθεί σε μείζον διακύβευμα.
Το πετρέλαιο βρίσκει τις ισορροπίες του
Αρκετοί αναλυτές πετρελαίου εκτιμούν ότι η αγορά το 2024 θα είναι καλά εφοδιασμένη λόγω της άφθονης παραγωγής εκτός ΟΠΕΚ. Η επιβράδυνση της ζήτησης θα συμβάλει επίσης, ιδίως στην Κίνα, όπου η οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία αρχίζει, σύμφωνα με αυτούς τους αναλυτές, να χάνει τη δύναμή της.
Φέτος, οι Ηνωμένες Πολιτείες οδήγησαν την αύξηση της προσφοράς εκτός ΟΠΕΚ, αλλά για το επόμενο έτος, η Υπηρεσία Ενεργειακών Πληροφοριών προβλέπει σημαντική επιβράδυνση της ανάπτυξης. Δεν συμφωνούν όλοι, ωστόσο: ορισμένοι αναμένουν ότι η τελευταία έκρηξη του σχιστόλιθου θα συνεχιστεί, αναγκάζοντας ουσιαστικά τον ΟΠΕΚ να διατηρήσει τις μειώσεις της παραγωγής του.
Επειδή το παραπάνω περιβάλλον θα σήμαινε χαμηλότερες τιμές για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ορισμένοι έχουν προβλέψει ότι η Σαουδική Αραβία μπορεί να ξεκινήσει έναν πόλεμο τιμών για να ανακτήσει μερίδιο αγοράς και υψηλότερες τιμές.
Το επόμενο έτος θα είναι κρίσιμο τόσο όσον αφορά τη ζήτηση όσο και την προσφορά, τα οποία είναι τα θεμελιώδη στοιχεία που καθορίζουν την αγορά. Θα είναι επίσης ενδιαφέρον πώς οι αποφάσεις που ελήφθησαν στην COP28 θα επηρεάσουν τη ζήτηση και την προσφορά πετρελαίου, τα επίπεδα τιμών του και τις προοπτικές για τις αγορές πετρελαίου μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα.
Οι επενδύσεις στο φυσικό αέριο
Τα τελευταία δύο χρόνια διεξήχθη ένας αγώνας δρόμου για την εξασφάλιση όσο το δυνατόν ταχύτερου εφοδιασμού LNG. Κυρίως στην Ευρώπη, η οποία είδε τους ρωσικούς αγωγούς να στερεύου. Η Κρίστι Κράμερ της της Wood Mackenzie προβλέπει ότι μετά από αυτή την φρενίτιδα, θα ήταν φυσικό να σημειωθεί επιβράδυνση της ζήτησης.
Η ίδια υπογραμμίζει ότι το 2022 και το 2023 υπεγράφησαν δεσμεύσεις για πάνω από 65 εκατομμύρια τόνους LNG από τελικούς καταναλωτές και προμηθευτές ως απόδειξη τόσο της ισχυρής ζήτησης όσο και ως ένδειξη επιβράδυνσης των επενδύσεων.
Ωστόσο κάποιοι διαφωνούν, εκτιμώντας ότι η ζήτηση για φυσικό αέριο θα συνεχίζει να αυξάνεται παγκοσμίως. Όπως θυμίζει το oilprice.com το φυσικό αέριο είναι η προφανής και πιο προσιτή εναλλακτική λύση έναντι του άνθρακα, και αυτή η μετάβαση από άνθρακα σε αέριο θα συνεχιστεί το επόμενο έτος, αν και θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν προκλήσεις.
Η πυρηνική αναγέννηση
Οι υποστηρικτές της ενεργειακής μετάβασης δεν είναι μεγάλοι οπαδοί της πυρηνικής ενέργειας ως επί το πλείστον. Υποστηρίζουν ότι τα πυρηνικά είναι μη ανανεώσιμα και επικίνδυνα, αναφέροντας τις δύο μεγάλες πυρηνικές καταστροφές στην ιστορία της τεχνολογίας και το γεγονός ότι τα πυρηνικά απόβλητα είναι επικίνδυνα.
Οι ειδικοί σε θέματα πυρηνικών αντικρούουν αυτά τα επιχειρήματα με το γεγονός ότι η πυρηνική ενέργεια δεν εκπέμπει ρύπους και ότι η βιομηχανία έχει πραγματικά εντυπωσιακό ιστορικό όσον αφορά τα ατυχήματα και το χειρισμό απορριμμάτων, ειδικά στη σύγχρονη εποχή που η τεχνολογία συνεχίζει να βελτιώνεται.
Η τελευταία έκδοση της συνόδου κορυφής της COP για το κλίμα έδειξε ότι η παλίρροια γυρίζει για τα πυρηνικά καθώς οι συμμετέχοντες παραδέχθηκαν ότι η μετάβαση θα ήταν πολύ πιο δύσκολη χωρίς την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας βασικού φορτίου που μόνο η πυρηνική μπορεί να προσφέρει σε προσιτό κόστος. Για να είναι σε θέση η αιολική και η ηλιακή ενέργεια να παρέχουν 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, θα χρειάζονταν τεράστιες μπαταρίες και το κόστος των μπαταριών δεν είναι ακόμα προσιτό.
Το ηλιακό στοίχημα
Ήδη στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ καταγράφεται μια μικρή επιβράδυνση σε ό,τι αφορά την ηλιακή ενέργεια. Ο λόγος για τη μείωση της ζήτησης για νέες εγκαταστάσεις, συγκεκριμένα στην Ευρώπη, φαίνεται να σχετίζεται κυρίως με τον κορεσμό της αγοράς, όπως παρατηρείται από έναν από τους μεγαλύτερους προμηθευτές μετατροπέων στην ΕΕ.
Το υψηλότερο κόστος πρώτων υλών αποτελεί επίσης πρόβλημα για τη βιομηχανία, η οποία έχει πρόβλημα να αυξήσει τα περιθώρια κέρδους της εδώ και λίγο καιρό, καθώς ανταποκρίνεται στο δικό της σύνθημα ότι η ηλιακή ενέργεια είναι φθηνή. Το υψηλό κόστος είναι ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα για τους κατασκευαστές ηλιακών στις ΗΠΑ λόγω των δασμών στις εισαγωγές από την Ασία που στοχεύουν στην κινεζική τεχνολογία φωτοβολταϊκών.
Μετάβαση vs ασφάλεια
Το περασμένο έτος έδειξε τη σημασία της ενεργειακής ασφάλειας και αντικατέστησε προσωρινά τη μετάβαση ως την υπ’ αριθμόν ένα προτεραιότητα για ένα σημαντικό μέρος του ανεπτυγμένου κόσμου, δηλαδή την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μετά από αυτή την εξέλιξη, έχει προκύψει ένα είδος ανεπίσημης συζήτησης σχετικά με την ισορροπία μεταξύ μετάβασης και ασφάλειας, και πώς να επιτευχθεί μια ισορροπία μεταξύ τους. Οι πιθανότητες είναι ότι η συζήτηση θα συνεχιστεί και το επόμενο έτος, παρόλο που η ασφάλεια φαίνεται να υπερτερεί της μετάβασης.
Η πιο ξεκάθαρη απόδειξη αυτού έγινε πρόσφατα, όταν η Κίνα και η Ινδία αρνήθηκαν να υπογράψουν μια δέσμευση COP28 για τριπλασιασμό της χωρητικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030, επιλέγοντας αντ’ αυτού την ενεργειακή ασφάλεια από τους υδρογονάνθρακες. Υπήρχε επίσης η Γερμανία, η οποία, αφού έκλεισε τους τελευταίους πυρηνικούς σταθμούς της, έπρεπε να αυξήσει την κατανάλωση άνθρακα για να παράγει αρκετή ηλεκτρική ενέργεια.
Γεωπολιτική ανησυχία
Εκτός από όλες αυτές τις τάσεις, η γεωπολιτική θα παραμείνει ισχυρός παράγοντας για την παγκόσμια ενέργεια, και όχι μόνο για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, όπως φαίνεται από τις τελευταίες διαταραχές των μεταφορών στην Ερυθρά Θάλασσα που επηρέασαν όλα τα είδη αγαθών που μετακινούνται από την Ασία στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου κατά πάσα πιθανότητα, και του εξοπλισμού για την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Η γεωπολιτική χάνει τον αποκλειστικό της δεσμό με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο και εξαπλώνεται ως κρίσιμος παράγοντας ασφάλειας εφοδιασμού και στις τεχνολογίες μετάβασης.