Άλματα στο ψηφιακό μέλλον κάνει η Ελλάδα, σύμφωνα με έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), που δόθηκε 18/09/2025 στη δημοσιότητα, με τη χώρα μας παίρνει τα εύσημα για την ταχεία ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) σε κρίσιμους τομείς της δημόσιας ζωής.
Στην έκθεση με τίτλο «Διακυβέρνηση με Τεχνητή Νοημοσύνη», αποκαλύπτεται πως η Ελλάδα αξιοποιεί την ΤΝ για να απλοποιήσει τις διαδικασίες, να ενισχύσει την διαφάνεια και να βελτιώσει τις υπηρεσίες προς τους πολίτες, με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Τεχνητής Νοημοσύνης να έχει πρωταγωνιστικό και κυρίαρχο ρόλο σε αυτή την προσπάθεια.
Η έκθεση του ΟΟΣΑ υπογραμμίζει συνολικά 19 συγκεκριμένες αναφορές στην Ελλάδα, επισημαίνοντας τις θετικές επιπτώσεις της ΤΝ σε ένα ευρύ φάσμα τομέων. Από την ακαδημαϊκή έρευνα έως τη γλωσσική τεχνολογία, τη διακυβέρνηση δεδομένων και την υπολογιστική υποδομή, η Ελλάδα έχει επιδείξει μια αξιοσημείωτη δέσμευση στην αξιοποίηση της ΤΝ για την προώθηση της κοινωνικής και οικονομικής προόδου.
Μάλιστα στο πρόσφατο Athens Innovation Summit 2025 όλοι οι διακεκριμένοι Ομιλητές , τόνισαν την αναγκαιότητα και την προστιθέμενη αξία που προσδίδει η τεχνητή νοημοσύνη σε όλες τις εκφάνσεις της Επιχειρηματικότητας, της καθημερινότητας και της εν τέλει ποιοτικότερης διαβίωσης.
Τι απαιτεί όμως η Τεχνητή νοημοσύνη για να λειτουργήσει;
Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) περιγράφεται συχνά με γλώσσα που την κάνει να φαίνεται άυλη, να αιωρείται πάνω από τον κόσμο σε ένα βασίλειο καθαρής σκέψης. Μιλάμε για το «cloud computing» σαν τα λόγια και τα ερωτήματά μας να εξαφανίζονται στον αέρα, απαντημένα από μια οντότητα χωρίς βαρύτητα με απεριόριστη δύναμη.
Η μεταφορά είναι επικίνδυνα παραπλανητική. Η ΤΝ δεν είναι χωρίς βαρύτητα, ούτε είναι αιθέρια. Είναι βαριά, γειωμένη και βαθιά συνδεδεμένη με την υλική υποδομή του πλανήτη μας.
Κάθε αλγόριθμος λειτουργεί με επεξεργαστές που έχουν σκαλιστεί από ορυκτά που εξάγονται από τη γη. Κάθε μοντέλο εκπαιδεύεται μέσα σε κολοσσιαία κέντρα δεδομένων που απαιτούν τεράστια γη, ποτάμια ηλεκτρικής ενέργειας και ωκεανούς νερού για ψύξη. Κάθε πρόοδος στην ΤΝ, όσο φουτουριστική κι αν φαίνεται, φέρει μαζί της μια αόρατη σκιά διοξειδίου του άνθρακα, ρύπανσης και οικολογικής καταπόνησης.
Αυτό είναι το παράδοξο της εποχής μας: η ανθρωπότητα έχει κατασκευάσει μηχανές που ανταγωνίζονται τις γνωστικές μας ικανότητες, όμως αυτές οι ίδιες οι μηχανές κινδυνεύουν να επιταχύνουν τις κρίσεις που προορίζονται να λύσουν, την κλιματική αλλαγή, τη λειψυδρία και την εξάντληση των πόρων. Για να εξασφαλίσουν ένα βιώσιμο μέλλον, οι εταιρείες ΤΝ πρέπει όχι μόνο να καινοτομούν στο λογισμικό, αλλά και να αναλάβουν την πλήρη ευθύνη για το περιβαλλοντικό κόστος των δραστηριοτήτων τους.
Τα Φυσικά Θεμέλια της Τεχνητής Νοημοσύνης
Η αφήγηση της Τεχνητής Νοημοσύνης συχνά συσκοτίζει τη φυσική πραγματικότητα της ύπαρξής της. Η νοημοσύνη στις μηχανές δεν εμφανίζεται αυθόρμητα. Αναδύεται από την υποδομή.
Ας το δούμε αναλυτικά.
Η Ενέργεια
Η Τεχνητή Νοημοσύνη καταναλώνει ηλεκτρική ενέργεια σε επίπεδα που ανταγωνίζονται ολόκληρα έθνη. Η εκπαίδευση ενός μόνο μεγάλου γλωσσικού μοντέλου μπορεί να απαιτήσει μεγαβατώρες ενέργειας ισοδύναμη με την πτήση εκατοντάδων υπερατλαντικών πτήσεων. Η συνεχής λειτουργία αυτών των μοντέλων για δισεκατομμύρια χρήστες αυξάνει περαιτέρω τη ζήτηση. Μεγάλο μέρος αυτής της ενέργειας εξακολουθεί να παρέχεται από ορυκτά καύσιμα, συμβάλλοντας άμεσα στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Τα Ορυκτά
Οι επεξεργαστές και οι GPU που τροφοδοτούν την Τεχνητή Νοημοσύνη εξαρτώνται από κρίσιμα ορυκτά, πυρίτιο, κοβάλτιο, λίθιο, νικέλιο, στοιχεία σπάνιων γαιών και άλλα. Η εξόρυξη και η διύλισή τους απελευθερώνουν τεράστιες ποσότητες CO₂, καταστρέφουν τοπία και συχνά συμβαίνουν υπό συνθήκες εκμετάλλευσης εργασίας. Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι επομένως άρρηκτα συνδεδεμένη με το οικολογικό και κοινωνικό αποτύπωμα της εξόρυξης.
Το Νερό ως Ψυκτικό Μέσο
Πίσω από κάθε υπηρεσία “cloud” βρίσκεται ένας πραγματικός διακομιστής που εκπέμπει θερμότητα. Για την αποφυγή υπερθέρμανσης, τα κέντρα δεδομένων υπερκλίμακας καταναλώνουν εκατομμύρια λίτρα γλυκού νερού ετησίως για ψύξη. Πολλές από αυτές τις εγκαταστάσεις βρίσκονται σε περιοχές που ήδη παλεύουν με την ξηρασία, εντείνοντας τις τοπικές εντάσεις σχετικά με τα δικαιώματα ύδατος.
Η Γη
Η υποδομή της Τεχνητής Νοημοσύνης απαιτεί εκτεταμένα κέντρα δεδομένων, γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, υποσταθμούς και δίκτυα υλικοτεχνικής υποστήριξης. Αυτή η επέκταση συχνά ανταγωνίζεται τη γεωργική γη, τα οικοσυστήματα και την αστική ανάπτυξη. Το λεγόμενο «ψηφιακό σύνορο» είναι χτισμένο ακριβώς στο έδαφος της γης.
Η Ευρωπαική Ένωση παλεύει για την απομείωση του αποτυπώματος Άνθρακα, εισαγάγει δυσνόητες νομοθεσίες όρους και δεδομένα στην συνέχιση της παραγωγικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων και φορέων, παλεύοντας για την Κλιματική Αλλαγή.
Τι γίνεται όμως με την Κλιματική Διάσταση και την Τεχνητή Νοημοσύνη ως Παραγωγός Άνθρακα;
Η Τεχνητή Νοημοσύνη αναδύεται ακριβώς τη στιγμή που ο πλανήτης μπορεί να αντέξει οικονομικά τα λιγότερα πρόσθετα βάρη άνθρακα. Η ανθρωπότητα αγωνίζεται ήδη να περιορίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη στους 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Ωστόσο, το αποτύπωμα άνθρακα της Τεχνητής Νοημοσύνης αυξάνεται με εκθετικούς ρυθμούς.
Ρύπανση από CO₂: Η εκπαίδευση και η ανάπτυξη προηγμένων μοντέλων απελευθερώνει εκατοντάδες χιλιάδες μετρικούς τόνους CO₂. Οι εκπομπές προκύπτουν όχι μόνο από τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και από κάθε στάδιο της αλυσίδας εφοδιασμού υλικού, την εξόρυξη, τις μεταφορές, τις κατασκευές και την απόρριψη.
Η κατασκευή ενός ενιαίου κέντρου δεδομένων περιλαμβάνει εκπομπές από χάλυβα, σκυρόδεμα και σπάνια μέταλλα, τα οποία συγκαταλέγονται στους τομείς με τη μεγαλύτερη δυσκολία στην απαλλαγή από τον άνθρακα.
Καθώς τα μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης γίνονται μεγαλύτερα και πιο εξελιγμένα, οι ενεργειακές τους απαιτήσεις πολλαπλασιάζονται.
Χωρίς μετριασμό, η Τεχνητή Νοημοσύνη θα μπορούσε να γίνει ένας από τους μεγαλύτερους βιομηχανικούς ρυπαντές μέσα σε μια δεκαετία.
Στην ουσία, η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν είναι απλώς μια επανάσταση λογισμικού, είναι μια επανάσταση άνθρακα που κινδυνεύει να επιδεινώσει την ίδια την κλιματική κρίση της οποίας ισχυρίζεται ότι βοηθά στην επίλυση.
Το νερό συχνά παραβλέπεται στις συζητήσεις για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Ωστόσο, η εξάρτηση της βιομηχανίας από το νερό είναι βαθιά.
Τα κέντρα δεδομένων χρησιμοποιούν συχνά συστήματα ψύξης με εξάτμιση, τα οποία καταναλώνουν γλυκό νερό που διαφορετικά θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τη γεωργία, τα πόσιμα αποθέματα ή τα οικοσυστήματα.
Σε άνυδρες περιοχές τα κέντρα δεδομένων που καταναλώνουν πολύ νερό επιδεινώνουν τη σπανιότητα, δημιουργώντας συγκρούσεις με τις τοπικές κοινότητες.
Με την κλιματική αλλαγή να εντείνει τους κύκλους ξηρασίας, η εξάρτηση από το νερό για υποδομές Τεχνητής Νοημοσύνης γίνεται όχι μόνο μη βιώσιμη αλλά και κοινωνικά εκρηκτική.
Οι εταιρείες Τεχνητής Νοημοσύνης δεν μπορούν πλέον να αντέξουν οικονομικά να εξωτερικεύσουν το οικολογικό τους κόστος. Για να είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη πραγματικά βιώσιμη, οι εταιρείες πρέπει να πληρώνουν για το μερίδιό τους στη ρύπανση, όχι ως φιλανθρωπία, αλλά ως ευθύνη.
Αυτό απαιτεί να λαμβάνεται υπόψη ο πλήρης κύκλος ζωής των εκπομπών της υποδομής της Τεχνητής Νοημοσύνης: από την εξόρυξη ορυκτών, έως την κατασκευή κέντρων δεδομένων, έως την ενέργεια και το νερό που καταναλώνονται κατά την καθημερινή λειτουργία.
Η τεχνητή Νοημοσύνη ήρθε για να βελτιώσει την Ποιότητα Ζωής μας και θα πρέπει να γίνιε αποδεκτή ως τεχνολογικό αγαθό, θα πρέπει όμως η Ευρωπαική Ένωση να δει και την κλιματική σκοπιά του εγχειρήματος θέτοντας τις απαραίτητες δικλείδες.