Μία και μόνο δόση του εμβολίου κατά του ιού HPV φαίνεται να προσφέρει σχεδόν την ίδια προστασία με τις δύο δόσεις στη θωράκιση έναντι της λοίμωξης που συνδέεται με την εμφάνιση καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, σύμφωνα με νέα μεγάλη διεθνή μελέτη.
Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο New England Journal of Medicine και προέρχονται από μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην Κόστα Ρίκα υπό την καθοδήγηση του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου των ΗΠΑ (NCI), με στόχο να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού κατά του ανθρώπινου ιού των θηλωμάτων (HPV).
Τι είναι ο HPV και γιατί είναι επικίνδυνος
Ο HPV είναι ένας εξαιρετικά κοινός ιός που μεταδίδεται κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής. Οι περισσότερες λοιμώξεις υποχωρούν αυτόματα, ωστόσο ορισμένα στελέχη επιμένουν και μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο έπειτα από αρκετά χρόνια – κυρίως καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αλλά και καρκίνους κεφαλής και τραχήλου, καθώς και άλλες μορφές καρκίνου τόσο σε γυναίκες όσο και σε άνδρες.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας παραμένει ένα τεράστιο παγκόσμιο πρόβλημα υγείας, καθώς ευθύνεται για περίπου 340.000 θανάτους γυναικών ετησίως παγκοσμίως, κυρίως σε χώρες με χαμηλό εισόδημα και περιορισμένη πρόσβαση στον εμβολιασμό και τον προληπτικό έλεγχο.
Η μελέτη που αλλάζει τα δεδομένα
Στη μελέτη συμμετείχαν περισσότερα από 20.000 κορίτσια ηλικίας 12 έως 16 ετών. Οι ερευνητές χορήγησαν δύο διαφορετικά εμβόλια HPV που χρησιμοποιούνται ευρέως διεθνώς, ενώ έξι μήνες αργότερα μόνο τα μισά κορίτσια έλαβαν δεύτερη δόση.
Όλες οι συμμετέχουσες παρακολουθήθηκαν στενά για πέντε χρόνια και υποβλήθηκαν σε τακτικές εξετάσεις για τα πιο επικίνδυνα στελέχη του ιού. Τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με ομάδα ανεμβολίαστων.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, μία μόνο δόση πρόσφερε περίπου 97% προστασία, ποσοστό αντίστοιχο με εκείνο των δύο δόσεων.
Ελπίδα για παγκόσμια εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου
Η Δρ Ruanne Barnabas, λοιμωξιολόγος στο Γενικό Νοσοκομείο Μασαχουσέτης, σχολιάζοντας τα ευρήματα, ανέφερε ότι πλέον υπάρχει σαφής επιστημονική τεκμηρίωση πως η προστασία διατηρείται για τουλάχιστον πέντε χρόνια ακόμη και με μία δόση, επιβεβαιώνοντας τα αποτελέσματα και από προηγούμενες μελέτες: «Έχουμε τα εργαλεία για να εξαλείψουμε τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Αυτό που απομένει είναι η πολιτική και κοινωνική βούληση να τα εφαρμόσουμε δίκαια και άμεσα», τόνισε.
Τι ισχύει σήμερα για τον εμβολιασμό
Στην Ελλάδα το εμβόλιο HPV περιλαμβάνεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών για παιδιά και εφήβους. Συνιστάται σε αγόρια και κορίτσια ηλικίας 9–11 ετών ως ηλικία-στόχο για να γίνει ο εμβολιασμός. Για παιδιά και εφήβους κάτω των 15 ετών συνιστώνται συνήθως 2 δόσεις με μεσοδιάστημα περίπου 6 μήνες, ενώ για άτομα μεγαλύτερα (π.χ. 15–18 ετών, ή όσους ξεκινούν αργότερα) 3 δόσεις.
Όταν ο εμβολιασμός πραγματοποιείται σε μικρή ηλικία, πριν από την έναρξη των σεξουαλικών επαφών, η αποτελεσματικότητα αγγίζει το 95%, ένα ποσοστό που μειώνεται όσο αυξάνεται η ηλικία. Υπάρχει ισχυρή σύσταση ο εμβολιασμός να γίνει έως τα 15 έτη, επειδή στα παιδιά η ανοσιακή απόκριση, δηλ. η δημιουργία αντισωμάτων είναι υψηλότερη.
Παρόλα αυτά, καταγράφεται στη χώρα μας, αλλά και σε άλλες όπως οι ΗΠΑ, χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη. Συγκεκριμένα, η κάλυψη στα κορίτσια έως 15 ετών είναι περίπου 45%, ενώ στα αγόρια έως 18 ετών το ποσοστό μόλις που ξεπερνά το ~25% (ο εμβολιασμός για τα αγόρια υιοθετήθηκε μόλις το 2022).
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ήδη αρχίσει να συστήνει είτε μία είτε δύο δόσεις, ιδίως σε χώρες με δυσκολία πρόσβασης στα εμβόλια, με στόχο τη διεύρυνση της εμβολιαστικής κάλυψης.
Συμπέρασμα
Οι ερευνητές διευκρινίζουν ότι η παρούσα μελέτη δεν εξετάζει άλλους HPV-σχετιζόμενους καρκίνους πέραν του τραχήλου της μήτρας και επισημαίνουν ότι απαιτούνται περισσότερα δεδομένα μακροχρόνιας παρακολούθησης.
Ωστόσο, τα μέχρι τώρα στοιχεία αφήνουν ισχυρές ελπίδες ότι το απλουστευμένο σχήμα εμβολιασμού μπορεί να αποτελέσει σημείο καμπής στην παγκόσμια μάχη κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
