Θα επικεντρωθώ στη διαμόρφωση ενός συνόλου δεικτών βιώσιμου τουρισμού, εξετάζοντας την προσέγγιση που χρησιμοποιούνται από διαφορετικές περιοχές σε όλο τον κόσμο σε επιστημονικό επίπεδο ανάλυσης.
Η αρχική φάση περιλαμβάνει την ανάπτυξη ενός συνόλου δεικτών που έχουν αναγνωριστεί από εμπειρογνώμονες στον τομέα και αυτό περιλαμβάνει τα διάφορα χαρακτηριστικά του βιώσιμου τουρισμού. Η εφαρμογή μιας δεύτερης φάσης επιτρέπει την ενσωμάτωση αυτών των δεικτών με τη στρατηγική του βιώσιμου τουριστικού πλαισίου κάθε αντίστοιχης περιοχής, εξασφαλίζοντας την πρακτική τους δυνατότητα εφαρμογής διατηρώντας παράλληλα τη συνάφεια τους.
Η εφαρμογή μιας προσέγγισης δύο σταδίων επιτρέπει την ταυτοποίηση ενός συνόλου δεικτών βιώσιμου τουρισμού που διαθέτουν αναγνωρισμένη εγκυρότητα, ποσοτικότητα και ευθυγράμμιση με τις τουριστικές πολιτικές ειδικά για κάθε γεωγραφική περιοχή.
Η εφαρμογή μιας πολιτικής περιλαμβάνει τη χρήση εργαλείων παρακολούθησης και αξιολόγησης. Οι δείκτες αναγνωρίζονται ως βασικά μέσα επικοινωνίας με σκοπό την αναφορά αλλαγών και την πρόβλεψη συνεπειών από λανθάνουσες καταστάσεις.
Όσον αφορά τον βιώσιμο τουρισμό, ο κύριος στόχος τους είναι να προσφέρουν μια συνολική αξιολόγηση της σχέσης μεταξύ φύσης και κοινωνίας, προκειμένου να βοηθήσουν τους υπεύθυνους για τη λήψη αποφάσεων στην αξιολόγηση των ενεργειών που πρέπει να αναληφθούν και να εξασφαλιστεί μία σωστή οδός προς την αειφόρο ανάπτυξη.
Η ανάπτυξη ενός πλέγματος δεικτών βιωσιμότητας, ωστόσο, παραμένει ένα δύσκολο έργο, στο βαθμό που η εισαγωγή ενός βαθμού υποκειμενικότητας είναι αναπόφευκτη σε κάθε ένα από τα στάδια του, από την επιλογή των δεικτών μέχρι την ερμηνεία τους. Αυτές οι πρωτοβουλίες χωρίζονται μεταξύ εκείνων που θεωρούν τη βιωσιμότητα ως μια πολύπλοκη έννοια που απαιτεί την ανάπτυξη εξελιγμένων εργαλείων μέτρησης και εκείνων που θεωρούν ως στόχο την πολιτική συναίνεση που προκύπτει από τη διαβούλευση μεταξύ των ενδιαφερομένων. Στην πρώτη περίπτωση, θα λάβουμε ένα πλέγμα δεικτών το οποίο, παρά τη συνάφεια τους, δεν θα είναι δημοφιλές στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων λόγω της πολυπλοκότητάς του. Στη δεύτερη περίπτωση, το προκύπτον πλέγμα δεικτών θα παρουσιάσει την ουσιαστική αξιολόγηση των διαστάσεων που θεωρούνται σημαντικές από τους ενδιαφερόμενους και έτσι θα αποτελέσει εργαλείο marketing.
Ανάπτυξη δεικτών
Υπάρχουν δύο προσεγγίσεις για την ανάπτυξη βιώσιμων δεικτών τουρισμού (STI) ανάλογα με τους στόχους για τους οποίους δημιουργήθηκαν. Πρώτον, η επιστημονική προσέγγιση γενικά στοχεύει στην απόκτηση μεγάλων πληροφοριών για να είναι όσο το δυνατόν ακριβέστερη. Αυτό συχνά οδηγεί σε πλέγματα που είναι επιστημονικά έγκυρα, αλλά όχι πολύ δημοφιλή στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων λόγω της πολυπλοκότητάς τους.
Δεύτερον, η προσέγγιση που συνιστάται από τους υπεύθυνους για τη λήψη αποφάσεων και τους επαγγελματίες, σύμφωνα με τα οποία τα δεδομένα που είναι αρχικά διαθέσιμα πρέπει, αφενός, να συμπυκνωθούν με τη μορφή συνθετικών δεικτών προκειμένου να υποστηρίξουν τις πολιτικές αποφάσεις και, αφετέρου, να είναι πιο απλοποιημένοι για τη δημόσια πληροφόρηση.
Το πλέγμα προκύπτει από μια συναίνεση μεταξύ πολλών παραγόντων, εις βάρος της αναζήτησης ενός ουδέτερου και αξιόπιστου συστήματος που θα οδηγήσει στη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων για τη χάραξη στρατηγικής.
Πρόσφατα, αρκετοί συγγραφείς προσπάθησαν να ενσωματώσουν αυτές τις δύο προσεγγίσεις εξετάζοντας τις αντίστοιχες αδυναμίες τους και αναζητώντας τον καλύτερο δυνατό συμβιβασμό. Η προκύπτουσα εργασία διεξήχθη με σκοπό την απόδειξη ότι η παραγωγή δεικτών, με βάση μια καθαρά επιστημονική προσέγγιση, τείνει να αγνοεί ή να υποτιμά τη σημασία της πολιτικής διάστασης. Αυτό θα εξηγούσε γιατί αυτοί οι δείκτες αποτυγχάνουν να αποκτήσουν εγκυρότητα σε επίπεδο πειθούς, μεταξύ των υπεύθυνων λήψης αποφάσεων και των πολιτών. Από την άλλη πλευρά, η προσέγγιση που βασίζεται στην αναζήτηση μιας πολιτικής συναίνεσης δημιουργεί μια προκατάληψη στην ανάπτυξη δεικτών και εισάγει ένα στοιχείο υποκειμενικότητας που καταγγέλλεται από τους επιστήμονες, ως μη επιστημονική προσέγγιση. Πράγματι, το περιεχόμενο και οι προτεραιότητες που προκαλούνται από τους δείκτες θα εξαρτηθούν από τις συνεργασίες των παραγόντων που εμπλέκονται στη διαδικασία. Επιλέγοντας μια εναλλακτική προσέγγιση, η ανάπτυξη των δεικτών γίνεται μια διαδικασία παραγωγής γνώσεων, επιστημονικής στον πυρήνα της, αναπτύσσοντας ένα επιχειρησιακό πρότυπο που οδηγεί στην αναγνώρισή τους.
Εκτός από τη σημασία των διαφορών μεταξύ επιστήμης και φορέων, σημειώνουμε την απουσία ενός πραγματικά καθιερωμένου πλαισίου αναφοράς για την ανάπτυξη των δεικτών. Το αποτέλεσμα είναι μια δημιουργία υπερβολικά συγκεκριμένων δεικτών οι οποίοι αγνοούν, εν όλω ή εν μέρει, τις θεμελιώδεις αρχές του βιώσιμου τουρισμού. Κάθε περιοχή πρέπει να έχει τους δικούς της δείκτες, προκειμένου να καθιερωθεί ελάχιστη συνοχή στο επίπεδο της αξιολόγησης της βιώσιμης ανάπτυξης του τουρισμού τοπικά.
Το γεγονός παραμένει ότι η χρήση και ανάπτυξη τέτοιων δεικτών αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα, ιδιαίτερα όσον αφορά την προσβασιμότητα των δεδομένων.
Πράγματι, ένα πλέγμα δεικτών συμβατό με αρκετούς προορισμούς αντιμετωπίζει περιορισμούς παρατήρησης και μέτρησης. Για παράδειγμα, πρέπει να λάβουμε υπόψη το αίτημα των χρηστών για συνοπτικές πληροφορίες, να λάβουμε υπόψη την προσφορά δεδομένων κλπ. Πάρτε το παράδειγμα της εξέτασης του θέματος της φτώχειας. Συνήθως μετράται χρησιμοποιώντας έναν ή περισσότερους δείκτες που σχετίζονται με το εισόδημα, τα έξοδα και τη στέγαση των νοικοκυριών, καθώς τα στατιστικά στοιχεία που σχετίζονται με αυτήν, που είναι εύκολα προσβάσιμα. Ωστόσο, εκτός από τη γενική διάσταση μετρήσεων, η φτώχεια χαρακτηρίζεται από κοινωνικές και πολιτιστικές διαστάσεις (π.χ. αποκλεισμός, εκπαίδευση) και για τις οποίες υπάρχουν αρκετοί άλλοι εξίσου σχετικοί δείκτες των οποίων οι μετρήσεις απαιτούν μερικές φορές υπολογισμούς, έρευνα ή περισσότερη προσαρμογή.
Πολιτική βιώσιμου τουριστικού πλαισίου στις τουριστικές περιοχές
Πρώτα απ ‘όλα, πρέπει να λάβουμε υπόψη τα χαρακτηριστικά μιας τουριστικής περιοχής, όπως πχ τα km ακτογραμμής, τον αριθμό κατοίκων, σε πια κατηγορία συγκαταλέγεται ως πιο όμορφος προορισμός στον κόσμο, για την αειφόρο ανάπτυξη, τη διεθνή θέση στους καλύτερους προορισμούς παγκοσμίως, κλπ. Επιπλέον, πρέπει να σημειώσουμε όλα τα δεδομένα όπως: φυσικά τοπία, ποικιλία πολιτιστικής κληρονομιάς, φεστιβάλ, χλωρίδα, πανίδα, κλπ.
Προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του τουριστικού τομέα και να διατηρηθεί ένα ανταγωνιστικό επίπεδο ελκυστικότητας, η εκάστοτε περιοχή πρέπει να κινητοποιηθεί για να υιοθετήσει μια τουριστική πολιτική που πληροί τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Αυτές οι πολιτικές αναπτύσσονται με βάση μια συμμετοχική προσέγγιση που περιλαμβάνει μια σειρά διαβουλεύσεων μεταξύ των αρχών, του τοπικού πληθυσμού και των τουριστικών φορέων. Ο στόχος είναι να αναπτυχθεί ένα συναινετικό και ρεαλιστικό όραμα για την τουριστική ανάπτυξη και να καθοριστούν οι κοινοί στόχοι μεταξύ των ενδιαφερομένων.
Κατευθυντήριες αρχές και στόχοι
Κατευθυντήρια αρχή 1 Διαφύλαξη και προώθηση της κουλτούρας μιας περιοχής
Þ Στόχος 1 Τοπική παραγωγή, τοπικά προϊόντα (αγροτρόφιμα, αγρο-οικοποίηση,), καλλιτεχνικές παραγωγές
Þ Στόχος 2 Ιστορία και πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής προσιτή στους επισκέπτες
Þ Στόχος 3 Διατήρηση των χαρακτηριστικών (πχ για το Ρέθυμνο) της ιστορίας και της ταυτότητας σε σχέση με το υγρό στοιχείο (θάλασσα)
Þ Στόχος 4 Σχέση του τουριστικού προϊόντος με τους κατοίκους και πως το βλέπουν αυτοί
Κατευθυντήρια αρχή 2 Διατήρηση και ενίσχυση της κληρονομιάς τοπίου
Þ Στόχος 1 Υιοθέτηση σε τοπικό επίπεδο, μέτρων για την προστασία και ενίσχυση του τοπίου πολιτιστικής και γενικότερης κληρονομιάς
Κατευθυντήρια αρχή 3 Προώθηση της οικολογικής νοοτροπίας
Þ Στόχος 1 Προσδιορισμός και εφαρμογή μέτρων που αποσκοπούν στην δημιουργία του προορισμού, ως πιο οικολογικού
Κατευθυντήρια αρχή 4 Συμμετοχή στη διακυβέρνηση και ενδογενή ανάπτυξη
Þ Στόχος 1 Διευκόλυνση της πρόσβασης στην ίδια την κοινότητα – προορισμό και της δημιουργίας και ενθάρρυνσης ανάπτυξης εκδηλώσεων
Þ Στόχος 2 Μεγιστοποίηση του τοπικού οφέλους από την τουριστική δραστηριότητα με βιώσιμα κριτήρια
Þ Στόχος 3 Συνεργασία στο γεγονός ότι το πλέγμα δραστηριοτήτων, εκδηλώσεων, αξιοθέατων στην τουριστική προσφορά εστιάζοντας στη διαβούλευση μεταξύ των διαφόρων εμπλεκόμενων ενδιαφερομένων μερών
Κατευθυντήρια αρχή 5 βιωσιμότητα της τουριστικής δραστηριότητας
Þ Στόχος 1 Βελτίωση της υποδοχή των ταξιδιωτών (τουριστών)
Þ Στόχος 2 Χρήση βέλτιστων πόρων, που συνδέονται με τον θαλάσσιο, ορεινό και ιδιαίτερο χαρακτήρα της κάθε περιοχής
Þ Στόχος 3 Ανάπτυξη και βελτίωση της τουριστικής ροής καθ ‘όλη τη διάρκεια του έτους και την αύξηση της διάρκειας της παραμονής των επισκεπτών
Þ Στόχος 4 Διευκόλυνση της πρόσβασης
Þ Στόχος 5 Ανάλυση της τουριστικής προσφοράς
Η βιώσιμη ανάπτυξη βρίσκεται στο επίκεντρο των προτεραιοτήτων μιας περιοχής και πρέπει να αντικατοπτρίζεται στην εφαρμογή πολυάριθμων έργων, ιδίως στο πλαίσιο ενός σχεδίου δράσης που μπορεί να υποστηριχθεί από ανώτερες δημόσιες αρχές.
Για παράδειγμα, μια τουριστική περιοχή υιοθέτησε μια πολιτική πλαισίου ανάπτυξης τουρισμού μετά από δύο χρόνια διαβούλευσης όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Αυτή η διαβούλευση έγινε απαραίτητη μετά από ισχυρές διακυμάνσεις που συνδέονται με την αύξηση της προσφοράς τουριστικών υπηρεσιών. Εγκρίθηκε από όλους τους κοινωνικοοικονομικούς εταίρους, και μια επιτροπή παρακολούθησης σχηματίστηκε από έναν εκπρόσωπο καθενός από αυτούς τους φορείς προκειμένου να εποπτεύει την εφαρμογή του ετήσιου σχεδίου δράσης στο οποίο εδράζεται η πολιτική μετρήσεων (βιώσιμοι δείκτες).
Στόχοι
Η ανάπτυξη του Τουρισμού πρέπει, μέσω των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών παραγόντων, να ωφελήσει ολόκληρη την κοινότητα και να συμβάλει στην αύξηση της ποιότητας ζωής των ίδιων των κατοίκων. Δε λογίζεται να αναπτύσσεται η ποιότητα ροής ταξιδιωτών και το ευ ζην τους στον προορισμό χωρίς να λαμβάνονται υπόψιν οι ίδιοι κάτοικοι.
Þ Στόχος 1 Βελτιστοποίηση της οικονομικής ωφέλειας από τον τουρισμό με τουλάχιστον το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού.
Þ Στόχος 2 Ανάπτυξη του τουρισμού με στόχο τη διατήρηση και βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων.
Η ανάπτυξη του Τουρισμού πρέπει να συμβάλλει στην διατήρηση της ποικιλομορφίας του φυσικού μας περιβάλλοντος.
Þ Στόχος 1 Σύσφιξη των συνεργασιών του πλαισίου διαχείρισης της περιοχής
Þ Στόχος 2 Να βεβαιωθούμε ότι η διατήρηση των μη κατασκευασμένων φυσικών χώρων και η πρόσβαση σε όλους, συνιστούν μια συλλογική κληρονομιά.
Þ Στόχος 3 Εποπτεία εγκατάστασης και ανάπτυξης υποδομής, εξοπλισμού και δραστηριοτήτων, σεβόμενοι τη φυσική κληρονομιά.
Þ Στόχος 4 Εφαρμογή στρατηγικών βιώσιμης ανάπτυξης στο πλαίσιο της τουριστικής προσφορά
Η ανάπτυξη του Τουρισμού του πρέπει να αποτελεί την ευκαιρία να επισημανθεί, η διατήρηση, της ταυτότητας, του τοπικού τρόπου ζωής και πολιτιστικών στοιχείων.
Þ Στόχος 1 Διατήρηση, ενίσχυση και προώθηση της κουλτούρας και κληρονομιάς, με σωστή επαγγελματική στόχευση.
Þ Στόχος 2 Προώθηση των κοινωνικών και πολιτιστικών επιπτώσεων από την τουριστική δραστηριότητα και τα οφέλη που προκύπτουν για τους κατοίκους από αυτή τη δραστηριότητα.
Þ Στόχος 3 Προώθηση των σχέσεων μεταξύ επισκεπτών, παραθεριστών και κατοίκων.
Þ Στόχος 4 Ενθάρρυνση της ανάπτυξης αυθεντικών και ποιοτικών προϊόντων, αξιοθέατων, δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων.
Η τουριστική ανάπτυξη πρέπει να συμπληρώνει άλλες οικονομικές δραστηριότητες, ιδιαίτερα εκείνες που συνδέονται με την εκμετάλλευση των θαλάσσιων και χερσαίων πόρων γενικά.
Þ Στόχος 1 Λήψη στα υπόψιν, της αλληλεπίδρασης μεταξύ της αλιείας και του τουρισμού, προωθώντας παράλληλα τον αλιευτικό τομέα.
Þ Στόχος 2 Υποστήριξη πρωτοβουλιών ανάπτυξης γεωργικών δραστηριοτήτων.
Þ Στόχος 3 Προώθηση των τοπικών προϊόντων ως σημαντικό στοιχείο του τουριστικού προϊόντος μαζί με την τοπική γαστρονομία.
Þ Στόχος 4 Αύξηση της ευαισθητοποίησης μεταξύ των ενδιαφερομένων τουριστικών φορέων και ενδιαφερόμενων μερών, για τη σημασία της ποιοτικής φιλοξενίας, προϊόντων και υπηρεσιών που προσφέρονται στους επισκέπτες.
Στρατηγική επιλογής δεικτών βιώσιμου τουρισμού
Η πρώτη επιλογή από τις τουριστικές περιοχές είναι να προσκληθούν εξωτερικοί εμπειρογνώμονες – σύμβουλοι, για δύο κύριους λόγους:
α) Προκειμένου να αποφευχθεί η έλλειψη συναίνεσης από συγκρούσεις συμφερόντων και που θα οδηγούσε σε χάσμα πλήρους απραξίας μεταξύ φορέων.
β) Προκειμένου να γίνει επιλογή από αναγνωρισμένους δείκτες των οποίων η συνάφεια και χρήση έχει αποδειχθεί από εμπειρογνώμονες σε άλλους προορισμούς.
Γενικά, οι δείκτες για τους οποίους λόγος γίνεται, επιλέγονται από ένα συγκεκριμένο εγχειρίδιο, συγκεκριμένου οργανισμού του οποίου ο τουρισμός είναι ο βασικός άξονας λειτουργίας του, όπου εντοπίζονται κατ’αρχήν 768 δείκτες. Αρκετοί από αυτούς έχουν αφαιρεθεί για λόγους πλεονασμού. Η προκύπτουσα βάση δεδομένων αποτελείται από 507 δείκτες.
Γενικά κριτήρια
Η πρώτη σειρά, αποτελείται από τέσσερα γενικά κριτήρια, που καθιστούν δυνατή τη μείωση του αρχικού καταλόγου 507 δεικτών σε ένα πιο συνθετικό πλέγμα που καλύπτει τις κύριες διαστάσεις και θέματα βιώσιμης ανάπτυξης.
Τα γενικά κριτήρια προσδιορίζονται σύμφωνα με τις διαστάσεις της βιώσιμης ανάπτυξης σύμφωνα με:
i) την ταξινόμηση: στοχεύει στην κατηγοριοποίηση των 507 δεικτών σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις της βιώσιμης ανάπτυξης.
ii) τη συχνότητα χρήσης: καθιστά δυνατή την αναγνώριση των δεικτών που χρησιμοποιούνται συχνότερα και των οποίων η συνάφεια και η χρησιμότητα αναγνωρίζονται από τους εμπειρογνώμονες και τους ενδιαφερόμενους προορισμούς. Για να ενισχυθεί η εγκυρότητα αυτού του κριτηρίου, ο κατάλογος των 507 δεικτών συγκρίθηκε με 16 μελέτες περιπτώσεων.
iii) την κάλυψη των κύριων θεμάτων βιώσιμης ανάπτυξης στον τουρισμό: καθιστά δυνατό τον καθορισμό ενός κατωφλίου από το οποίο η μειωμένη λίστα των δεικτών αναπαράγεται όσο το δυνατόν ευρέως.
iv) τη μέτρηση των δεικτών με την πάροδο του χρόνου: καθιστά δυνατή την μεταχείριση των δεικτών που διατηρούνται σε αυτό το στάδιο, και εκείνοι που ποικίλλουν με την πάροδο του χρόνου, προκειμένου να υπάρξει εξέλιξη στη διαδικασία
Παρόλο που προτιμώνται γενικά οι ετήσιοι δείκτες, οι διαφορετικοί σε μεγαλύτερο ή μικρότερο (εποχιακό) χρονικό διάστημα δεν αποκλείονται, στο βαθμό που μπορούν να επιδείξουν πρόοδο ακόμη και αν αυτό είναι ορατό μόνο σε περίοδο μεταξύ 6 μηνών και 2 ετών.
Κατηγορίες και τομείς ενδιαφέροντος βιώσιμης ανάπτυξης στον τομέα του τουρισμού
· Φυσικοί χώροι, πανίδα και χλωρίδα
· Νερό
· Ατμόσφαιρα
· Ενέργεια
· Τοπία και οχλήσεις
· Ανθεκτικότητα και κίνδυνος
· Προστασία, ασφάλεια
· Υγεία
· Ικανοποίηση κατοίκων και ταξιδιωτών
· Συμμετοχή του κοινού
· Πολιτισμός
· Προσβασιμότητα
· Επενδύσεις
· Προώθηση του οικοτουρισμού
· Οικονομική ζωτικότητα
· Εργασία
· Μarketing
· Διάκριση
· Φήμη
Ειδικά κριτήρια
Μια δεύτερη σειρά τριών ειδικών κριτηρίων καθιστά δυνατή την προσαρμογή της μειωμένης λίστας των δεικτών στα αντίστοιχα πλαίσια ενός τουριστικού προορισμού. Επομένως, τα συγκεκριμένα κριτήρια προστίθενται στα τέσσερα προηγούμενα γενικά κριτήρια και στοχεύουν να εξασφαλίσουν:
i) τη διαθεσιμότητα δεδομένων: χρησιμοποιείται για να ελέγξει εάν τα δεδομένα είναι διαθέσιμα για τις τουριστικές περιοχές
ii) τη συνάφεια των δεικτών με το σύστημα και,
iii) ότι οι αρμόδιες αρχές, φορείς και επαγγελματίες της τουριστικής περιοχής επικυρώνουν τους δείκτες.
Κριτήρια επιλογής δεικτών
Η εφαρμογή των επτά κριτηρίων που αναφέρονται στον κατάλογο δημιούργησε μια συνοπτική λίστα με 20 δείκτες. Τα πρώτα τέσσερα κριτήρια χρησιμοποιήθηκαν για τη μείωση του καταλόγου των 507 δεικτών στους κύριους δείκτες, σε έναν βέλτιστο αριθμό που επιτρέπει τη να καλύπτονται συστηματικά οι κύριες διαστάσεις της βιώσιμης ανάπτυξης.
Συνάφεια και βασικοί δείκτες (παραδείγματα)
| Δείκτες που ικανοποιούν τα γενικά κριτήρια | Δείκτες διαθέσιμοι για μια τυπική τουριστική περιοχή στην ενδοχώρα | Δείκτες διαθέσιμοι για μια νησιωτική τουριστική περιοχή |
| Επιφάνεια των προστατευόμενων περιοχών | Περιοχή ελεγχόμενων ζωνών λειτουργίας | Περιοχή υγροτόπων και θαλάσσιας ζώνης |
| Κατανάλωση νερού (τουριστικός τομέας) | Αριθμός δήμων που διαχειρίζονται τα λύματα | Αριθμός σταθμών επεξεργασίας λυμάτων που έχουν λάβει, συμμόρφωση με συγκεκριμένες απαιτήσεις νομοθεσίας και στόχων αειφορίας |
| Ατμοσφαιρική ρύπανση (τουριστικός τομέας) | Εύρος δικτύου δημοσίων μεταφορών (Οδικός Τομέας) | Εύρος δικτύου δημοσίων μεταφορών (Ναυτιλιακός Τομέας) |
| Κατανάλωση ενέργειας (τουριστικός τομέας) | Ο αριθμός των προγραμματισμένων ενεργειών ή δεσμεύσεων που ολοκληρώθηκαν | Ο αριθμός των προγραμματισμένων ενεργειών ή δεσμεύσεων που ολοκληρώθηκαν |
| Όγκος ανακυκλωμένων υλικών | Ποσοστό ανάκτησης από ανακύκλωση | Ποσοστό ανάκτησης από ανακύκλωση |
| Βαθμός ικανοποίησης του τοπικού πληθυσμού με την ανάπτυξη τουρισμού | Βαθμός ικανοποίησης του τοπικού πληθυσμού με την ανάπτυξη τουρισμού | Βαθμός ικανοποίησης του τοπικού πληθυσμού με την ανάπτυξη τουρισμού |
| Περιβαλλοντική τρωτότητα | Επένδυση για την ανάπτυξη της τουριστικής προσφοράς | Επένδυση για την ανάπτυξη της τουριστικής προσφοράς |
| Αναλογία μεταξύ τουριστών και τοπικού πληθυσμού κατά τη διάρκεια πολιτιστικών εκδηλώσεων | Αριθμός επισκεπτών σε μουσεία και άλλα ιδρύματα ίδιου τύπου και μορφής | Αριθμός επισκεπτών σε μουσεία και άλλα ιδρύματα ίδιου τύπου και μορφής |
| Ποιότητα υδάτινων περιοχών (λίμνες, ποτάμια, θάλασσες) | Αριθμός προσβάσιμων χώρων στην ενδοχώρα | Αριθμός προσβάσιμων δημόσιων παραλιών |
| Βαθμός τουριστικής ικανοποίησης | Δείκτης γενικής ικανοποίησης των υπηρεσιών από τους τουρίστες (στατιστικά στοιχεία) | Δείκτης γενικής ικανοποίησης των υπηρεσιών από τους τουρίστες (στατιστικά στοιχεία) |
| Αριθμός περιοχών που έχουν, μια επιτροπή, εταιρεία ή γραφείο ανάπτυξης τουρισμού | Επενδύσεις για την προώθηση τουριστικών δραστηριοτήτων | Επενδύσεις για την προώθηση τουριστικών δραστηριοτήτων |
| Επίπεδο συντήρησης τόπων πολιτιστικής κληρονομιάς | Δαπάνες της δημοτικής αρχής για τον πολιτισμό με τεκμηρίωση | Δαπάνες της δημοτικής αρχής για τον πολιτισμό με τεκμηρίωση |
| Επίπεδο χρήσης διαφορετικών υφιστάμενων τρόπων μεταφοράς στον προορισμό | Οι επενδύσεις που συνδέονται με τη συντήρηση και την ανάπτυξη του δικτύου μεταφορών στον προορισμό (οδικός τομέας) | Οι επενδύσεις που συνδέονται με τη συντήρηση και την ανάπτυξη του δικτύου μεταφορών στον προορισμό (θαλάσσιος τομέας) |
Κατά πρώτον, οι περιορισμοί διαθεσιμότητας δεδομένων συχνά απαιτούν τη χρήση δεικτών που υποκαθιστούν και προσεγγίζουν όσο πιο αντικειμενικά την πραγματικότητα. Αυτή η παρατήρηση καθιστά δυνατή την επισήμανση των στατιστικών δεδομένων που είναι διαθέσιμα όσον αφορά τον βιώσιμο τουρισμό και τη στόχευση για δείκτες για τους οποίους οι περιοχές ξεχωριστά θα πρέπει να παρέχουν περισσότερες πληροφορίες.
Δεύτερον, οι δείκτες δεν διαφέρουν σημαντικά από περιοχή σε περιοχή. Μπορεί να συναχθεί ότι η στρατηγική που υιοθετήθηκε κατέστησε δυνατή την ελαχιστοποίηση της χρήσης υπερβολικά συγκεκριμένων δεικτών και έτσι να μειωθεί ο κίνδυνος λανθασμένης μέτρησης.
Συμπέρασμα
Σε προηγούμενό μου άρθρο έχω επισημάνει ότι το παν πρέπει να μετράται και να συγκρίνεται. Εάν δεν υπάρχουν μετρήσιμα στοιχεία δεν καθορίζεται κανένα είδους είτε πολιτικής είτε στρατηγικής.
Αυτό το άρθρο σήμερα, παρουσίασε τη στρατηγική που υιοθετήθηκε από τουριστικές περιοχές για την επιλογή σειράς από βιώσιμους τουριστικούς δείκτες ικανούς να υποστηρίξουν τις πολιτικές και επιχειρησιακές αποφάσεις. Η ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών τουριστικής πολιτικής ενθαρρύνει την ενεργή συμμετοχή από όλους τους ενδιαφερόμενους. Από την άλλη πλευρά, η ανάπτυξη δεικτών που επιτρέπουν την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των στόχων αυτής της πρωτοβουλίας για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, ανατίθενται καλύτερα σε εξωτερικούς εμπειρογνώμονες – συμβούλους προκειμένου να επιλέξουν τους σχετικούς αναγνωρισμένους δείκτες, να εγγυηθούν επαρκώς την κάλυψη των διαστάσεων του βιώσιμου τουρισμού και να εξατομικεύσουν σε μία συγκεκριμένη περιοχή το σύστημα μέτρησης και τις κατευθυντήριες γραμμές της τουριστικής διοίκησης.
Η στρατηγική που υιοθετείται από ορισμένες τουριστικές περιοχές απεικονίζει τη συνετή ενσωμάτωση της επιστημονικής εμπειρογνωμοσύνης και της τοπικής εμπειρίας. Καταδεικνύει ότι μια συμμετοχική προσέγγιση μπορεί να ενισχυθεί από μια εξωτερική συμβολή ειδικών συμβουλών στον τουρισμό, ιδίως με στόχο την εξασφάλιση της εγκυρότητας και της αξιοπιστίας των δεικτών που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της επίτευξης των στόχων. Επιπλέον, μια τέτοια στρατηγική θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε τουριστικούς προορισμούς σε όλο τον κόσμο, χάρη στην ευελιξία της.