Έντονη ανησυχία για τη δημογραφική πορεία της Ελλάδας και τις συνέπειες που αυτή συνεπάγεται για την οικονομία εξέφρασε ο Άρης Αλεξόπουλος, επικεφαλής του Κέντρου Δυναμικής Πληθυσμών του ΟΟΣΑ στην Κρήτη.
Όπως υπογράμμισε μιλώντας στην ΕΡΤ, η χώρα βρίσκεται ήδη αντιμέτωπη με μια βαθιά μεταβολή στη σύνθεση του πληθυσμού, η οποία επηρεάζει άμεσα την παραγωγικότητα και τη διαθεσιμότητα εργατικού δυναμικού.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, η Ελλάδα ταυτόχρονα γεννά λιγότερο, ζει περισσότερο και μετακινείται πιο συχνά, μια τριάδα τάσεων που αποτυπώνεται πλέον καθαρά στην αγορά εργασίας.
Μεγάλη συρρίκνωση του παραγωγικού πληθυσμού
Ο κ. Αλεξόπουλος προέβλεψε ότι έως το 2050 ο αριθμός των ατόμων ηλικίας 15–64 ετών θα μειωθεί κατά περίπου 2 εκατομμύρια. «Από τα σημερινά 6,6 εκατομμύρια, θα φτάσουμε σε μια μείωση της τάξης του 30%», εξήγησε, προειδοποιώντας πως μια τόσο δραστική αλλαγή δεν θα μείνει χωρίς οικονομικό αντίκτυπο.
Εάν δεν υπάρξει ενίσχυση της παραγωγικότητας και της συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό, εκτίμησε ότι η χώρα μπορεί να δει πτώση του ΑΕΠ ακόμη και κατά 15%.
Αγορά εργασίας με κενές θέσεις – αλλά χωρίς υποψηφίους
Ένα από τα πιο ενδεικτικά σημάδια των αλλαγών είναι ότι οι επιχειρήσεις, παρά την ανεργία, δυσκολεύονται να καλύψουν θέσεις εργασίας.
Όπως σημείωσε:
- Το 75% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι δεν βρίσκει προσωπικό.
- Πριν την πανδημία υπήρχε 1 άνεργος για κάθε κενή θέση. Σήμερα αντιστοιχεί ένας άνεργος σε δέκα διαθέσιμες θέσεις.
Ο ίδιος απέδωσε το φαινόμενο τόσο στην ανεπάρκεια δεξιοτήτων όσο και στη χαμηλή ελκυστικότητα συγκεκριμένων ειδικοτήτων. Περιοχές όπως οι τεχνικές εργασίες –υδραυλικοί, μηχανικοί αυτοκινήτων, χειριστές κλαρκ– παρουσιάζουν τεράστια έλλειψη προσωπικού.
Αποκλεισμός γυναικών και μεγαλύτερων ηλικιών
Ο Αλεξόπουλος αναφέρθηκε και σε ζητήματα διακρίσεων μέσα στην αγορά εργασίας. Η συμμετοχή των γυναικών παραμένει χαμηλή, παρά το ότι η ανεργία τους φτάνει το 12%, διπλάσια από των ανδρών. Από τα τρία εκατομμύρια Ελληνίδες σε ηλικία εργασίας, μόνο 1,8 εκατ. εργάζονται. Το φαινόμενο αυτό το χαρακτήρισε «έμφυλο ρατσισμό».
Παρόμοια εικόνα διαπιστώνεται και στις ηλικίες 55–64 ετών. Από 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους αυτής της ομάδας, περίπου 700.000 μένουν εκτός δουλειάς, με τον ομιλητή να κάνει λόγο και εδώ για «ηλικιακό ρατσισμό».
Η μετανάστευση ως λύση – αλλά με σχεδιασμό
Ως άμεση παρέμβαση για την αντιμετώπιση των κενών στην αγορά εργασίας, ο επικεφαλής του ΟΟΣΑ πρότεινε την οργανωμένη προσέλκυση εργαζομένων από τρίτες χώρες. Η στρατηγική, όπως τη σκιαγράφησε, περιλαμβάνει:
- εντοπισμό προσωπικού απευθείας στις χώρες προέλευσης,
- γλωσσική προετοιμασία πριν την άφιξη,
- επαγγελματική κατάρτιση εκ των προτέρων,
προγράμματα μακράς παραμονής για τους εργαζομένους.
Ως θετικό παράδειγμα ανέφερε τη συμφωνία Ελλάδας–Αιγύπτου για 5.000 εργαζόμενους, επισημαίνοντας ωστόσο ότι χρειάζονται περισσότερες και σταθερότερες διμερείς συνεργασίες.
Η «μάχη» του μέλλοντος: το ανθρώπινο δυναμικό
Ολοκληρώνοντας την τοποθέτησή του, ο κ. Αλεξόπουλος τόνισε ότι η επόμενη μεγάλη διεθνής αναμέτρηση δεν θα αφορά μόνο την τεχνολογία ή το κεφάλαιο, αλλά την ικανότητα κάθε χώρας να προσελκύσει εργατικό δυναμικό. «Ο ανταγωνισμός των επόμενων δεκαετιών θα κριθεί στο ανθρώπινο δυναμικό», είπε χαρακτηριστικά.
