Σημαντικά μειωμένες σε σχέση με την περσινή περίοδο είναι οι τιμές του ελαιολάδου, με την Ελλάδα να ακολουθεί τη γενικότερη ευρωπαϊκή τάση.
Από τα 8-9 ευρώ το λίτρο που έφταναν τα περασμένα έτη, η τιμή παραγωγού αυτήν τη στιγμή κυμαίνεται γύρω στα 4 ευρώ ή και χαμηλότερα, ενώ στην Ιταλία η τιμή παραμένει σε υψηλά επίπεδα λόγω μειωμένης παραγωγής και στην Ισπανία οι λιγοστές κορυφαίες ποιότητες πλησιάζουν τα 5 ευρώ.
«Οι τιμές του ελαιολάδου φέτος είναι οπωσδήποτε μειωμένες σε σχέση με την περσινή αντίστοιχη περίοδο», σημείωσε στα «Ρεθεμνιώτικα Νέα» ο επιστημονικός συνεργάτης του ΣΕΔΗΚ Νίκος Μιχελάκης, ο οποίος αποτύπωσε τη διακύμανση των τιμών παραγωγού σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που συγκρίνει τις τιμές της περσινής περιόδου με τις φετινές.
«Διαπιστώνεται ότι υπήρξε μια ιστορική άνοδος πέρυσι που είχαμε φτάσει στα 8, 9 και 10 ευρώ και φέτος οι τιμές έχουν πέσει κάτω από τα 4 ευρώ, στα 3,5 ευρώ», επεσήμανε ο κ. Μιχελάκης, ενώ στην ίδια έκθεση φαίνεται ότι οι τιμές της Ε.Ε. είναι χαμηλότερες και από τον μέσο όρο των προηγούμενων ετών.
Οι τιμές στην Κρήτη
Στην Κρήτη, σύμφωνα με το εβδομαδιαίο δελτίο τιμών που δημοσιεύει ο ΣΕΔΗΚ, οι δημοπρασίες συνεταιρισμών κυρίως στην Ανατολική Κρήτη κρατούν την τιμή στα 4,30 ευρώ το λίτρο. Στις υπόλοιπες αγοραπωλησίες, όπως σε ελαιοτριβεία, η τιμή κυμαίνεται γύρω στα 3,80 ευρώ το λίτρο, όπως περιέγραψε ο κ. Μιχελάκης.
«Οι τιμές στην Κρήτη αυτή τη στιγμή είναι γύρω στο 4,30 εκεί όπου γίνονται δημοπρασίες. Στις δημοπρασίες γίνονται διαγωνισμοί – πωλήσεις του ελαιολάδου, που γίνονται από ορισμένους συνεταιρισμούς της Κρήτης, κυρίως στην Ανατολική Κρήτη, και κρατούν την τιμή στο 4,30. Στις υπόλοιπες αγοραπωλησίες που γίνονται στα ελαιοτριβεία κ.λπ., η τιμή είναι γύρω στο 3,80».
Στην Πελοπόννησο η κατάσταση είναι παρόμοια, όπως σημείωσε ο κ. Μιχελάκης, με τις υψηλότερες τιμές να φτάνουν στα 4,43 ευρώ, ενώ οι χαμηλότερες βρίσκονται κοντά στα 3,70 ευρώ το λίτρο.
Η εικόνα στην Ευρώπη – Η Ιταλία εξακολουθεί να διατηρεί υψηλές τιμές
Εξαιρετικά υψηλές παραμένουν οι τιμές στη Ιταλία, μεταξύ 9 και 10 ευρώ το λίτρο για τον παραγωγό, λόγω της πολύ χαμηλής παραγωγής που δεν καλύπτει ούτε την εγχώρια κατανάλωση, επεσήμανε ο κ. Μιχελάκης. Η παραγωγή της Ιταλίας έχει μειωθεί σημαντικά – κάτω από το μισό – τα τελευταία χρόνια, γεγονός που ενισχύει την τάση αυτή.
«Η Ιταλία εξακολουθεί να διατηρεί πάρα πολύ ψηλές τιμές σε όλη την περίοδο, εξαιτίας της πολύ χαμηλής παραγωγής που είχε, η οποία δεν επαρκεί για την εσωτερική της κατανάλωση και οι τιμές κυμαίνονται μεταξύ 9 και 10. Στην Ιταλία η παραγωγή έχει πέσει πάρα πολύ, κάτω από το μισό. Είναι πάρα πολύ χαμηλότερη από το μέσο όρο της και δεν είναι μόνο φέτος, αλλά γενικώς τα τελευταία χρόνια. Και αυτό έχει συντελέσει στο να υπάρξει μια μεγάλη υψηλή τιμή, διότι οι Ιταλοί καταναλωτές είναι συνηθισμένοι να θέλουν και να θεωρούν καλύτερα τα δικά τους λάδια».
Η Ισπανία ως η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα στον κόσμο επηρεάζει καθοριστικά τις διεθνείς τιμές, όπως και της Ελλάδας.
Όπως περιέγραψε ο κ. Μιχελάκης, τα πολύ καλής ποιότητας ελαιόλαδα της Ισπανίας πλησιάζουν τα πέντε ευρώ, αλλά η ποσότητά τους είναι περιορισμένη, με την αγορά να στρέφεται σε χαμηλότερες κατηγορίες γύρω στα 3,50 ευρώ, λόγω της ζήτησης από βιομηχανίες και των εξαγωγικών πιέσεων που εντάθηκαν μετά την επιβολή των δασμών από τις ΗΠΑ.
«Η Ισπανία είναι κομβική σε ό,τι αφορά στις εξελίξεις των τιμών, διότι παράγει το μισό της παγκόσμιας παραγωγής. Εκεί βλέπουμε ότι τα πολύ καλά λάδια να έχουν τιμές παρόμοιες με τις δικές μας και ίσως και λίγο υψηλότερες. Στην Ισπανία τα πολύ καλά λάδια φτάσανε στο 4,65-4,70, πλησιάζουν δηλαδή προς το 5. Αλλά αυτά είναι μια πολύ μικρή ποσότητα, διότι τα πολύ καλά λάδια της Ισπανίας έχουν εξαντληθεί πάρα πολύ. Και έτσι βλέπουμε να υπάρχει μια στροφή της αγοράς της Ισπανίας προς τα δεύτερες και τρίτες κατηγορίες ελαιόλαδα. Αυτά τα προτιμούν οι βιομηχανίες, οι οποίες έχουν στραφεί και στις εξαγωγές σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας της νέας κατάστασης που έχει δημιουργηθεί με τους δασμούς των Ηνωμένων Πολιτειών. Έτσι επομένως οι τιμές για τα χαμηλής ποιότητας έξτρα παρθένα είναι γύρω στο 3,50. Τιμή η οποία είναι παρόμοια με το απλό παρθένο», περιέγραψε ο κ. Μιχελάκης.
Μειωμένη η παραγωγή ελαιολάδου και στην Ελλάδα γύρω στο 15%-20%
Η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει τόσο μεγάλη μείωση στην παραγωγή ελαιολάδου όσο η Ιταλία, όμως η πτώση φτάνει κατά μέσο όρο το 15-20%, όπως σημείωσε ο κ. Μιχελάκης.
Οι αιτίες σχετίζονται με την εγκατάλειψη της ελαιοκαλλιέργειας, την έλλειψη επαρκούς στήριξης από την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) και την απουσία εθνικής στρατηγικής, ενώ όπως σημείωσε ο κ. Μιχελάκης, η ελληνική αγορά ακολουθεί σε μεγάλο βαθμό τις τιμές της Ισπανίας, που πουλά χύμα.
«Στην Ελλάδα δεν έχουμε τόσο χαμηλή παραγωγή όπως η Ιταλία. Ωστόσο και σε εμάς η παραγωγή μειώνεται, διότι δυστυχώς υπάρχει μια εγκατάλειψη της ελαιοκαλλιέργειας, γιατί έχει παραμεριστεί το ενδιαφέρον από πλευράς ΚΑΠ και από πλευράς εθνικής πολιτικής. Πάρα πολλοί ελαιώνες εγκαταλείπονται και δεν καλλιεργούνται. Δεν έχουμε τόση παραγωγή πλέον όση είχαμε παλιά. Στην Ελλάδα η πτώση κυμαίνεται 15-20% κατά μέσο όρο. Αυτό τι σημαίνει, ότι η δική μας αγορά κυρίως ακολουθεί τις αγορές των άλλων κρατών και ιδίως των κρατών που πουλούν χύμα. Η κοντινή μας αγορά που πουλάει χύμα είναι η Ισπανία. Επομένως, ό,τι τιμές διαμορφώνεται στην Ισπανία, κατά κάποιον τρόπο οι ίδιοι διαμορφώνεται και στην Ελλάδα».
Οι παραγωγοί βρίσκονται σε αμηχανία, όπως σημείωσε ο κ. Μιχελάκης, καθώς δεν υπάρχει ξεκάθαρη πολιτική κατεύθυνση, η πώληση γίνεται αποσπασματικά, με στόχο την καλύτερη δυνατή τιμή για τις μικρές ποσότητες που έχουν απομείνει, χωρίς δυνατότητα ουσιαστικής παρέμβασης στις διαμορφούμενες τιμές.
«Οι παραγωγοί βρίσκονται σε μια κατάσταση αμηχανίας. Δεν ξέρουν τι να κάνουν. Η πολιτική που υπάρχει είναι ασαφής προς το παρόν. Δεν υπάρχει μια ξεκάθαρη γραμμή για να αναπτύξουν την ελαιοκαλλιέργεια, καθώς είναι οι διάφορες εξελίξεις γύρω από την ΚΑΠ, οι οποίες διαμορφώνουν μια κατάσταση θολή. Επομένως, ο κάθε παραγωγός κοιτάζει τον εαυτό του, κοιτάζει πώς να πουλήσει το λίγο λάδι το οποίο του έχει μείνει κάπως ακριβότερο. Δεν μπορεί να ανατρέψει τη γενική κρατική πολιτική ή την ευρωπαϊκή πολύ περισσότερο. Άρα, επαναπαύεται και περιμένει».
Αβεβαιότητα για την επόμενη ελαιοκομική περίοδο
Αβεβαιότητα προκαλούν οι καιρικές συνθήκες και η έλλειψη νερού για την επόμενη σοδειά, με τις επίσημες εκτιμήσεις να αναμένονται με την έναρξη της νέας ελαιοκομικής περιόδου τον Νοέμβριο.
«Η παραγωγή περνάει δύσκολες συνθήκες από πλευράς θερμοκρασιών, αλλά και έλλειψης νερών για ποτίσματα, οπότε υπάρχουν διάφορες αμφιβολίες ως προς το εάν εξελιχθεί καλά ή όχι», επεσήμανε ο κ. Μιχελάκης, με τις αμφιβολίες αυτές να αφορούν σε μεγάλο βαθμό και την Ισπανία και την Πορτογαλία που επικρατούν οι ίδιες – ίσως και πιο έντονες – συνθήκες ξηρασίας και υψηλών θερμοκρασιών
Τίποτα δεν είναι γνωστό για την επόμενη παραγωγή, τόνισε ο κ. Μιχελάκης: «Όλοι φοβούνται ότι η κατάσταση της ξηρασίας δεν θα είναι ευνοϊκή ως προς την εξέλιξή της, αλλά σε ποιο βαθμό θα φτάσει, κανείς δεν το ξέρει. Οι συνθήκες που υπάρχουν μέχρι τώρα δεν είναι ευνοϊκές».
Παρά τη μείωση στις τιμές παραγωγού, οι τιμές στα ράφια παραμένουν υψηλές
Παρά τη μείωση στις τιμές παραγωγού, η λιανική δεν έχει ακολουθήσει αντίστοιχη μείωση. Στα ελληνικά σούπερ μάρκετ παρατηρούνται ακόμη τιμές των 12-13 ευρώ το κιλό, κάτι το οποίο αποδίδεται κυρίως στην κατακερματισμένη και ανοργάνωτη παραγωγή, σε αντίθεση με την οργανωμένη δύναμη των μεγάλων αλυσίδων λιανικής, που επιβάλλουν τις τιμές τους ανεξάρτητα από την τιμή αγοράς από τον παραγωγό.
Στην Ελλάδα επίσης η αυτοκατανάλωση παραμένει κυρίαρχη, με μεγάλο ποσοστό του ελαιολάδου να καταναλώνεται από τους ίδιους τους παραγωγούς και τις οικογένειές τους.
«Οι τιμές και στη λιανική έχουν πέσει σε σχέση με εκείνες που ήταν πέρσι την ίδια εποχή, όχι όμως πάρα πολύ όσο θα έπρεπε. Εάν κανείς ρίξει μια ματιά στα σούπερ μάρκετ βλέπει λάδια με 12 – 13 ευρώ το κιλό», σημείωσε ο κ. Μιχελάκης.
Αντίθετα, στην Ισπανία οι τιμές της κατανάλωσης έχουν ακολουθήσει σε μεγάλο βαθμό τις τιμές παραγωγού και έχουν πέσει, όπως επεσήμανε ο κ. Μιχελάκης, ενώ συμπλήρωσε: «Στην Ελλάδα η κατανάλωση δεν παίζει πάρα πολύ στο εμπόριο, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό της κατανάλωσης είναι αυτοκατανάλωση. Δηλαδή είναι λάδι το οποίο παράγουν οι ίδιοι οι παραγωγοί και οι ίδιοι το καταναλώνουν με τις οικογένειές τους. Το ποσοστό του λαδιού που καταναλώνεται στα σούπερ μάρκετ της χώρας μας είναι πάρα πολύ μικρότερο από ό,τι είναι στις άλλες χώρες, καθώς υπάρχει η οικογενειακή κατανάλωση που συνδέεται με τους παραγωγούς».
Αναφερόμενος στη μεγάλη απόκλιση ανάμεσα στην τιμή παραγωγού και στην τιμή λιανικής και στους παράγοντες που έχουν διαμορφώσει αυτήν την εικόνα στην Ελλάδα, ο κ. Μιχελάκης τόνισε: «Στην Ελλάδα η παραγωγή είναι ανοργάνωτη, είναι κατακερματισμένη. Δεν έχουν κάποια ισχυρή μορφή ώστε να παρέμβουν στο εμπόριο και να αποκομίσουν ένα σημαντικό μερίδιο. Το αντίθετο συμβαίνει με την κατανάλωση. Η κατανάλωση κυβερνάται από τις μεγάλες αλυσίδες, τα σούπερ μάρκετ, τα οποία σε ένα μεγάλο βαθμό έχουν τον τρόπο να επιβάλλουν τις τιμές τις οποίες θέλουν και τις επιβάλλουν στον βαθμό που μπορούν να πουλούν και να είναι επικερδείς. Δεν τους ενδιαφέρει η σχέση τους με την τιμή του παραγωγού. Τους ενδιαφέρει περισσότερο η τιμή που μπορούν να εισπράξουν από τον καταναλωτή. Όσο μεγαλύτερο εισπράξουν, τόσο καλύτερα για αυτούς. Επομένως, μην περιμένουμε ότι η τιμή της λιανικής θα μειωθεί επειδή οι τιμές του παραγωγού θα χαμηλώσουν. Η τιμή για την κατανάλωση θα χαμηλώσει όταν δει ότι δεν πουλάει. Όταν δει ότι οι τιμές που έχει είναι ακριβές και δεν πουλάνε, τότε θα τις ρίξει».
