Σε μείζον ζήτημα που άπτεται πλέον της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων εξελίσσεται το υπέρογκο όπως χαρακτηρίζεται λειτουργικό κόστος των καταστημάτων μετά την τεράστια αύξηση στις τιμές ηλεκτρικού ρεύματος, οι οποίες είναι διπλάσιες για τον κλάδο της εστίασης. Οι λογαριασμοί της ΔΕΗ κάθε δίμηνο εξελίσσονται σε εφιάλτη για τους επιχειρηματίες που αδυνατούν να πιστέψουν τα πολλά μηδενικά που αναγράφονται σε αυτούς, κάνοντας μάλιστα λόγο για αύξηση που ξεπερνά το 100% σε σχέση με πέρυσι. Και μπορεί την τουριστική περίοδο όπου τα έσοδα ήταν αυξημένα η κατάσταση να ήταν κάπως διαχειρίσιμη πλέον όμως εν όψει χειμώνα τα πράγματα δυσκολεύουν και η κατάσταση οδηγείται σε αδιέξοδο.
Δεν είναι λίγοι μάλιστα εκείνοι οι επιχειρηματίες εντός πόλεως, τόσο ιδιοκτήτες εστιατορίων όσο και σουβλατζίδικων που αποφάσισαν να κατεβάσουν ρολά και να επαναλειτουργήσουν τον ερχόμενο Μάρτιο, θεωρώντας ότι τα έξοδά τους θα είναι πολλά περισσότερα από τα έσοδα με δεδομένες τις αυξήσεις του ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά και τις ανατιμήσεις στις πρώτες ύλες. Άλλοι πάλι περιορίζουν τον χρόνο λειτουργίας της επιχείρησής τους και έτσι είτε ανοίγουν αργότερα είτε κλείνουν πολύ νωρίτερα σε μια απέλπιδα προσπάθεια να εξοικονομήσουν όσα χρήματα μπορούν από την κατανάλωση ενέργειας και φυσικά από το προσωπικό. Στην πλειοψηφία τους τα καταστήματα του κλάδου της εστίασης θα ανοίγουν Παρασκευές και Σαββατοκύριακα και τις υπόλοιπες μέρες είτε θα είναι κλειστά είτε θα λειτουργούν λίγες ώρες. Αυτό επισημαίνουν στα «Ρ.Ν.» επαγγελματίες του κλάδου εκφράζοντας την εύλογη ανησυχία τους για τον «βαρύ» όπως τον χαρακτηρίζουν χειμώνα.
Όπως λένε ενώ το ενεργειακό κόστος είναι ήδη δυσβάσταχτο, τους επόμενους μήνες τα καταστήματα εστίασης θα έχουν επιπλέον να αντιμετωπίσουν και το ζήτημα της θέρμανσης των εσωτερικών και εξωτερικών χώρων τους.
Το διαθέσιμο εισόδημά τους θα συνεχίζει να πιέζεται εν μέσω ακρίβειας και, οι επιχειρηματίες της εστίασης θεωρούν σχεδόν βέβαιο ότι οι έξοδοι για φαγητό, καφέ ή ποτό θα περιοριστούν ακόμη περισσότερο.
Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του σωματείου Εστίασης και Αναψυχής Ρεθύμνου Ανδρέας Κλαψινός η κατάσταση πλέον είναι αφόρητη: «Είμαστε πια σε οριακό σημείο. Οι λογαριασμοί του ρεύματος συνεχίζουν να αυξάνονται ανεξέλεγκτα και έχουν καταγράψει αύξηση που ξεπερνά ακόμα και το 120% σε σχέση με πέρυσι. Ανοίγουμε τους λογαριασμούς της ΔΕΗ και δεν πιστεύομε στα μάτια μας. Όλοι οι συνάδελφοι είμαστε προβληματισμένοι εν όψει χειμώνα και αναζητούμε τρόπους για να αντιμετωπίσουμε αυτό το ενεργειακό σοκ. Όπως φαίνεται ήδη αρκετοί εστιάτορες και κυρίως σουβλατζίδικα έκλεισαν τα καταστήματά τους και θα επαναλειτουργήσουν το καλοκαίρι αφού αδυνατούν να ανταποκριθούν στα έξοδα των επιχειρήσεών τους. Από την άλλη όλοι οι υπόλοιποι θα περιορίσουμε τον χρόνο λειτουργίας των επιχειρήσεών μας. Δηλαδή οι περισσότεροι θα ανοίγουμε τρεις φορές την εβδομάδα Παρασκευές και Σαββατοκύριακα και κάποιοι θα λειτουργούν μόνο το μεσημέρι. Δεν γίνεται αλλιώς ο καθένας όπως μπορεί θα προσπαθήσει να περιορίσει τα έξοδά του» τονίζει και επισημαίνει πως μέσω της Ομοσπονδίας έχουν ζητηθεί από την κυβέρνηση σειρά μέτρων προκειμένου να ενισχυθεί ο κλάδος της εστίασης. Όπως λέει χαρακτηριστικά πάγιο αίτημα είναι η μείωση του ΦΠΑ η επιδότηση της εργασίας και να «παγώσουν» οι καταβολές της επιστρεπτέας για όσο διάστημα διαρκεί η ενεργειακή κρίση.
Από την πλευρά του ο εστιάτορας Όθωνας Χριστουλάκης, τονίζει: «Η εστίαση εξακολουθεί από ό,τι βλέπω να βάζει πλάτη. Βέβαια, πάρα πολλοί που ήταν αμιγώς τουριστικά απασχολούμενοι επιχειρηματίες έχουν κλείσει, αλλά τα μαγαζιά τα οποία λειτουργούν όλο τον χρόνο προσδοκούν και αισιοδοξούν να υπάρχουν συστατικά βιωσιμότητας. Η κατάσταση η οποία υπάρχει σε εμάς είναι ότι δεν ξέρουμε τι θα συμβεί αύριο. Υποδεχόμαστε κάθε μέρα ακρίβεια και ανασφάλεια. Η ανασφάλεια έχει να κάνει κυρίως με το ενεργειακό, το οποίο όπως και να το κάνουμε τον χειμώνα θα χρειαστεί να ζεστάνουμε τις αίθουσές μας, θα χρειαστούν κάποια πράγματα και αυτά είναι κοστοβόρα. Περισσότερο κοστοβόρα βέβαια θα είναι όταν δεν έχουμε δουλειά. Υπάρχουν σκέψεις αυτήν την στιγμή 2-3 μέρες την εβδομάδα να κλείνουμε, – τις πρώτες μέρες της εβδομάδες – και να λειτουργούμε τις υπόλοιπες. Υπάρχει κόσμος που κάνει τη βόλτα του και από τους διπλανούς νομούς τα Σαββατοκύριακα. Είναι μια συνηθισμένη κατάσταση του χειμώνα, ελπίζουμε να μη δυσκολέψει περισσότερο λόγω των ακουσμάτων που υποδεχόμαστε κάθε μέρα, που έχουν σχέση με την ακρίβεια και το ενεργειακό» και πρόσθεσε ότι: «Όσον αφορά τους εξωτερικούς χώρους θα υπάρχουν τα θερμαντικά μέσα με τις σόμπες, ώστε να ζεσταίνουν τον χώρο. Από την άλλη μεριά, για τους εσωτερικούς χώρους όπου χρειαστεί και αν χρειαστεί και εκεί υπάρχουν οι θερμάστρες και τα air condition τα οποία παράγουν ζέστη. Σχετικά με το κόστος είναι δύσκολα τα πράγματα και δεν προμηνύεται να έχουμε δουλειά. Το ίδιο γίνεται, γιατί και το καλοκαίρι είχαμε ανεμιστήρες, είχαμε κάποια μέσα για να αντιμετωπίσουμε τη ζέστη. Σε κάποιους χώρους ήταν σχεδόν ημίκλειστοι είχαμε air condition για να έχουμε ευχάριστη κλιματική νότα. Το ίδιο θα γίνει και τώρα με τα θερμαντικά μέσα, απλώς το καλοκαίρι είχαμε δουλειά και ξεγελούσαμε τον πόνο μας. Τώρα, δεν ξέρουμε αν θα έχουμε δουλειά και τα πράγματα είναι τραγικά. Ας ελπίσουμε ότι οι κλιματολογικές συνθήκες, οι οποίες υπάρχουν τουλάχιστον και μέχρι το τέλος των Χριστουγέννων που είναι κάπως καλές. Στην Κρήτη κάνει χειμώνα κυρίως μέσα Γενάρη με μέσα Μάρτη, εκεί θα είναι το πολύ δύσκολο κομμάτι που δεν θα ξέρουμε και πως θα ξεκινήσει η σεζόν. Έχουμε καλά ακούσματα, υποδεχόμαστε καλές ειδήσεις, υπάρχει ενδιαφέρον από την Ευρώπη, αλλά δεν ξέρουμε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα. Βιώνουμε τρεις δυσκολίες, τη δυσκολία που υπάρχει στην αγορά με την ακρίβεια, το ενεργειακό, αλλά και την έλλειψη εργαζομένων που όλο ένα γίνεται και πιο δυσβάσταχτο αυτό.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Χριστουλάκης παρά το γεγονός ότι οι ανατιμήσεις συνεχίζονται στις πρώτες ύλες εν τούτοις οι επιχειρηματίες εστίασης έχουν διατηρήσει και σε κάποιες περιπτώσεις έχουν ρίξει τις τιμές για να μπορέσουν να διατηρήσουν την πελατεία τους. Ειδικότερα είπε: «Εμείς τώρα, όχι απλώς βάζουμε πλάτη για να κρατηθούν οι τιμές, αλλά τις πλασάρουμε και φθηνότερα απ’ ότι είχαμε μέχρι τώρα το καλοκαίρι, ανεξάρτητα αν αγοράζουμε τις πρώτες ύλες πιο ακριβά. Απευθυνόμαστε πλέον σε ντόπιους που κατανοούμε την δυσκολία τους, αλλά απευθυνόμαστε και σε τουρίστες, οι οποίοι έχουν έρθει με ειδικές συνθήκες. Ακόμα και σε αυτούς που έχουν μόνιμη κατοικία στο Ρέθυμνο, ή κατοικία που επισκέπτονται περιστασιακά το Ρέθυμνο οι οποίοι θέλουν να βιώσουν την αναψυχή της εστίαση, αλλά με συνθήκες κάπως πιο γλυκές, δηλαδή με καλύτερες τιμές. Επίσης, η άλλη κίνηση που κάνουμε είναι να προσπαθούμε να κρατήσουμε τα εισοδήματα των υπαλλήλων μας, γιατί ξέρετε ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο πια να έχεις συνεργάτες και υπαλλήλους και αν δεν έχεις δώσει κάποια δυνατότητα εισοδήματος τους χαλαρούς μήνες, θα αναζητήσουν άλλες λύσεις. Αυτή είναι η αιτία που πάρα πολλοί από τους αλλοδαπούς που εργάζονται εδώ, αναζητούν ζωή σε άλλες χώρες που τους παρέχουν εργασία δώδεκα μήνες το χρόνο. Γι’ αυτό είναι πάγιο το αίτημά μας ότι θέλουμε από την πολιτεία κίνητρα, όπως να μειωθεί το ΦΠΑ, αλλά να επιδοτηθεί η εργασία και όχι να επιδοτείται η ανεργία. Είναι μέγα και τραγικό λάθος αυτό, να επιδοτείται η ανεργία. Πρέπει να επιδοτήσουν την εργασία, πρέπει ο κόσμος να δουλεύει, να βάζει ένσημα για να μπορέσει κάποτε να πάρει και σύνταξη».