Χίλιοι και πλέον πολίτες, τις τελευταίες δεκαπέντε ημέρες που λειτουργεί η νέα ψηφιακή πλατφόρμα diathikes.gr, επέλεξαν, αντί να φυλάνε τις διαθήκες τους σε κάποιο συρτάρι του σπιτιού τους, να τις καταθέσουν σε συμβολαιογράφο της επιλογής τους, διασφαλίζοντας με τον πλέον έγκυρο και αδιαμφισβήτητο τρόπο ότι θα εκτελεστεί με ασφάλεια και χωρίς… παρατράγουδα η τελευταία βούλησή τους.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ από «ΤΑ ΝΕΑ», αδιάψευστος μάρτυρας της ευρύτατης ανταπόκρισης που έχει σημειώσει, και μάλιστα σε πανελλαδική κλίμακα, η νέα πλατφόρμα με το Μητρώο Διαθηκών, είναι τα επίσημα στοιχεία που τηρούνται από τον πάροχο με επιμέλεια του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου. Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, μέχρι το μεσημέρι της περασμένης Παρασκευής, δηλαδή μέσα σε δέκα εργάσιμες ημέρες του Νοεμβρίου, 1.116 πολίτες σε όλη την Ελλάδα είχαν καταθέσει τις διαθήκες τους στο Μητρώο Διαθηκών, 70 από αυτούς στην Κρήτη. Γεγονός που από μόνο του αποτυπώνει, από τις πρώτες κιόλας ημέρες λειτουργίας της πλατφόρμας, ότι εκατοντάδες πολίτες που έχουν αποφασίσει πώς θα μοιράσουν την περιουσία τους επέλεξαν να επισκεφθούν ένα συμβολαιογραφικό γραφείο, τακτοποιώντας όσο είναι εν ζωή τα κληρονομικά τους θέματα.
Με τον τρόπο αυτόν, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, ο μελλοντικός κληρονομούμενος διασφαλίζει ότι όσα έχει αποτυπώσει στη διαθήκη του (ιδιόγραφη, δημόσια ή μυστική) θα εκτελεστούν από την πρώτη μέχρι την τελευταία λέξη από τους κληρονόμους του. Επιπλέον, με την καταχώριση των διαθηκών εν ζωή πολιτών, αξιοποιείται από τον κληρονόμο άμεσα η κληρονομηθείσα περιουσία και, κυρίως, περιορίζεται ο αριθμός των «αμφίβολης γνησιότητας» ιδιόγραφων διαθηκών, που – όπως έχει δείξει η δικαστηριακή πρακτική – παράγουν πολυετείς και σφοδρές αντιδικίες ανάμεσα σε πραγματικούς κληρονόμους και εμφανιζόμενους ως «κληρονόμους».
Στα οφέλη που έχει η λειτουργία της πλατφόρμας για τους πολίτες αναφέρεται με δήλωσή της στα «ΝΕΑ» η πρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Αθηνών – Πειραιώς – Αιγαίου – Δωδεκανήσου Λένα Κοντογεώργου, η οποία ήταν και στην Ομάδα Εργασίας του υπουργείου Δικαιοσύνης που, υπό τον επίτιμο και ομότιμο καθηγητή του ΕΚΠΑ, ακαδημαϊκό Απόστολο Γεωργιάδη, προχώρησε στις δομικές αλλαγές του κληρονομικού δικαίου, ενός νομοθετήματος που σε λίγο καιρό, αφού τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, θα πάρει τον δρόμο για τη Βουλή.
«Η ψηφιακή πύλη diathikes.gr διευκολύνει άμεσα και γρήγορα τον πολίτη, διότι καθίσταται ευχερής η αναζήτηση διαθήκης», εξηγεί η Λένα Κοντογεώργου, η οποία, δίνοντας και την ευρωπαϊκή διάσταση στην πρόσφατη νομοθετική αλλαγή, επισημαίνει ότι «η αναζήτηση δεν γίνεται μόνο πανελλαδικά αλλά και στο εξωτερικό, μέσω της σύνδεσης του νέου Μητρώου Διαθηκών με το Ευρωπαϊκό Μητρώο Διαθηκών και τις ελληνικές προξενικές Αρχές». Με τον τρόπο αυτόν – συνεχίζει η πρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου – «ελαχιστοποιείται ο χρόνος δημοσίευσης διαθήκης και έκδοσης των σχετικών πιστοποιητικών, ώστε ο κληρονόμος να μπορεί άμεσα να αξιοποιεί την κληρονομηθείσα περιουσία. Κυρίως όμως, με την έναρξη λειτουργίας του Μητρώου Διαθηκών, επέρχεται ασφάλεια στις εκ κληρονομίας συναλλαγές. Αποδεικνύεται κι από τον μεγάλο αριθμό διαθηκών, πλέον των χιλίων, οι οποίες περιελήφθησαν στο νεοσύστατο Μητρώο Διαθηκών μόλις στο πρώτο δεκαήμερο λειτουργίας του».
Τέλος οι πολύμηνες καθυστερήσεις
Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία της ψηφιακής πλατφόρμας και για τον χρόνο δημοσίευσης διαθηκών. Μέσα στις δέκα εργάσιμες ημέρες του Νοεμβρίου δημοσιεύθηκαν 6 διαθήκες (5 δημόσιες και 1 ιδιόγραφη), διαδικασία που πριν από τη δημιουργία της πλατφόρμας θα απαιτούσε έως και ενάμιση χρόνο.
Τα στοιχεία της ψηφιακής πύλης μαρτυρούν ότι με την αξιοποίηση της τεχνολογίας, σε πραγματικό χρόνο, μέσα σε λίγες ημέρες από το τελευταίο «κλικ», ο κληρονόμος μπορεί να έχει στα χέρια του το πιστοποιητικό δημοσίευσης της διαθήκης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, με τη μεταφορά της δημοσίευσης των διαθηκών από τα Πρωτοδικεία στους συμβολαιογράφους, δεν χρειάζεται πια οι κληρονόμοι να περιμένουν έναν χρόνο ή και παραπάνω για να ολοκληρώσουν τη διαδικασία. Για διαθήκες από την 1η Νοεμβρίου και εντεύθεν, οι κληρονόμοι μπορούν να ολοκληρώνουν άμεσα τις υποθέσεις τους και το Δημόσιο να εισπράττει νωρίτερα τους αναλογούντες φόρους.
Επιπλέον, αποσυμφορούνται και τα δικαστήρια από τέτοιες υποθέσεις. Οπως έχει δηλώσει ο προϊστάμενος του Πρωτοδικείου Αθηνών Χριστόφορος Λινός, ένα σημαντικό μέρος της δραστηριότητας του Δικαστηρίου απελευθερώνεται και 39 δικαστές θα ενταχθούν σε άλλες διαδικασίες, ενώ σύντομα θα απελευθερωθούν και δικαστικοί υπάλληλοι.
Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν την αναγκαιότητα, την οποία έχουν επισημάνει ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης και ο αρμόδιος υφυπουργός Ιωάννης Μπούγας, για άμεση νομοθετική ρύθμιση ώστε η δημοσίευση μέσω συμβολαιογράφων να μπορεί να γίνεται και για θανάτους πριν από την 1η Νοεμβρίου 2025. Με βάση τα επίσημα στοιχεία, στα Πρωτοδικεία της χώρας έχουν κατατεθεί και αναμένεται να δημοσιευθούν 14.000 διαθήκες. Με την αναμενόμενη ρύθμιση, όλοι αυτοί οι κληρονόμοι θα μπορούν μέσα σε λίγες ημέρες να ολοκληρώσουν διαδικασίες που σήμερα εκτείνονται χρονικά μέχρι και τον Νοέμβριο του 2026.
