Μια εξαιρετικά σοβαρή απειλή που εξελίσσεται αθόρυβα μέσω video games και εφαρμογών κινητών τηλεφώνων περιγράφει η επικεφαλής της Europol, Κάθριν Ντε Μπόλε, η οποία κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για οργανωμένα εγκληματικά δίκτυα που στρατολογούν ανήλικους και τους ωθούν σε ακραίες βίαιες πράξεις.
Η ίδια υπογραμμίζει πως τα συγκεκριμένα δίκτυα αποτελούν πλέον «τη μεγαλύτερη απειλή για την ευρωπαϊκή κοινωνία», καθώς στοχεύουν συστηματικά τα πιο ευάλωτα μέλη, δηλαδή τα παιδιά και τους εφήβους.
Σε συνέντευξή της στο Politico και τη Welt, η Ντε Μπόλε επισημαίνει ότι «η εργαλειοποίηση των παιδιών από τις εγκληματικές οργανώσεις είναι αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο ευρωπαϊκό έδαφος». Όπως αναφέρει, οι ομάδες αυτές δεν περιορίζονται σε μικροαδικήματα, αλλά εξαναγκάζουν ανήλικους ακόμη και «να βασανίσουν ή να σκοτώσουν».
Χαρακτηρίζει ως «το χειρότερο περιστατικό» την υπόθεση ενός αγοριού που έλαβε εντολή να δολοφονήσει τη μικρότερη αδελφή του – εντολή που τελικά υλοποιήθηκε.
Η επικεφαλής της Europol δεν αποκλείει ότι ανήλικοι χρησιμοποιούνται παρά τη θέλησή τους και από κρατικούς φορείς για κατασκοπεία, συλλέγοντας ήχους και συνομιλίες έξω από κρίσιμα κυβερνητικά κτίρια.
Ως επικεφαλής της υπηρεσίας που συντονίζει τις πληροφορίες και συνεργάζεται με τις εθνικές αστυνομικές αρχές, μεταφέρει μια εικόνα διαρκώς εντεινόμενων υβριδικών απειλών και οργανωμένου εγκλήματος που μεταλλάσσεται συνεχώς.
Στο πλαίσιο αυτό προειδοποιεί και για τους κινδύνους που προκύπτουν από την τεχνητή νοημοσύνη, την εκρηκτική άνοδο της διαδικτυακής απάτης, αλλά και νέες μεθόδους διακίνησης ναρκωτικών, όπως η χρήση ημιβυθιζόμενων «ναρκο-υποβρυχίων» που ξεκινούν από τη Νότια Αμερική και φτάνουν στις ακτές του ευρωπαϊκού Ατλαντικού, όπου ταχύπλοα παραλαμβάνουν τα φορτία.
Στρατολόγηση μέσα από online παιχνίδια
Η Europol διαπιστώνει ότι η προσέγγιση των παιδιών ξεκινά μέσα από multiplayer video games με δυνατότητες φωνητικής ή γραπτής συνομιλίας. Οι συζητήσεις αρχικά επικεντρώνονται σε αθώα θέματα, όπως τα κατοικίδια ή η οικογένεια, πριν μεταφερθούν σε κλειστά chats όπου οι δράστες ζητούν προσωπικά δεδομένα, ακόμη και διεύθυνση κατοικίας.
Από εκεί και πέρα, τα παιδιά μπορούν να εξαναγκαστούν ή να δελεαστούν να προβούν σε βίαιες πράξεις, βασανισμούς, αυτοτραυματισμούς, δολοφονίες ή ακόμη και αυτοκτονία.
Η Europol έχει ήδη καταγράψει 105 υποθέσεις όπου ανήλικοι συμμετείχαν σε βίαιες ενέργειες «κατά παραγγελία», συμπεριλαμβανομένων 10 συμβολαίων θανάτου. Πολλές απόπειρες δολοφονίας αποτυγχάνουν λόγω απειρίας, ωστόσο οι επιπτώσεις είναι τραγικές. Σε άλλες περιπτώσεις, οι εγκληματίες δεν διστάζουν να σκοτώσουν το κατοικίδιο του παιδιού για εκβιασμό: «Ξέρεις πολύ καλά ότι γνωρίζουμε πού μένεις, ποιος είσαι, θα υπακούσεις, και αν δεν το κάνεις, θα προχωρήσουμε ακόμη περισσότερο, μέχρι να σκοτώσουμε τη μητέρα ή τον πατέρα σου».
Η στόχευση, σύμφωνα με την Europol, δεν αφορά αποκλειστικά παιδιά με προβλήματα στο οικογενειακό περιβάλλον. Στους κινδύνους εκτίθενται και έφηβοι χωρίς εμφανείς δυσκολίες, ακόμη και ανήλικοι που «απλώς θέλουν ένα ζευγάρι ακριβά παπούτσια». Σε ορισμένες περιπτώσεις, νεαροί χρησιμοποιούνται μέχρι και από κρατικούς μηχανισμούς σε υβριδικές επιχειρήσεις συλλογής πληροφοριών.
Όταν οι εθνικές αρχές εντοπίζουν ένα παιδί, τα εγκληματικά δίκτυα κόβουν κάθε επικοινωνία και στρέφονται στον επόμενο στόχο. «Οι γονείς κατηγορούν τον εαυτό τους. Δεν καταλαβαίνουν πώς είναι δυνατόν», αναφέρει η Ντε Μπόλε, σημειώνοντας ότι η κατάσταση δυσκολεύει καθώς οι γονείς δεν έχουν πλήρη εικόνα της online δραστηριότητας των παιδιών τους και συγχρόνως επιθυμούν να σεβαστούν την ιδιωτικότητά τους. «Ως γονέας, πρέπει να μιλήσεις για τους κινδύνους του διαδικτύου».
Σε σχέση με τα ναρκωτικά, σημειώνει ότι τα δίκτυα αποφεύγουν λιμάνια της βόρειας Ευρώπης και προτιμούν ημιβυθιζόμενα vessel που μεταφέρουν κοκαΐνη μέχρι την Πορτογαλία. Παράλληλα, παρά την τεράστια κυκλοφορία ναρκωτικών στην Ευρώπη, το μεγαλύτερο οικονομικό όφελος προέρχεται πια από διαδικτυακές απάτες.
Η τεχνητή νοημοσύνη, σύμφωνα με την ίδια, «πολλαπλασιάζει το έγκλημα». «Οι ηλεκτρονικές απάτες εκτοξεύονται, και τα phishing emails δεν ξεχωρίζουν πια, η γλώσσα είναι άψογη». Την ίδια στιγμή, το «romance fraud» αυξάνεται, ενώ deepfakes και εξελιγμένα συστήματα φωνής δυσκολεύουν τις αρχές.
Η επικεφαλής της Europol τονίζει ότι οι υπηρεσίες πρέπει να έχουν πρόσβαση, με δικαστική εντολή, σε κρυπτογραφημένες επικοινωνίες ώστε να μπορούν να εξαρθρώσουν εγκληματικά δίκτυα.
«Όταν ένας δικαστής αποφασίζει ότι πρέπει να έχουμε πρόσβαση στα δεδομένα, οι online πάροχοι πρέπει να υποχρεώνονται να μας δώσουν πρόσβαση», αναφέρει. «Αλλιώς, θα είμαστε τυφλοί και δεν θα μπορούμε να κάνουμε τη δουλειά μας».
Με τα δίκτυα να εντείνουν τη «βιομηχανοποιημένη» στρατολόγηση παιδιών, η Ντε Μπόλε προειδοποιεί: «Είναι το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν τα χάσουμε, χάνουμε τα πάντα».
