Αν έχετε νιώσει ποτέ πιο ήρεμοι μετά από μια βόλτα στο πάρκο ή μια πεζοπορία στο δάσος, δεν είναι ιδέα σας – είναι η βιολογία. Η επαφή με τη φύση μπορεί να προκαλέσει μετρήσιμες αλλαγές στο σώμα, όπως μείωση των ορμονών του στρες, χαλάρωση της αρτηριακής πίεσης, ακόμη και βελτίωση της υγείας του εντέρου.
Δεν χρειάζεται να περπατάτε για ώρες για να νιώσετε αυτά τα οφέλη, καθώς η μέγιστη επίδραση επιτυγχάνεται μετά από μόλις 20 λεπτά, οπότε ακόμη και ένας σύντομος περίπατος στο πάρκο στη διάρκεια ενός διαλείμματος από τη δουλειά, μπορεί να ενισχύσει το σώμα και το μυαλό.
Ακολουθούν τέσσερις τρόποι με τους οποίους η παραμονή στη φύση βελτιώνει την υγεία:
1. Χαλαρώνετε ασυναίσθητα
Η θέα του πράσινου, το άρωμα των δέντρων και οι ήχοι από το θρόισμα των φύλλων ή το κελάηδισμα των πουλιών ενεργοποιούν άμεσα το αυτόνομο νευρικό σύστημα – το δίκτυο νεύρων που ρυθμίζει τις ακούσιες λειτουργίες του σώματος. «Παρατηρούμε μεταβολές όπως μείωση της αρτηριακής πίεσης και επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού, ενδείξεις φυσιολογικής χαλάρωσης», δήλωσε στο BBC News η Kathy Willis, καθηγήτρια βιοποικιλότητας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Μια βρετανική μελέτη, στην οποία συμμετείχαν σχεδόν 20.000 άτομα, διαπίστωσε ότι όσοι περνούσαν τουλάχιστον 120 λεπτά κάθε εβδομάδα σε χώρους πρασίνου ανέφεραν καλύτερη υγεία και υψηλότερη ψυχολογική ευεξία. Τα στοιχεία είναι τόσο πειστικά, ώστε σε ορισμένες περιοχές εφαρμόζονται πιλοτικά προγράμματα «πράσινης συνταγογράφησης», τα οποία προωθούν τη σύνδεση με τη φύση ως μέσο βελτίωσης της ψυχικής και σωματικής υγείας.
2. Επαναρρυθμίζονται οι ορμόνες
Η παραμονή σε εξωτερικό περιβάλλον ενεργοποιεί το ενδοκρινικό σύστημα και μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης και αδρεναλίνης – τις ορμόνες του στρες. Έρευνα στην Ιαπωνία έδειξε ότι άνθρωποι που παρέμειναν για τρεις ημέρες σε δωμάτιο ξενοδοχείου με άρωμα από έλαιο κυπαρισσιού Hinoki παρουσίασαν μεγάλη μείωση της αδρεναλίνης και αύξηση των φυσικών κυττάρων-φονέων στο αίμα, τα οποία καταπολεμούν τους ιούς. Η επίδραση αυτή διατηρήθηκε για δύο εβδομάδες.
«Η φύση ηρεμεί ό,τι χρειάζεται ηρεμία και ενισχύει ό,τι χρειάζεται ενίσχυση», εξηγεί η καθηγήτρια Ming Kuo από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόι στις ΗΠΑ. Μια τριήμερη παραμονή στη φύση έχει τεράστιο αντίκτυπο στον μηχανισμό καταπολέμησης των ιών και μπορεί να τον διατηρεί 24% πάνω από το φυσιολογικό επίπεδο ακόμη και ένα μήνα αργότερα.
3. Η δύναμη της όσφρησης
Η χρήση της όσφρησης στη φύση έχει εξίσου σημαντική επίδραση με την όραση ή την ακοή. Το άρωμα των δέντρων και του εδάφους είναι γεμάτο οργανικές ενώσεις που απελευθερώνονται από τα φυτά και «όταν τις εισπνέετε, ορισμένα μόρια περνούν στην κυκλοφορία του αίματος», σημειώνει η Willis. Το άρωμα ενός πευκόδασους μπορεί να προκαλέσει αίσθηση ηρεμίας μέσα σε 90 δευτερόλεπτα, με το αποτέλεσμα να διαρκεί περίπου δέκα λεπτά. Ακόμη και τα βρέφη, χωρίς μνήμη σχετική με συγκεκριμένες μυρωδιές, αντιδρούν θετικά σε οσμές που συνδέονται με τη χαλάρωση, όπως η χημική ένωση λεμονένιο, διαπίστωσε μελέτη.
4. Φέρνει καλά βακτήρια στο έντερό σας
Εκτός από την ηρεμία του μυαλού, η φύση μπορεί επίσης να βοηθήσει στην ενίσχυση του μικροβιώματος σας, καθώς το χώμα και τα φυτά είναι γεμάτα καλά βακτήρια – τα ίδια που περιλαμβάνονται στα προβιοτικά. Επίσης, οι αντιμικροβιακές χημικές ουσίες που απελευθερώνονται από τα φυτά και ονομάζονται phytoncides, μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση των ασθενειών. Ο λοιμωξιολόγος Chris van Tulleken τονίζει ότι η φύση «διεγείρει το ανοσοποιητικό σας σύστημα» και ο ίδιος προτρέπει τα παιδιά του να παίζουν με το χώμα στο δάσος, ώστε να εκτίθενται σε αυτά τα ωφέλιμα μικρόβια.
Ακόμη και στο σπίτι
Τέλος, για όσους δεν μπορούν να πάνε στο δάσος ή σε ένα πάρκο, μικρές πινελιές φύσης στο σπίτι τους μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Οπτικά, λουλούδια όπως τα λευκά ή κίτρινα τριαντάφυλλα έχουν αποδειχθεί προκαλούν χαλάρωση στον εγκέφαλο. Οσφρητικά, το αιθέριο έλαιο πινένιο βοηθά στην ηρεμία. Έρευνες δείχνουν ότι ακόμη και η θέαση πράσινων τοπίων, έστω και στην οθόνη του υπολογιστή, μπορεί να επιφέρει τις ίδιες καταπραϋντικές αλλαγές στα εγκεφαλικά κύματα.
