Η αγορά αφαίρεσης άνθρακα είναι, ένα κλασικό πρόβλημα πολιτικής. Οι εταιρείες γνωρίζουν ότι πρέπει να δράσουν και οι κυβερνήσεις βαδίζουν προς τη ρύθμιση. Οι επενδυτές βλέπουν ευκαιρίες, αλλά βλέπουν και κινδύνους.
Oι εταιρείες είναι πρόθυμες να δράσουν, αλλά χρειάζονται προστατευτικά αναχώματα. Οι αγορές χρειάζονται ξεκάθαρη ρύθμιση τιμών. Και οι προμηθευτές χρειάζονται κεφάλαιο για να προχωρήσουν. Χωρίς παρέμβαση, η πρόοδος θα είναι αργή. Με αυτό, η ανθεκτική αφαίρεση άνθρακα θα μπορούσε να γίνει ο θεμελιώδης πυλώνας των παγκόσμιων στρατηγικών καθαρού μηδενισμού
Τα αποτελέσματα της έρευνας
Η Έρευνα Αγοράς για την αφαίρεση διοξειδίου του άνθρακα (CDR) 2025, που διεξήχθη από την CDR.fyi και τη Sylvera, προσφέρει μια συναρπαστική ματιά στο γιατί συμβαίνει αυτό και τι μπορεί να ακολουθήσει.
Γιατί οι δυνάμεις της αγοράς μόνες τους δεν θα επιλύσουν την αφαίρεση άνθρακα.
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα της έρευνας είναι ότι η εταιρική ζήτηση για απομάκρυνση ανθεκτικού άνθρακα δεν καθοδηγείται από εσωτερικές δεσμεύσεις βιωσιμότητας. Καθοδηγείται από αναδυόμενα ρυθμιστικά πλαίσια. Το 65% των ερωτηθέντων επεσήμαναν σαφέστερα πρότυπα μηδενικού καθαρού, όπως αυτά που αναπτύσσονται από την πρωτοβουλία Science Based Targets (SBTi) και το ISO, ως το κύριο κίνητρο για την αγορά πιστώσεων διαρκούς άνθρακα.
Οι περισσότερες εταιρείες δεν θα δώσουν προτεραιότητα στις αφαιρέσεις υψηλής αντοχής. Όχι επειδή δεν βλέπουν την αξία τους, αλλά επειδή η βραχυπρόθεσμη επιχειρηματική υπόθεση δεν είναι προφανής. Οι μετακομίσεις που βασίζονται στη φύση, αν και λιγότερο μόνιμες, είναι φθηνότερες και πιο εύκολο να εξηγηθούν σε πελάτες και επενδυτές. Και χωρίς ισχυρή ρυθμιστική καθοδήγηση, οι εταιρείες μπορούν ακόμα να διεκδικήσουν μηδενική κατάσταση με λύσεις χαμηλότερου κόστους.
Η ανάπτυξη του τομέα της αφαίρεσης άνθρακα
Πολλοί αγοραστές σήμερα δεν αντιδρούν απλώς στους κανονισμούς, αλλά προσπαθούν ενεργά να επιταχύνουν τον κλάδο. Η πρώιμη ανάπτυξη του εκκολαπτόμενου τομέα αφαίρεσης άνθρακα αναφέρθηκε ως το κυρίαρχο κίνητρο για αγορές από το 83% των αγοραστών. Αυτό υποδηλώνει μια ισχυρή προθυμία μεταξύ των πρώιμων χρηστών να πληρώσουν ένα ασφάλιστρο για να βοηθήσουν την αγορά να ωριμάσει.
Αυτό σημαίνει ότι η αγορά για ανθεκτικό CDR περιμένει ένα μήνυμα πολιτικής. Εάν οι φορείς θέσπισης προτύπων απαιτούν μόνιμες αφαιρέσεις για μηδενικούς στόχους, η ζήτηση θα αυξηθεί. Εάν αντισταθμίσουν, αφήνοντας χώρο για λύσεις χαμηλότερου κόστους, το ανθεκτικό CDR θα μπορούσε να παραμείνει εξειδικευμένο προϊόν για άλλη μια δεκαετία.
«Ο μόνος δρόμος για την κλιμάκωση της απομάκρυνσης ανθεκτικού άνθρακα για την επίτευξη των καθαρών μηδενικών στόχων είναι η συμμετοχή των αγοραστών». δήλωσε ο Alexander Rink, Διευθύνων Σύμβουλος της CDR.fyi. “Εκτός εάν οι υπεύθυνοι για τη χάραξη προτύπων και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν ενταθούν τώρα για να παράσχουν καθοδήγηση και κίνητρα, είναι σαφές ότι η αγορά θα σταματήσει και θα χάσουμε τους κλιματικούς μας στόχους. Θα δράσουν τώρα, διαφορετικά θα αντιμετωπίσουμε όλοι τις συνέπειες.”
Τα πρότυπα αγορών
Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης μια σημαντική αλλαγή στα πρότυπα αγορών των επιχειρήσεων. Σήμερα, οι αφαιρέσεις που βασίζονται στη φύση υπερτερούν των ανθεκτικών αφαιρέσεων κατά έξι προς ένα. Αλλά μέχρι το 2030, αυτή η αναλογία αναμένεται να μειωθεί σε λιγότερο από 2:1.
Πάνω από το 35% των εταιρειών που συμμετείχαν στην έρευνα δεν σχεδιάζουν ακόμη να αγοράσουν ανθεκτικά προϊόντα αφαίρεσης έως το 2050. Αυτό είναι ένα πρόβλημα, επειδή τα περισσότερα μακροπρόθεσμα κλιματικά μοντέλα υποδηλώνουν ότι οι ανθεκτικές αφαιρέσεις θα πρέπει να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην εξισορρόπηση των εκπομπών που δύσκολα μειώνονται.
Μέρος αυτής της απροθυμίας αφορά το κόστος, αλλά ένα μέρος της αφορά την αβεβαιότητα. Μια εταιρεία που ορίζει μια στρατηγική καθαρού μηδέν σήμερα, δεν γνωρίζει πώς θα φαίνονται οι κανόνες το 2030. Δεν γνωρίζει εάν οι ρυθμιστικές αρχές θα απαιτήσουν διαρκή αφαίρεση ή εάν οι πιστώσεις που βασίζονται στη φύση θα εξακολουθούν να είναι ένας αποδεκτός τρόπος για να εκπληρώσετε τις δεσμεύσεις σας. Έτσι, η ορθολογική στρατηγική, σε πολλές περιπτώσεις, είναι να περιμένουμε.
Αυτό είναι το κενό πολιτικής στην καρδιά της αγοράς CDR. Έως ότου οι κυβερνήσεις και οι φορείς καθορισμού προτύπων προσφέρουν σαφείς, εκτελεστές οδηγίες, οι περισσότερες εταιρείες θα αντισταθμίσουν τα στοιχήματά τους.
Παρόλα αυτά, η τροχιά της ζήτησης είναι ενθαρρυντική. Το 2024, το 76% των αγοραστών αγοράζει λιγότερους από 10.000 τόνους μετακομίσεων, αλλά έως το 2050, περισσότερο από το 55% αναμένει να αγοράζει πάνω από 25.000 τόνους ετησίως και το 17% αναμένει να αγοράσει πάνω από 1 εκατομμύριο τόνους. Η αγορά πρόκειται να αναπτυχθεί—αν οι προμηθευτές μπορούν να καλύψουν αυτή τη ζήτηση σε βιώσιμη τιμή.
Ποιο είναι το πραγματικό εμπόδιο;
Είναι εύκολο να σκεφτούμε την απομάκρυνση του άνθρακα ως τεχνολογική πρόκληση. Η έρευνα δείχνει ότι η τιμή είναι το πραγματικό εμπόδιο. Οι προμηθευτές αναφέρουν ότι χρειάζονται τουλάχιστον 140–340 $ ανά τόνο για να εξισωθούν, ενώ οι αγοραστές αναμένουν να πληρώσουν σημαντικά λιγότερα.
Αυτή είναι μια κλασική αναντιστοιχία της αγοράς. Οι πρώτοι χρήστες, κυρίως μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, ήταν πρόθυμοι να πληρώσουν υψηλές τιμές για να υποστηρίξουν την ανάπτυξη της αγοράς. Αλλά καθώς η βάση των αγοραστών επεκτείνεται, η ευαισθησία των τιμών αυξάνεται. Και αν προμήθεια δεν μπορούν να μειώσουν το κόστος, η ζήτηση θα μπορούσε να μείνει στάσιμη.
Η ιστορία της καθαρής τεχνολογίας υποδηλώνει ότι χωρίς κρατική παρέμβαση —μέσω φορολογικών πιστώσεων, εντολών προμηθειών ή άμεσων επενδύσεων— οι αγορές συχνά αναπτύσσονται πολύ αργά. Εάν η απομάκρυνση ανθεκτικού άνθρακα ακολουθεί την ίδια τροχιά όπως η ηλιακή ή η αιολική, η πολιτική θα πρέπει να κάνει περισσότερα από την ανύψωση βαρών τα πρώτα χρόνια. Αλλά η ανταμοιβή είναι σημαντική – οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή ενέργειας σήμερα και είναι φθηνότερη στην ανάπτυξη από τα ορυκτά καύσιμα σε πολλές δικαιοδοσίες. Το ίδιο μπορεί να ισχύει για το CDR στη δεκαετία του 2030.
Τα προβλήματα ανεφοδιασμού
Ένα από τα πιο αποκαλυπτικά σημεία δεδομένων από την έρευνα είναι ότι το 55% των προμηθευτών δεν έχει πουλήσει ούτε μία πίστωση και το 73% δεν έχει παραδώσει ούτε μία. Αυτό είναι ένα αξιοσημείωτο στατιστικό στοιχείο και μιλά για έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους στην αγορά: την αβεβαιότητα προσφοράς.
Για τους αγοραστές, αυτό δημιουργεί δισταγμό. Για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εγείρει ερωτήματα σχετικά με το εάν τα έργα CDR είναι τραπεζικά. Αυτός είναι ένας άλλος τομέας στον οποίο η πολιτική θα μπορούσε να παίξει ρόλο. Οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να προσφέρουν εγγυήσεις για προαγορασμένες πιστώσεις, συμβάλλοντας στην απομάκρυνση του κινδύνου των επενδύσεων. Θα μπορούσαν επίσης να δημιουργήσουν κίνητρα για τις εταιρείες να συνάψουν μακροπρόθεσμες συμφωνίες αγοράς, διασφαλίζοντας ένα σταθερό σήμα ζήτησης για τους προμηθευτές. Ακόμα καλύτερα, οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να προμηθεύονται άμεσα την αφαίρεση άνθρακα.
Τα επόμενα βήματα
Η Έρευνα Αγοράς CDR 2025 παρουσιάζει μια εικόνα μιας βιομηχανίας σε σταυροδρόμι. Οι βασικές προκλήσεις είναι σαφείς:
Τα πρότυπα Net-zero είναι ο βασικός μοχλός πολιτικής. Οι εταιρείες περιμένουν σαφείς κανόνες προτού δεσμευτούν για ανθεκτικές αφαιρέσεις. Οι αφαιρέσεις που βασίζονται στη φύση εξακολουθούν να κυριαρχούν, αλλά οι ανθεκτικές αφαιρέσεις πρέπει να κλιμακωθούν. Χωρίς ισχυρότερα μηνύματα πολιτικής, πολλές εταιρείες θα καθυστερήσουν τις αγορές.
Η τιμή είναι ο μεγαλύτερος περιορισμός. Μέχρι να μειωθεί το κόστος, η ζήτηση θα περιορίζεται σε εταιρείες με βαθιές τσέπες και ισχυρές κλιματικές εντολές.
Η προσφορά είναι αβέβαιη. Πολλοί προμηθευτές δεν έχουν ακόμη χορηγήσει πιστώσεις, καθιστώντας τις δεσμεύσεις μεγάλης κλίμακας επικίνδυνες για τους αγοραστές.
Οι εταιρείες είναι πρόθυμες να δράσουν, αλλά χρειάζονται προστατευτικά αναχώματα. Οι αγορές χρειάζονται ξεκάθαρη ρύθμιση τιμών. Και οι προμηθευτές χρειάζονται κεφάλαιο για να προχωρήσουν. Χωρίς παρέμβαση, η πρόοδος θα είναι αργή. Με αυτό, η ανθεκτική αφαίρεση άνθρακα θα μπορούσε να γίνει ο θεμελιώδης πυλώνας των παγκόσμιων στρατηγικών καθαρού μηδενισμού.
Το μεγάλο ερώτημα δεν είναι αν θα χρειαστεί ανθεκτικό CDR – θα χρειαστεί. Το ερώτημα είναι αν θα δημιουργήσουμε τα συστήματα για να το πραγματοποιήσουμε με την ταχύτητα που χρειαζόμαστε.
