Με επιδόσεις πάνω από το 2019 έριξε αυλαία το φετινό καλοκαίρι για τον ελληνικό τουρισμό, που, παρά τα σκαμπανεβάσματα σε αυτή την «περίεργη», κατά κοινή ομολογία, σεζόν, κερδίζει το στοίχημα ενός νέου ιστορικού ρεκόρ εισπράξεων το 2023, οδεύοντας για πάνω από 20 δισ. ευρώ.
Η δυναμική διατηρείται στους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς ανά την Ελλάδα και για το πρώτο δίμηνο του φθινοπώρου, που είναι αλήθεια ότι λόγω των καιρικών συνθηκών ξεκίνησε δύσκολα φέρνοντας ακόμη και ακυρώσεις την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου, κυρίως σε Σποράδες και ηπειρωτική Ελλάδα -ακόμη και σε προορισμούς που δεν επλήγησαν άμεσα- λόγω της δυσκολίας μετακινήσεων.
Πάντως, στη μεγάλη εικόνα για το φθινόπωρο, τόσο οι κρατήσεις για το επόμενο διάστημα όσο και ο προγραμματισμός των αεροπορικών δείχνουν τον δρόμο, με την προσφορά αεροπορικών θέσεων για την περίοδο Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου στα 6,8 εκατομμύρια να εμφανίζεται αυξημένη σε ποσοστό πάνω από 6% έναντι του υψηλού του 2022, την ίδια στιγμή που τα πρώτα νούμερα του οκταμήνου παραπέμπουν σε επιδόσεις πάνω τόσο από το 2022 όσο και το 2019. Με βάση και τα στοιχεία του Αυγούστου, τη μεγάλη επιστροφή φαίνεται ότι κάνει η Ρόδος, η οποία έχει καλύψει ήδη το χαμένο έδαφος των πυρκαγιών και, κατά τις πρώτες εκτιμήσεις, θα κλείσει πιθανότατα υψηλότερα από το ρεκόρ του 2022 από πλευράς αφίξεων.
Στην περίπτωση των premium προορισμών, της Μυκόνου και της Σαντορίνης, που αμφότερες έχουν πιεστεί με μειωμένες επιδόσεις σε όλα τα επίπεδα φέτος το καλοκαίρι, η πτώση στην πληρότητα, ακόμη και στο peak της σεζόν, τον Αύγουστο, έφερε… αυτορρύθμιση της αγοράς από πλευράς τιμών τον Σεπτέμβριο, ο οποίος έχει ήδη υψηλότερη πληρότητα έναντι του Αυγούστου, με πάνω από 85%, και μειωμένες τιμές στα ξενοδοχεία κατά 30%!
Success story
Το success story της Ελλάδας από πλευράς αεροπορικής κίνησης φέτος το καλοκαίρι καταγράφεται και στο εξωτερικό, με τους «Financial Times» να κάνουν ιδιαίτερη αναφορά την περασμένη εβδομάδα: η χώρα μας ήταν ο μοναδικός προορισμός από τους αντίστοιχους δημοφιλείς στη Μεσόγειο (Ισπανία, Τουρκία, Ιταλία, Γαλλία) που κάλυψε την ψαλίδα και είχε περισσότερες κρατήσεις αεροπορικών εισιτηρίων για τους καλοκαιρινούς μήνες (από τον Ιούνιο έως και τον Αύγουστο) σε σχέση με το 2019, με αύξηση κατά 10%. Η Τουρκία ακολουθεί με πτώση κατά 5% έναντι του 2019, όπως και η Ισπανία κατά 12%, η Ιταλία κατά 14% και η Γαλλία κατά 15%. «Η Ελλάδα και φέτος πρωταγωνιστεί τουριστικά στην Ευρώπη με νέο ρεκόρ αφίξεων και εσόδων. Είναι μια αναμφίβολη επιτυχία του brand Ελλάδα παρά τα προβλήματα και τις διαχρονικές αδυναμίες», είναι το σχόλιο του διευθύνοντος συμβούλου του ομίλου Sani/Ikos και επίτιμου προέδρου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), δρος Ανδρέα Ανδρεάδη, ο οποίος παράλληλα εντοπίζει και το μεγάλο στρατηγικό ρίσκο για τον ελληνικό τουρισμό στη συνεχιζόμενη έλλειψη προσωπικού, που, όπως φαίνεται, θα παραμείνει και την επόμενη σεζόν. Σύμφωνα με τον ίδιο, η φετινή χρονιά έχει εξελιχθεί πολύ καλά για τον ελληνικό τουρισμό, ο οποίος μπορεί πράγματι να ξεπεράσει τα 20 δισ. ευρώ σε συνολικές εισπράξεις σε σύγκριση με τα 18,2 δισ. ευρώ του προηγούμενου ρεκόρ, προ πανδημίας, το 2019.
Μάλιστα αναφερόμενος στο συγκεκριμένο δρομολόγιο o κ. Αντνάν Καζίμ, γενικός εμπορικός διευθυντής της Emirates, διαπιστώνει επίσης «υγιή ζήτηση και πολύ καλή πληρότητα στο οκτάμηνο, υψηλότερα σε σύγκριση με την περίοδο προ κορωνοϊού. Κάποιες πτήσεις μάλιστα δεν έχουν ελεύθερες θέσεις και η ζήτηση συνεχίζεται και για το επόμενο διάστημα, δεν σταματάει τον Αύγουστο. Ακόμη και για τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο το πρόσημο είναι πολύ θετικό τόσο στη σύνδεση Ντουμπάι – Αθήνα όσο και στη σύνδεση με Νέα Υόρκη».
Η εικόνα ανά προορισμό
Η Ρόδος από πλευράς αφίξεων άφησε πίσω της -τουριστικά πάντα, γιατί οι πληγές στα υπόλοιπα μέτωπα είναι τεράστιες- τις φετινές πυρκαγιές. Με βάση και τα στοιχεία του Αυγούστου, τo νησί, κατά τις πρώτες πληροφορίες, έχει γυρίσει ήδη σε θετικό πρόσημο. Οπως φαίνεται, μάλιστα, θα κλείσει υψηλότερα από την περασμένη χρονιά, που αποτέλεσε ρεκόρ για τις αφίξεις στον συγκεκριμένο προορισμό ο οποίος συγκαταλέγεται στους πρώτους της χώρας.
Στην περίπτωση της έτερης ναυαρχίδας του ελληνικού τουρισμού, την Kρήτη, το καλοκαίρι επίσης έκλεισε με ιστορικό υψηλό διεθνών αφίξεων, με το αεροδρόμιο του Ηρακλείου να καταγράφει τον Αύγουστο αύξηση κατά 3% έναντι του αντίστοιχου του 2022 στις διεθνείς αφίξεις, πάνω από τις 704.000, και κατά 22% στις αφίξεις εσωτερικού αγγίζοντας τις 77.000. Ο Ιούλιος, με συνολικά πάνω από 801.000 αφίξεις εσωτερικού/εξωτερικού, ήταν ο καλύτερος μήνας του φετινού καλοκαιριού για το «Νίκος Καζαντζάκης», που έκλεισε το τρίμηνο Ιουνίου – Αυγούστου με πάνω από 2,2 εκατομμύρια συνολικές αφίξεις. Το top 5 των ξένων εθνικοτήτων απαρτίζεται από Γερμανούς, Βρετανούς, Γάλλους, Πολωνούς και Ιταλούς.
Τα νούμερα είναι υψηλότερα και σε σύγκριση με το 2019, αν και οι επιχειρήσεις σε εστίαση και εμπόριο του νησιού εξακολουθούν να δηλώνουν ότι καταγράφουν πτώση στα έσοδά τους, αφού οι επισκέπτες φέτος αφενός φαίνεται ότι έχουν μικρότερη διάρκεια παραμονής στις διακοπές τους, αφετέρου επιλέγουν να ξοδεύουν λιγότερο.
Στην Κέρκυρα η αύξηση στις διεθνείς πτήσεις για τον Αύγουστο ήταν στο 3%. Το top 5 των αγορών, με βάση τα στοιχεία του αεροδρομίου του κορυφαίου προορισμού του Ιονίου, περιλαμβάνει στην πρώτη θέση το Ηνωμένο Βασίλειο και ακολουθούν η Γερμανία, η Ιταλία, η Γαλλία και η Πολωνία.
Ο Σεπτέμβριος είναι καλύτερος από τον Αύγουστο στη Σαντορίνη, όπου, όπως χαρακτηριστικά δηλώνει ο πρόεδρος της τοπικής Ενωσης Ξενοδόχων Αντώνης Ηλιόπουλος, «είχαμε μια απρόσμενη πτώση της τάξεως του 20% σε σχέση με πέρυσι, παρότι είχαμε καταγράψει άνοδο τον Ιούλιο. Τώρα καταγράφεται εκ νέου άνοδος τον Σεπτέμβριο, με μέση πληρότητα άνω του 85%, η οποία βαίνει αυξανόμενη, με δεδομένες και τις σαφώς καλύτερες τιμές που προσφέρει το νησί. Τον Σεπτέμβριο είναι ούτως ή άλλως χαμηλότερες οι τιμές έναντι της υψηλής σεζόν του Αυγούστου, ωστόσο οι επιχειρήσεις προχώρησαν ακριβώς λόγω της πτώσης του προηγούμενου μήνα σε περαιτέρω εκπτώσεις 10%-15%, με αποτέλεσμα οι τιμές τώρα να είναι μειωμένες κατά 30%». Ο Αύγουστος στη Σαντορίνη, όπως και στη Μύκονο, είχε μικρότερη ζήτηση, αφενός λόγω της ακρίβειας σε όλη την τουριστική αλυσίδα (διαμονή, εστίαση, μετακίνηση), αφετέρου λόγω και της υπερσυγκέντρωσης επισκεπτών, κάτι που πήρε ακόμη μεγαλύτερη δημοσιότητα φέτος στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Σύμφωνα με τον κ. Ηλιόπουλο, αν και κανονικά η πληρότητα τον Αύγουστο θα έπρεπε να είναι σε ποσοστό από 95% και πάνω, κυμάνθηκε τελικά κοντά στο 80%. Για το σύνολο της σεζόν του 2023, η οποία λήγει τέλη Οκτωβρίου για την πλειονότητα των ξενοδοχείων, εκτιμάται ότι θα υπάρξει τελικά πτώση κοντά στο 5% σε σχέση με το ρεκόρ του 2022.
Στον αντίποδα, σε έναν από τους μεγάλους κερδισμένους της φετινής σεζόν, την Αθήνα, το «Ελευθέριος Βενιζέλος» έχει καταγράψει, συμπεριλαμβανομένων και των επιδόσεων του Αυγούστου, τις υψηλότερες επιδόσεις διαχρονικά, με τις εκτιμήσεις να αναφέρουν ότι για το σύνολο του 2023 η επιβατική κίνηση θα ξεπεράσει για πρώτη φορά τα 26 εκατομμύρια σε σχέση με τα 25,5 εκατομμύρια του προπανδημικού 2019. Συνολικά, κατά το φετινό οκτάμηνο, η επιβατική κίνηση του αεροδρομίου της πρωτεύουσας ανήλθε σε 18,67 εκατομμύρια, αύξηση 8% σε σύγκριση με το προηγούμενο υψηλό του οκταμήνου του 2019, ενώ η διεθνής κίνηση με 12,8 εκατομμύρια επιβάτες εμφανίζεται αυξημένη κατά 6,9%. Αυξημένη καταγράφεται για τον Σεπτέμβριο και η μέση τιμή ανά διανυκτέρευση στα ξενοδοχεία της πρωτεύουσας: με βάση τα online στοιχεία που επεξεργάζεται η γνωστή μηχανή αναζήτησης Τrivago, η μέση online τιμή για τον πρώτο μήνα του φθινοπώρου αντιστοιχεί στα 193 ευρώ, από 170 ευρώ τον Αύγουστο και 153 ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2022.
Τα στοιχεία από Airbnb
Aπό την άλλη πλευρά, οι ξενοδόχοι της Αθήνας διαπιστώνουν ότι, παρά την ανάκαμψη του προορισμού, η ψαλίδα που δημιούργησε η πανδημία έναντι του 2019 δεν έχει κλείσει το φετινό καλοκαίρι ως προς την πληρότητα και τα έσοδα. Την ίδια διαπίστωση, ότι η αύξηση σε αφίξεις – εισπράξεις δεν αποτυπώνεται στα έσοδα και την κερδοφορία, κάνει σε ευρύτερο πλαίσιο και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων, μέσω του προέδρου της Γρηγόρη Τάσιου. Το γεγονός αυτό, πέραν των παραμέτρων της μικρότερης διάρκειας παραμονής, του υψηλότερου λειτουργικού κόστους για τις επιχειρήσεις και της προσπάθειας για μειωμένες δαπάνες από πλευράς των επισκεπτών, κατά τους ξενοδόχους έχει να κάνει και με την επιπλέον παράμετρο των αυξημένων μεριδίων της βραχυχρόνιας μίσθωσης.
Με βάση τα στοιχεία έως και τις αρχές Σεπτεμβρίου από τη διεθνή εταιρεία αναλύσεων για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις AirDNA, όσον αφορά το τρίμηνο του φθινοπώρου πανελλαδικά ο Σεπτέμβριος είναι ελαφρώς χαμηλότερα σε σύγκριση με τον αντίστοιχο του 2022 ως προς τις κρατήσεις διανυκτερεύσεων, ο Οκτώβριος είναι υψηλότερα και ο Νοέμβριος παρουσιάζει αυξομειώσεις ανά προορισμό. Πανευρωπαϊκά η ζήτηση για φθινόπωρο στην Ευρώπη καταγράφεται τουλάχιστον κατά 17% υψηλότερη σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι, δεδομένου ότι τα ταξίδια εκτός σεζόν συνεχίζουν να αποτελούν τάση, καθώς οι επισκέπτες προσπαθούν να ταξιδέψουν πέραν της παραδοσιακής υψηλής περιόδου του καλοκαιριού ώστε να αποφύγουν την πολυκοσμία, τις υψηλές τιμές και την υπερβολική ζέστη που καταγράφηκε στον ευρωπαϊκό Νότο φέτος το καλοκαίρι.
Για τη χώρα μας, από τα δεδομένα των γνωστών πλατφορμών Airbnb και VRBO που επεξεργάζεται η εταιρεία έως και τις αρχές Σεπτεμβρίου προκύπτει άνοδος στη μέση τιμή των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης σε επιλεγμένους δημοφιλείς προορισμούς, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να καταγράφονται σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Κω. Ειδικότερα, στην Αθήνα η μέση τιμή ανά διανυκτέρευση στα προσφερόμενα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης για τον Σεπτέμβριο είναι στα 126 ευρώ, με αύξηση κατά 23% έναντι του αντίστοιχου μήνα του 2022, στη Θεσσαλονίκη στα 86 ευρώ, με αύξηση 25%, και στην Κω, ακόμη υψηλότερα, στα 169 ευρώ, με αύξηση κατά 28%.
Ενδιαφέρον έχουν τα στοιχεία για τη Μύκονο με τη μέση τιμή διανυκτέρευσης στα 636 ευρώ, μειωμένη κατά 14% έναντι του περσινού Σεπτεμβρίου, ενώ στη Σαντορίνη καταγράφεται αύξηση μέσης τιμής σε σχέση με πέρυσι, της τάξεως του 14%, στα 448 ευρώ ανά διανυκτέρευση.