Η μαυρίλα απ’ τις πυρκαγιές του περασμένου Ιούλη έχει σκεπάσει το φυσικό τοπίο και τις ψυχές των κατοίκων των Μελάμπων και του νοτίου Ρεθύμνου, συνολικά. Οι «πληγές» δεν γίνεται να επουλωθούν τόσο γρήγορα, από τη μία στιγμή στην άλλη. Απαιτείται χρόνος και (φυσικά) χρήμα. Ωστόσο, οι άνθρωποι που είδαν τις περιουσίες τους να παραδίδονται στις φλόγες και να καταστρέφονται, είναι αποφασισμένοι να πατήσουν ξανά στα πόδια τους.
Η περιοχή, γενικότερα, προσπαθεί να μπει σε μία σειρά κοιτάζοντας την επόμενη μέρα με θάρρος και τη δέουσα αισιοδοξία, προκειμένου να αναγεννηθεί από τις στάχτες της και να εμπνεύσει τις νεότερες γενιές. Και το σημαντικότερο: Να μην ζήσει ξανά στο μέλλον έναν τέτοιο πύρινο όλεθρο.
Προχθές, Κυριακή, στη συνεδρίαση του Αγροτικού Συνεταιρισμού Μελάμπων συζητήθηκε η υπάρχουσα κατάσταση, σχεδόν ογδόντα μέρες μετά τη φωτιά. Οι συμμετέχοντες αντάλλαξαν απόψεις, εξέθεσαν τα προβλήματα και τις ανησυχίες τους, περιμένοντας τη συνδρομή των αρμοδίων για να μπορέσουν ξανακερδίσουν ό,τι έχασαν.
«Ουσιαστικά, δεν έχει κινηθεί τίποτα εκτός από τις ζωοτροφές που έχουν δώσει σε αυτούς που διατηρούν αιγοπρόβατα» λέει στα «Ρ.Ν.» ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Μελάμπων Μιχάλης Ζεάκης.
Ο δήμαρχος Αγίου Βασιλείου, εξάλλου, Γιάννης Ταταράκης όλον αυτό τον καιρό έχει διαδοχικές επαφές στην Αθήνα. Κατά πληροφορίες που φθάνουν στους κατοίκους των Μελάμπων, ο υφυπουργός στον πρωθυπουργό, αρμόδιος για Θέματα Κρατικής Αρωγής και Αποκατάστασης από Φυσικές Καταστροφές, Χρήστος Τριαντόπουλος δεσμεύτηκε ότι το αργότερο προς τα τέλη του Οκτώβρη θα έχει δοθεί το 50% των αποζημιώσεων σε ο,τι αφορά τις ελιές.
Ο κ. Ταταράκης είχε δηλώσει σχετικά: «Οι αποζημιώσεις θα δοθούν από τον μόνιμο μηχανισμό Κρατικής Αρωγής, το οποίο σημαίνει ότι θα είναι άμεσες και υψηλότερες από τον μηχανισμό των ΠΣΕΑ και χωρίς περιττή γραφειοκρατία. Σύμφωνα με πληροφορίες μου, θα είναι περίπου 100 ευρώ ανά δέντρο ελιάς για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες και 50 ευρώ ανά δέντρο για τους μη κατά κύριο επάγγελμα, με 50% προκαταβολή και το υπόλοιπο με την αποκατάσταση της καλλιέργειας και αντίστοιχα υψηλή θα είναι και για τις αμπελοκαλλιέργειες χωρίς να γνωρίζω το ακριβές ποσό».
Όπως θα πει ο κ. Ζεάκης, «Στα αμπέλια δεν έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο, όσον αφορά το ύψος της αποζημίωσης».
Ούτως ή άλλως, οι κάτοικοι των Μελάμπων κάθονται (στην κυριολεξία) σε αναμμένα κάρβουνα. «Υπάρχει μία συντονιστική επιτροπή που είναι κοντά στα θέματα της πυρκαγιάς. Είμαστε εν αναμονή εξελίξεων. Υπάρχει σίγουρα αγωνία, γιατί ουσιαστικά το αγροτικό αντικείμενο στις Μέλαμπες, ένα μεγάλο μέρος από αυτό, έχει καταστραφεί. Θα βγάζαμε χρήματα και παραγωγή τον χειμώνα. Περιμέναμε καλή παραγωγή. Οι «χονδροελιές» καρπόδεσαν, αλλά το μεγαλύτερο μέρος καταστράφηκε. Μιλάμε για δέντρα 200-300 και 500 ετών. Τα οποία δεν αντικαθίστανται, τα κορωνέικα. Ούτε τα αμπέλια. Θα χρειαστεί πολλή δουλειά» περιγράφει ο πρόεδρος του τοπικού Αγροτικού Συνεταιρισμού, ο οποίος θα μιλήσει και για τον τρύγο που δεν… έγινε εφέτος: «Το 90% του βιδιανού αμπελώνα (που βγάζει εξαιρετικό λευκό κρασί και ρακή) καταστράφηκε.
Το μόνο ελπιδοφόρο είναι πώς το αμπέλι αναγεννιέται. Χρειάζεται δουλειά όμως (κλάδεμα, πότισμα κ.λπ.). Σε δύο χρόνια θα μπει σε διαδικασία παραγωγής. Η ελιά, όμως, είναι ένα μέγα θέμα».
Πληγές, φόβοι και …(προσ)ευχές
Ο ντόπιος επαγγελματίας Γιώργος Κυριακάκης δεν έχει ελιά να μαζέψει, εφέτος. «Έχουμε χάσει δύο – τρία χρόνια από την παραγωγή μας. Εγώ προσωπικά δεν έχω ούτε μία ελιά: Εφέτος μου κάηκαν 15 ρίζες, ενώ τα προηγούμενα χρόνια στις άλλες πυρκαγιές οι υπόλοιπες!» δηλώνει στα «Ρ.Ν.».
Ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας των Μελάμπων Κώστας Βασιλάκης δεν κρύβει την αγωνία του για τις πρώτες ισχυρές νεροποντές, όποτε κι αν έρθουν αυτές. «Φοβόμαστε ότι αν κάνει απότομα πρώιμα νερά, μην ξεκολλήσουν πέτρες από πάνω κι έχουμε άλλα» θα επισημάνει.
Ξέχωρα απ’ τους κινδύνους κατολισθήσεων, η ταλαιπωρημένη περιοχή χρειάζεται το βρόχινο νερό, αλλά με …μέτρο. Ο κ. Βασιλάκης, όπως κι άλλοι συγχωριανοί του προσεύχονται «Μπας και βρέξει κι αρχίζει ν’ αλλάζει η μορφή του τόπου: Να βγει λίγο πράσινο, να φύγει η μαυρίλα. Ευτυχώς, έκανε δύο βροχές με ψιλό νερό και η γη το «ήπιε».
Το μόνο ευχάριστο, το οποίο έχει παρατηρήσει εντοπίσει, «Είναι ότι τα αμπέλια έχουν αρχίσει και βγάζουν βλασταράκια από τη γη. Σε δύο με τρία χρόνια, θα έχουν ξαναβγεί στην παραγωγή τα αμπέλια».
Το μεγάλο, όμως, πρόβλημα, που κι εκείνος θα παρατηρήσει έχει να κάνει με τις ελιές: «Είχαμε αιωνόβια δέντρα, τα οποία δεν πρόκειται να ξαναγίνουν ποτέ. Είναι σαν μνημεία της φύσης, αποτελούν μέρος της ιστορίας για την ευρύτερη περιοχή».
Ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Μελάμπων προσπαθεί με τη σειρά του να ορθοποδήσει, περιμένοντας την οικονομική στήριξη του κράτους: «Συγκεκριμένα, εμένα μού κάηκαν αμπέλια, μου κάηκαν ελιές, και μου κάηκαν 40 πρόβατα. Είναι μεγάλη ζημιά. Στενοχωρήθηκα πολύ. Αλλά λέω το εξής: Τα αμπέλια μου σε τρία χρόνια θα είναι στην παραγωγή, πρόβατα θα έχω άλλα, οι ελιές όμως που κάηκαν δεν θα ξαναγίνουν ποτέ. Προσπαθούμε να πατήσουμε ξανά στα πόδια μας. Το παλεύουμε. Όσον αφορά τις αποζημιώσεις, μέχρι στιγμής δεν έχουμε δει τίποτα. Μέσα στον Οκτώβρη ο κόσμος θα πάρει το 50% της ζημιάς και μετά την αποκατάσταση της ελιάς, θα πάρουμε το άλλο 50%. Μόνο αυτή την ενημέρωση έχουμε» υποστηρίζει ο ίδιος και συνεχίζει: «Η μοναδική αυτοψία του ΕΛΓΑ αφορά το ζωικό κεφάλαιο, σε όσους κάηκαν πρόβατα και μέλισσες. Έγινε επί τόπου. Όσον αφορά το φυτικό κεφάλαιο, δεν έχει γίνει τίποτε απολύτως. Δεν έχει έρθει κανείς».
Διευκρινίσεις από τον ΕΛΓΑ
Στα «Ρ.Ν.» μίλησε και ο διευθυντής του υποκαταστήματος Κρήτης του ΕΛΓΑ Νίκος Δασκαλάκης, υπογραμμίζοντας αρχικά πως «Ο ΕΛΓΑ έχει κάνει ήδη την καταγραφή για το ζωικό κεφάλαιο, τον επιτόπιο έλεγχο σε κτιριακές εγκαταστάσεις και αποθηκευμένα προϊόντα τα οποία δηλώθηκαν με την αρχική αίτηση. Αυτή τη στιγμή, έχουν γίνει οι αρχικές αιτήσεις ενίσχυσης. Εφόσον υπάρξει πρόγραμμα από οποιονδήποτε φορέα και για οποιοδήποτε ταμείο, θα κληθούν να κάνουν αιτήσεις στις οποίες θα προσκομίσουν και κάποια δικαιολογητικά για να κριθούν ή όχι δικαιούχοι, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του συγκεκριμένου προγράμματος».
Αναλύοντας το γενικότερο πλάνο των επόμενων μηνών, ο κ. Δασκαλάκης θα εξηγήσει τα από εδώ και πέρα βήματα: «Ως ΕΛΓΑ για να προχωρήσουμε στην εκτίμηση των δηλωμένων αγροτεμαχίων που θα αφορούν είτε ελιές είτε αμπέλια, είτε άλλες καλλιέργειες που δεν καλύπτονται ασφαλιστικά από το ΕΛΓΑ και που μπορούν να μπουν σε πρόγραμμα, πρέπει να περάσει ένα χρονικό διάστημα μετά από το οποίο οι καλλιέργειες θα αρχίσουν να αναβλαστάνουν για να δούμε σε ποιο βαθμό κάθε δέντρο έχει υποστεί ζημιά: Άλλο έχει καεί μέχρι τη ρίζα και θα χρειαστεί εκρίζωση και επαναφύτευση νέου, άλλο από τον κορμό θα αναβλαστήσει και θα χρειαστεί κορμοτομή, άλλο δεν έχει υποστεί σοβαρές ζημιές και με ένα ελαφρύ κλάδεμα ξαναγίνεται δέντρο – το πολύ τη μεθεπόμενη χρονιά».
Στη γενικότερη αίσθηση που υπάρχει, πώς άμα γίνουν άμεσα οι εκτιμήσεις θα δοθούν άμεσα και τα χρήματα, ο διευθυντής του υποκαταστήματος Κρήτης του ΕΛΓΑ θα απαντήσει διευκρινιστικά: «Δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα. Και γρήγορα να γίνουν οι εκτιμήσεις, υπάρχει μία γραφειοκρατική διαδικασία, η οποία το πόσο θα τρέξει ή όχι, δεν είναι θέμα εκτιμήσεων».