Του Κώστα Α.Μπογδανίδη
Η γενιά η δική μας βίωσε τα όσα συνέβησαν στο Πολυτεχνείο ως πολιτικό απόηχο της Μεταπολίτευσης μια και η χούντα, για τους περισσότερους εξ ημών, απλώς ήταν πια μια ιστορική αναφορά και κανένας μας δεν την έζησε στο πετσί του. Ως παιδιά της Μεταπολίτευσης ακούγαμε για τα (νωπά ακόμη) γεγονότα του Πολυτεχνείου, διαβάζαμε λίγο αργότερα και βλέπαμε τους πρωταγωνιστές εκείνης της περιόδου που είχαν αποκτήσει χαρακτηριστικά μύθου.
Έγιναν τα παιδιά της αντίστασης, σχεδόν ταυτίστηκαν με την πτώση της χούντας, ήταν οι νέοι που αποτελούσαν το πολιτικό παράδειγμα της δικής μας γενιάς. Ακόμη και στη συντηρητική παράταξη , που αμήχανα έβλεπε τα κόμματα της Αριστεράς να τους υιοθετούν , δεν μπορούσε παρά να δεχτεί το απαράμιλλο θάρρος τους, να προτάξει το ανιδιοτελές του αγώνα τους και να τους ενσωματώσει στους μεγάλους ήρωες της σύγχρονης Ελλάδας. Ναι μια ακόμη γενιά είχε ηρωοποιηθεί στα μάτια των Ελλήνων.
Αλλά δεν κράτησε για πάρα πολύ. Έτσι όπως γίνεται με όλα σε τούτη τη χώρα το καταφέραμε και από ένα σύμβολο ενότητας και αγώνα να μετατρέψουμε το Πολυτεχνείο σε πολιτική καρικατούρα και μετά να φορτώσουμε σε αυτή τη γενιά όλα τα δεινά της Μεταπολίτευσης!
Απίστευτο μεν, αληθινό και σύνηθες για τούτο τον τόπο που καταφέρνει να διχάζεται για πιο απλά πράγματα. Το Πολυτεχνείο θα άφηνε απ έξω; Έχουμε μάθει ή είναι πια στο DNA μας να ηρωοποιούμε και λίγο μετά να δαιμονοποιούμε πρόσωπα και καταστάσεις , προσαρμόζοντας στην ψυχική μας διάθεση τα πάντα. Εάν εμείς είμαστε οργισμένοι με την κατάστασή μας – με χαμηλό εθνικό φρόνημα , κοινωνική και οικονομική κρίση- έχουμε εύκολα βρει το εξιλαστήριο θύμα. Το κάναμε στον Εθνικό Διχασμό, το κάναμε στον Εμφύλιο , το κάναμε με τη χούντα και το Πολυτεχνείο, το κάναμε και στη μεγάλη κρίση των μνημονίων. Πάντα κάποιος άλλος μας φταίει: Οι ξένοι , μια γενιά, μια παράταξη, ένα κόμμα, κάποιοι πολιτικοί, ποτέ εμείς…
Αυτό συνέβη και με το Πολυτεχνείο. Δεν μας ενδιέφερε ποτέ ούτε ποια είναι η πραγματικότητα. Κρίνουμε κατά το δοκούν και τη βολή μας. Κάποια παιδιά ξεκίνησαν από την κατάληψη της Νομικής, μπήκαν στο Πολυτεχνείο, ζήτησαν φαντασία στην εξουσία, και ξεσήκωσαν τον κόσμο ζητώντας τα αυτονόητα. Ούτε καθοδηγούμενοι ήταν εκείνοι οι νέοι από κόμματα (στην αρχή τους αποκήρυξαν όλοι και δη το ΚΚΕ που τους αγκάλιασε μετά με τη γνωστή του προπαγανδιστική μαεστρία), ούτε ήξεραν που το πάνε, πολύ περισσότερο δεν φανταζόταν πως θα γίνουν…υπουργοί μερικοί εξ αυτών. Όταν το Πολυτεχνείο έπεσε με νεκρούς και πολύ αίμα , η χούντα δεν κατέρρευσε, όπως λέει ο μύθος. Αλλά ήταν η αρχή του τέλους. Ήξεραν οι πάντες ότι μετρούν μέρες και η πτώση ήρθε 9 μήνες μετά , στην τραγωδία της Κύπρου.
Κι όμως αυτή η εξέγερση και η γενιά που την έκανε με αυθορμητισμό και το γνωστό νεανικό πάθος- όλοι ξέρουμε τι κάναμε ή τι μπορούσαμε να κάνουμε στα νιάτα μας!- πέρασε στη σφαίρα του φαντασιακού. Τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης μας τους παρουσίαζαν ως τους σούπερ ήρωες, ήταν το αφήγημα που βόλευε την Αριστερά (κυρίως το ΚΚΕ και μετά το…ΠΑΣΟΚ ήρθε και βολεύτηκε σε αυτό με τα συνθήματά τους), κάναμε απίθανα πράγματα με παρελάσεις, παράτες, πορείες με δήθεν σημαίες , λίγο αργότερα έγινε Εθνική Επέτειος, αργία, ακόμη και…20ήμερες εκδηλώσεις είχαν αποφασιστεί κάποια στιγμή!
Η γενιά του Πολυτεχνείου πέρασε στην αχλή του μύθου , ορισμένοι εξ αυτών αξιοποίησαν αυτή τη δημοφιλία και πήραν θέσεις κομματικές, έλαβαν πολιτικά αξιώματα, έκατσαν στο σβέρκο του κόσμου και δεν έλεγαν να φύγουν! Έγιναν -ή τους κάναμε- περιφερόμενο τσίρκο, είπαν και έκαναν πράγματα που δεν είχαν καμία σχέση με τα όσα πρέσβευε το Πολυτεχνείο ως ιδέα αντίστασης κι αγώνων. Κι αφού καταφέραμε να μετατρέψουμε σε περιφερόμενο θίασο όλο αυτό τον αγώνα ήρθε λογικά και η αποδόμηση, η απομυθοποίηση. Όταν τα πράγματα άρχισαν να στραβώνουν πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά ήρθε η σταύρωση. Κι είχαμε καινούργια παραμύθια. Πως η γενιά του Πολυτεχνείου φταίει για όλα, πως εκείνη…κατέστρεψε τη Μεταπολίτευση και τη χώρα, πως ήταν παπατζήδες…Όλα τα κακά του κόσμου! . Ανοησίες και φληναφήματα. Αλλά αυτοί είμαστε, τώρα θα αλλάξουμε;
Η ιστορία πια έχει αποτυπώσει τις πραγματικές διαστάσεις των όσων συνέβησαν εκείνες της νύχτες του Νοέμβρη του 1973. Ο ξεσηκωμός των φοιτητών έδωσε θάρρος σε ένα κόσμο που δεν άντεχε πια τη δικτατορία, βγήκε στους δρόμους κι έδωσε το πρώτο λάκτισμα στους συνταγματάρχες. Αυτή η γενιά στελέχωσε τα κόμματα, τους πολιτικούς φορείς, όλο το δημοκρατικό πλέγμα μετά την κατάρρευση της χούντας. Όχι όσοι ήταν στο Πολυτεχνείο, αλλά οι άνθρωποι εκείνης της γενιάς. Μην μπερδευόμαστε. Ή μήπως θέλουμε και…μπερδευόμαστε; Μάλλον αυτή την τρικυμία εν (ελληνικώ) κρανίω την αποζητούμε. Όλο αυτό το απολαμβάνουμε! Πιθανώς για να δημιουργούμε καβάτζες απόδοσης ευθυνών και αποδιοπομπαίους τράγους. Τα είπαμε αυτά.
Κάποτε είχε πει ο Παπασαραντόπουλος το πιο επιτυχημένο: «Είχαμε στην περίπτωσή τους μια Τριπλή σταύρωση .. Οι αντεθνικώς δρώντες έγιναν ήρωες και στη συνέχεια, ολετήρες. Τρεις φαντασιακές κατασκευές για το ίδιο κοινωνικό υποκείμενο.» Κι ακριβώς αυτό είναι το πρόβλημα στη χώρα μας πια, ότι γερνάει και φαντάζεται. Ή για να το μεταφέρω με τη φράση ενός Γάλλου συγγραφέα «Οι νέοι πλάθουν με τη φαντασία το μέλλον τους. Οι γέροι πλάθουν με τη φαντασία το παρελθόν τους.»