Ανακοίνωση του Ιατρικού Συλλόγου Ηρακλείου για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας
«Από το μακρινό πλέον 1994, όταν για πρώτη φορά ο ΠΟΥ καθόρισε τη 10/10 σαν παγκόσμια ημέρα αφιερωμένη στα προβλήματα ψυχικής υγείας, πολύ νερό έχει κυλήσει στο ποτάμι της ιστορίας και της κοινωνίας, αφήνοντας ισχυρό αποτύπωμα στη ψυχική υγεία των ανθρώπων. Το 2019 παρόμοια προβλήματα παρουσίαζαν περίπου 84 εκατομμύρια κάτοικοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή 1 στους 6 κατοίκους της, ενώ περισσότεροι από το 7% των κατοίκων της έπασχαν από κατάθλιψη, ενώ η αυτοκτονία
είναι πλέον η δεύτερη σημαντικότερη αιτία θανάτου για τους νέους ανθρώπους. Τα ποσοστά αυτά είναι σίγουρο ότι έχουν ήδη αυξηθεί, ως αποτέλεσμα των χρόνων της πανδημίας, αλλά και αναμένεται να αυξηθούν ακόμα περισσότερο λόγω της επίδρασης και άλλων σημαντικών παγκόσμιων ψυχοπιεστικών καταστάσεων, όπως για παράδειγμα οι ολοένα επιδεινούμενες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες (πόλεμοι,
ανθρωπιστικές καταστροφές, οικονομική κρίση, προσφυγικό κ.τ.λ.). Οι πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές και πλημμύρες στη χώρα μας για παράδειγμα υπογραμμίζουν με δραματικό ρόλο το πόσο ευάλωτοι, και ψυχικά, είμαστε στην επίδραση αυτών των συνθηκών.
Ως φετινό θέμα της Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας και σωστά επιλέχτηκε: «Η ψυχική υγεία είναι ανθρώπινο δικαίωμα». Στόχος να τονιστεί η ανάγκη εφαρμογής πολιτικών υγείας που θα διασφαλίζουν ότι καθένας και καθεμία θα λάβει ποιοτική φροντίδα για την ψυχική υγεία, εφόσον χρειαστεί, αλλά και ότι όλα τα δικαιώματα των ανθρώπων με ψυχική διαταραχή θα γίνονται σεβαστά.
Αναμφισβήτητα οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν τις κύριες στρατηγικές επιλογές για την ανάπτυξη ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού σχεδίου προαγωγής της ψυχικής υγείας είναι: η πρόσβαση σε αποτελεσματική και έγκαιρη πρόληψη που θα αφορά
τόσο το γενικό πληθυσμό όσο και ειδικές ομάδες υψηλού κινδύνου (π.χ. άτομα από 12-25 ετών), η πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου φροντίδας και θεραπείας, πάντα σε συνθήκες αξιοπρέπειας και βέβαια η κοινωνική επανένταξη όσων εκδήλωσαν κάποια ψυχική νόσο.
Προφανώς για να επιτευχθούν όλα τα παραπάνω απαιτείται ένα σύγχρονο δημόσιο και δωρεάν σύστημα υγείας που θα παρέχει σύγχρονες υπηρεσίες ψυχικής υγείας σε πρωτοβάθμιο, δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο. Η σημερινή πραγματικότητα του συστήματος υγείας της πατρίδας μας δυστυχώς βρίσκεται στην αντίθετη κατεύθυνση και καθημερινά υποβαθμίζονται και οι προσφερόμενες υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Το “τσουνάμι“ ψυχικών νόσων που θεριεύει καθημερινά καταδεικνύει την άμεση και επιτακτική ανάγκη όχι μόνο να αναστραφεί αυτή η πορεία καθήλωσης και υποβάθμισης, αλλά να παρθούν όλα τα αναγκαία μέτρα ώστε και ο ευαίσθητος αυτός τομέας να έχει τη φροντίδα και τη στήριξη που χρειάζεται.
Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει ωστόσο σε προκαταλήψεις και στερεότυπα που δυστυχώς ακόμα αφορούν στη ψυχική νόσο (π.χ. συσχέτιση των σοβαρών ψυχικών διαταραχών με την επικινδυνότητα, ανίατο των ψυχικών διαταραχών κ.λπ.) και έχουν ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση των περισσότερων απ΄ όσους πάσχουν από κάποια. Το στίγμα είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που αποτρέπει όσους εμφανίζουν κάποιου είδους ψυχοπαθολογία από το να απευθυνθούν
έγκαιρα σε κάποιον ειδικό και να λάβουν την ενδεικνυόμενη φροντίδα.
Είναι σημαντικό λοιπόν, πέρα από την αυτονόητη ενημέρωση και σωστή αντιμετώπιση από πλευράς όλων των συναδέλφων, όλοι όσοι έχουν δημόσιο λόγο και παρέμβαση να είναι πολύ προσεκτικοί, να μην χρησιμοποιούν ψυχοπαθολογικούς όρους στα πλαίσια αντιπαραθέσεων, αλλά αντίθετα να πρωτοστατήσουν στη προστασία και το σεβασμό της αξιοπρέπειας των ανθρώπων με ψυχική νόσο».