Σε κρίσιμη καμπή βρίσκεται η κατασκευαστική αγορά. Το Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) που επιχειρεί να διευρύνει τη «ζώνη ασφαλείας» των οικοδομικών αδειών – μετά την ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) για τα «μπόνους» δόμησης του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) – θα επιστρέψει σύντομα στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ).
Το σχέδιο ΠΔ είχε αποσταλεί στο ΣτΕ για προδικαστικό έλεγχο τον περασμένο Ιούνιο, εξειδικεύοντας τις ρυθμίσεις του νόμου 5197/2025 για τη συμμόρφωση με την ακυρωτική απόφαση του ΣτΕ. Ο νομικός έλεγχος από τους ανώτατους δικαστές, όπως αναφέρουν στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» κυβερνητικές πηγές, φαίνεται ότι έχει ολοκληρωθεί και έως το τέλος του μήνα θα βρίσκεται στα «χέρια» της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου. Το ζητούμενο πλέον είναι αν το ΠΔ θα εγκριθεί χωρίς παρατηρήσεις ή αν θα υπάρξουν αλλαγές στην τελική διατύπωση από την οποία θα εξαρτηθεί εάν συγκεκριμένες κατηγορίες αδειών διατηρήσουν τα δικαιώματα δόμησης ή θα οδηγηθούν σε αναθεώρηση.
Σε κάθε περίπτωση, οι λεπτομέρειες τέθηκαν επί τάπητος στις 8 Αυγούστου οπότε πραγματοποιήθηκε η Διάσκεψη της Ολομέλειας του ΣτΕ, με στόχο η εισήγηση για το τελικό κείμενο του ΠΔ να έχει ολοκληρωθεί εντός του Σεπτεμβρίου. Στο μεταξύ η αγορά παραμένει σε …αναμμένα κάρβουνα.
Ποιες άδειες επιχειρεί να σώσει το ΠΔ;
Το ΠΔ του ΥΠΕΝ έχει ξεκάθαρη στόχευση: να διασφαλίσει όσους ξεκίνησαν οικοδομικές εργασίες έως και την 11η Δεκεμβρίου 2024. Για αυτούς, οι εργασίες μπορούν να συνεχιστούν κανονικά, χωρίς να πληρώσουν επιπλέον για τα «έξτρα» τετραγωνικά ή το ύψος. Το ΠΔ μάλιστα προσδιορίζει επακριβώς τί σημαίνει εκκίνηση εργασιών. Για όσους δεν πρόλαβαν να ξεκινήσουν εργασίες έως τη συγκεκριμένη ημερομηνία λύση είναι η αναθεώρηση της άδειας «ξεχνώντας» έξτρα μπόι και τετραγωνικά.
Για τις άδειες που έχουν ήδη ακυρωθεί με δικαστική απόφαση ή εκκρεμεί η έκδοση απόφασης, το ΠΔ προβλέπει μια σανίδα σωτηρίας: το περιβαλλοντικό τέλος. Προϋπόθεση να έχουν ξεκινήσει οικοδομικές εργασίες έως την κρίσιμη ημερομηνία (11η Δεκεμβρίου 2024). Επίσης, καταβάλλοντας περιβαλλοντικό πρόστιμο θα μπορούν να σωθούν και άδειες για τις οποίες έχει υποβληθεί αίτημα χρηματοδότησης για ένταξη στο Ταμείο Ανάκαμψης ή στο ΕΣΠΑ.
Σύγχρονος και λιτός Οικοδομικός Κανονισμός μέχρι το 2026
Στο μεταξύ χθες, ο πρόεδρος του ΤΕΕ, κ. Γιώργος Στασινός, μιλώντας στο 8ο Συνέδριο Υποδομών και Μεταφορών – ITC 2025 αναφέρθηκε στην ανάγκη για έναν απλό και σύγχρονο Οικοδομικό Κανονισμό έως τα μέσα του 2026. Όπως τόνισε, ο νέος κανονισμός θα πρέπει να είναι συνοπτικός – μόλις 10 σελίδες – και να ορίζει βασικά πολεοδομικά μεγέθη όπως ο όγκος, το ύψος, οι αποστάσεις και η φύτευση, επιτρέποντας μεγαλύτερη ευελιξία και δημιουργικότητα στους αρχιτέκτονες.
Ο κ. Στασινός υπογράμμισε ότι η σημερινή πολυπλοκότητα του συστήματος αποθαρρύνει τις επενδύσεις και δημιουργεί ανασφάλεια δικαίου. «Η έκδοση νέων οικοδομικών αδειών έχει πέσει κατακόρυφα. Κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι θα ολοκληρώσει την άδεια που παίρνει σήμερα», δήλωσε χαρακτηριστικά, κάνοντας λόγο για ένα περιβάλλον αβεβαιότητας που πλήττει την αξιοπιστία της χώρας. Αναφερόμενος στις αποφάσεις του ΣτΕ για τον ΝΟΚ ο επικεφαλής του ΤΕΕ ζήτησε να διασφαλιστεί η συνέχιση των οικοδομικών εργασιών για όσους είχαν εκδώσει άδειες έως τις 11/12/2024. Επίσης εκτίμησε ότι τα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια θα είναι σε μεγάλο βαθμό έτοιμα μέσα στο 2026, ενώ τόνισε την ανάγκη προετοιμασίας του ΣτΕ για την έγκαιρη εξέταση των απαραίτητων Προεδρικών Διαταγμάτων.
Παράλληλα, ο πρόεδρος του ΤΕΕ υποστήριξε την πρόταση της κυβέρνησης για θεσμική ενοποίηση των Πολεοδομιών σε έναν φορέα, όπως το Κτηματολόγιο, ώστε να εξασφαλιστεί ενιαία και ομοιόμορφη εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας. Τάχθηκε υπέρ του Ενιαίου Ψηφιακού Χάρτη και της χρήσης Τεχνητής Νοημοσύνης στον έλεγχο διαγραμμάτων κάλυψης, επισημαίνοντας ότι η τεχνολογία μπορεί να επιταχύνει και να απλοποιήσει σημαντικά τις διαδικασίες.
