Το κληροδότημα Βαρκαράκη και το Ίδρυμα Πανανείου τέθηκαν προς συζήτηση στην τελευταία συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου, προκειμένου ο Δήμος να συμμορφωθεί πλήρως ως προς τους όρους που είχαν θέσει οι διαθέτες κι η περιουσία αυτή να αξιοποιηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Άλλωστε και η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης, παρακολουθεί την αξιοποίηση των κρηροδοτημάτων.
Λήψη απόφασης για την επωφελέστερη αξιοποίηση του κληροδοτήματος Βαρκαράκη
Ο Ιωάννης Βαρκαράκης ήταν αρχιμηχανικός στο Δήμος Ηρακλείου. Το διώροφο ακίνητο στη Λεωφόρο Πλαστήρα, που δώρισε στο Δήμο, σήμερα στεγάζει στο ισόγειο το ΚΕΠ, ενώ ο 1ος όροφος είναι κενός.
Ο αρχικός όρος του διαθέτη ήταν η εκμετάλλευση του κτιρίου, ώστε από τα έσοδα να δίνονται υποτροφίες. Στη συνέχεια, ο διαθέτης – άτυπα – ήρε τον όρο κι άφησε ελεύθερη τη χρήση, ωστόσο η συμβολαιογραφική πράξη δεν άλλαξε, με αποτέλεσμα να παραμένει ο περιορισμός. Έτσι, ο Δήμος Ηρακλείου έδινε υποτροφίες μέχρι το 2004, οπότε ο νόμος έπαψε να δίνει το δικαίωμα στους Δήμους να προχωρούν σε τέτοιες δράσεις.
Η πρόταση που θέτει σήμερα η δημοτική αρχή είναι η προσφυγή στο Εφετείο για την τροποποίηση της διαθήκης, ώστε στη συνέχεια ο Δήμος να ανακαινίσει το κτίριο, να διατηρήσει στο ισόγειο το ΚΕΠ κι από την ενοικίαση του 1ου ορόφου, να βρεθεί τρόπος να δίνονται υποτροφίες. Αν και η νομική υπηρεσία του Δήμου χαρακτήρισε δύσκολη την τροποποίηση της διαθήκης, το δημοτικό συμβούλιο συμφώνησε να γίνει η προσφυγή στο Εφετείο.
“Είμαστε υπόλογοι στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης που επιτηρεί τα κληροδοτήματα. Αναζητούμε τρόπο για την επωφελέστερη αξιοποίηση του κληροδοτήματος Βαρκαράκη και την παράλληλη διατήρηση της λειτουργίας του ΚΕΠ στο συγκεκριμένο χώρο, διότι εξυπηρετεί πολύ κόσμο. Ακόμη, είναι σημαντικό ότι διαθέτει δύο θέσεις στάθμευσης για ΑμεΑ, κάτι το οποίο δεν ισχύει για το ΚΕΠ στην οδό Ανδρόγεω, στο κέντρο του Ηρακλείου. Προσπαθούμε δηλαδή να αποφύγουμε την έξωση του ΚΕΠ” ανέφερε χαρακτηριστικά στο Creta24.gr ο Αντιδήμαρχος για την καταγραφή και αξιοποίηση της Δημοτικής Περιουσίας, Μανόλης Βασιλάκης.
Σύσταση Ιδρύματος Πανανείου
Η δωρεά του Πανανού ήρθε το περασμένο διάστημα στο προσκήνιο, λόγω της απόφασης που είχε λάβει τότε το Δημοτικό Συμβούλιο, για την εκμετάλλευση τριών ακινήτων στην περιοχή του Σκαφιδαρά. Για τα συγκεκριμένα ακίνητα, αναμένεται η έγκριση από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης των όρων που θέτει ο Δήμος για την ενοικίασή τους, ώστε στη συνέχεια να ξεκινήσει η υποβολή προσφορών από τους ενδιαφερόμενους.
Συνολικά, για το κληροδοτήματα του Πανάνειου εκκρεμεί εδώ και χρόνια η σύσταση Ιδρύματος Πανανείου.
1. Ιστορικό
Υπενθυμίζεται ότι ο Πανανός Θεοδουλάκης και η σύζυγός του Αθηνά δώρισαν στον Ιερό Ναό του Αγίου Μηνά μια οικοδομή μετά του οικοπέδου και των παραρτημάτων της, για να χρησιμοποιείται πάντοτε ως Νοσοκομείο με τον τίτλο «ΠΑΝΑΝΕΙΟΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΝ». Ακολούθησε, δωρεά των ίδιων δωρητών προς το Ναό του Αγίου Μηνά διαφόρων ακινήτων, τα οποία ορίστηκε να ανήκουν στο Νοσοκομείο και τα εισοδήματά τους να δαπανώνται για τις ανάγκες του. Η δωρεά του Πανανού υλοποιήθηκε με συμβόλαιο του έτους 1902, λίγο μετά την ίδρυση της Κρητικής Πολιτείας (1898).
Το Πανάνειο Νοσοκομείο ιδρύθηκε και συντηρήθηκε μέχρι το 1939 από τον Ιερό Ναό του Αγίου Μηνά, οπότε, λόγω ανεπάρκειας εισοδημάτων από τα δωρηθέντα ακίνητα, μεταβιβάστηκε στο Δήμο Ηρακλείου, ώστε με δαπάνες του να συντηρείται το Νοσοκομείο.
Το Νοσοκομείο λειτούργησε με την επωνυμία «Πανάνειον Δημοτικόν Νοσοκομείον Ηρακλείου» μέχρι το 1970, οπότε η λειτουργία του διακόπηκε λόγω ελλείψεως επαρκών πόρων. Στη διάρκεια της δικτατορίας, Πανάνειο και Βενιζέλειο συγχωνεύθηκαν και σύστησαν Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία «Παγκρήτιον Βενιζέλειον και Πανάνειον Γενικόν Νοσοκομείον Ηρακλείου».
Επί Δημαρχίας Μανόλη Καρέλλη, με το άρθρο 23 του Ν. 1579/1985 η ακίνητη περιουσία του τέως Πανανείου Νοσοκομείου επανήλθε στον Δήμο Ηρακλείου, εκτός από το ακίνητο, στο οποίο στεγαζόταν το Νοσοκομείο. Με την με αρ. 23/23.01.1987 κοινή πράξη του Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου και του Διοικητικού Συμβουλίου του Βενιζελείου (ΦΕΚ 47Β’/18.03.1987) μεταβιβάστηκαν στον Δήμο Ηρακλείου 76 ακίνητα, ενώ με την με αρ. 500/06.12.1988 κοινή πράξη των ίδιων οργάνων (ΦΕΚ 181Β’/10.03.1989) μεταβιβάστηκαν 5 ακόμα, δηλ. συνολικά 81 ακίνητα. Ο Δήμος όφειλε μέσα σε τρία χρόνια από τη δημοσίευση του Νόμου, να προχωρήσει στη σύσταση κοινωφελών ιδρυμάτων. Σημειώνεται ότι κάποια ακίνητα ρυμοτομήθηκαν, απαλλοτριώθηκαν ή πωλήθηκαν, άλλα οικοδομήθηκαν με δαπάνες του Δήμου.
2. Η προσπάθεια σύστασης ιδρύματος
Στη διάρκεια της 3ης δημαρχιακής θητείας του κ. Γιάννη Κουράκη, μετά από εισήγηση του αρμόδιου για τη δημοτική περιουσία Αντιδημάρχου κ. Βαγγέλη Σισαμάκη, το Δημοτικό Συμβούλιο, με την ομόφωνη απόφασή του με αρ. 737/04.11.2011, ενέκρινε την σύσταση του Δημοτικού Κοινωφελούς Ιδρύματος με την επωνυμία «Πνευματικό – Πολιτιστικό – Δημοτικό Ίδρυμα Πανάνειο». Η πρώτη αυτή προσπάθεια σύστασης ιδρύματος, στο οποίο επρόκειτο να ενταχθεί το σύνολο των ακινήτων του Πανανείου, δεν ολοκληρώθηκε, παρά την προεργασία που είχε γίνει.
Η Διεύθυνση Εθνικών Κληροδοτημάτων του Υπουργείου Οικονομικών επέστρεψε ανυπόγραφο στο Τμήμα Νομικών Προσώπων, Ιδρυμάτων και Επιχειρήσεων του Υπουργείου Εσωτερικών το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για τη σύσταση Δημοτικού Ιδρύματος με την επωνυμία «Πνευματικό Πολιτιστικό Δημοτικό Ίδρυμα Πανάνειο». Οι κύριοι λόγοι της μη έγκρισης που αναφέρονται στο συγκεκριμένο έγγραφο είναι οι εξής:
– Ο Δήμος δεν είχε συμπεριλάβει στην περιουσία του υπό σύσταση ιδρύματος τα καθαρά έσοδα που είχε λάβει μέχρι τότε από την εκμετάλλευση των περιουσιακών στοιχείων καθώς και έσοδα από εκποιήσεις ακινήτων,
– Δεν είχαν συμπεριληφθεί ορισμένα ακίνητα από τα αναφερόμενα στην κοινή πράξη 23/23.01.1987 του Δημοτικού Συμβουλίου και του Διοικητικού Συμβουλίου του Βενιζελείου και Πανανείου Νοσοκομείου
– Δεν είχαν καταγραφεί οι όροι, με τους οποίους είχαν δοθεί από τους διαθέτες τα ακίνητα στο Πανάνειο.
– Τέλος, υπήρχε η σύσταση, επειδή υπήρχαν ακίνητα που είχαν δοθεί από τους διαθέτες στο Πανάνειο υπό όρους συναφείς με τη λειτουργία του Νοσοκομείου, να υποβάλει ο Δήμος αίτηση στο αρμόδιο, τότε, Εφετείο Αθηνών για την επωφελέστερη διάθεση της περιουσίας του.
3. Πρόταση για τον καθορισμό του σκοπού
“Υλοποιούμε υποχρέωση του Δήμου Ηρακλείου, που εκκρεμεί 35 χρόνια” ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Βασιλάκης. “Συνεχίζουμε από εκεί που σταμάτησε η προσπάθεια της Δημοτικής Αρχής Κουράκη”.
Σημειώνεται ότι από τα 81 ακίνητα, οι γνωστοί διαθέτες ή δωρητές είναι 25, καθώς υπάρχουν και κάποια ακίνητα, των οποίων οι διαθέτες αγνοούνται. 14 δωρητές δεν έχουν θέσει όρο χρήσης.
Η πρόταση λοιπόν που έγινε στο Δημοτικό Συμβούλιο και η οποία στη συνέχεια υπερψηφίστηκε, περιλαμβάνει:
– Τη σύσταση Ιδρύματος με τον τίτλο «Πανάνειο Δημοτικό Ίδρυμα», στο οποίο θα ενταχθεί το σύνολο των ακινήτων του άλλοτε Πανανείου Νοσοκομείου.
– Δεδομένου ότι η βούληση των δωρητών και διαθετών δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, αναθέτει στο Νομικό Τμήμα να γνωμοδοτήσει και να μεριμνήσει για την προσφυγή του Δήμου Ηρακλείου στο αρμόδιο κατ’ άρθρο 825 Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας Δικαστήριο, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 10 του Ν.4182/2013, προκειμένου αυτό να καθορίσει τον τρόπο της επωφελέστερης ή ασφαλέστερης αξιοποίησης της περιουσίας, καθώς και τον σκοπό και την περιοχή, για την οποία πρέπει αυτή να διατεθεί.
– Να προτείνει ως σκοπούς του Πανανείου Ιδρύματος:
o Τη μέριμνα για τη λειτουργία της οικίας Ζητάκη ως χώρο παροχής υπηρεσιών υγείας.
o Τη στήριξη των δομών Υγείας αλλά και των Κοινωνικών, Πολιτιστικών και Αθλητικών δομών του Δήμου Ηρακλείου όπως: Κοινωνικά Ιατρεία, συμπεριλαμβανομένης και της οικίας Ζητάκη, Κοινωνικό Φαρμακείο, Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών, ιδιαίτερα αυτά που δέχονται παιδιά με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένου και αυτού του Δήμου Μαλεβιζίου στον Σκαφιδαρά, που λειτουργεί επί ακινήτου του Πανανείου και δέχεται παιδιά και από τον Δήμο Ηρακλείου, Βοήθεια στο Σπίτι, Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων, Κέντρα Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων, Κέντρα Κοινότητας, Κέντρα Αστέγων, Δημοτικά Συσσίτια, Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Ηρακλείου, Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, Δημοτικός Οργανισμός Προσχολικής Αγωγής, Φροντίδας και Μαζικής Άθλησης, Πολιτιστικό και Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου και γενικά δημοτικές Υγειονομικές, Κοινωνικές, Πολιτιστικές και Αθλητικές δομές.
o Τη δημιουργία νέων δομών Υγείας αλλά και νέων Κοινωνικών, Πολιτιστικών και Αθλητικών δομών.
o Την ενίσχυση δράσεων και εκδηλώσεων, που συμβάλλουν στην προαγωγή της υγείας των κατοίκων της Κρήτης, μόνιμων και προσωρινών (επισκεπτών, προσφύγων ή μεταναστών).
o Την καλύτερη διατροφή, ανακούφιση και στήριξη των πλέον ευάλωτων εξ αυτών.
