Οι επιστήμονες γνώριζαν εδώ και καιρό ότι η μηχανότρατα – αποτελείται από ένα μεγάλο δίχτυ που καταλήγει σ΄ ένα μακρύ σάκο, ο οποίος σύρεται από δύο συρματόσχοινα και σαρώνει τον θαλάσσιο πυθμένα – αναδεύει και απελευθερώνει τον άνθρακα από τον πυθμένα της θάλασσας. Τώρα, για πρώτη φορά, οι ερευνητές υπολόγισαν πόση ποσότητα άνθρακα απελευθερώνεται από τη χρήση των μηχανότρατων στην ατμόσφαιρα: 370 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως που συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη – μια ποσότητα, όπως λένε οι επιστήμονες, που είναι «πολύ μεγάλη για να αγνοηθεί».
Κατά την περίοδο αναφοράς της μελέτης – την οποία παρουσίασε ο Guardian-, την 25ετία 1996-2020, υπολόγισαν το συνολικό διοξείδιο του άνθρακα που απελευθερώνεται από τις μηχανότρατες στην ατμόσφαιρα σε 8,5 έως 9,2 δισεκατομμύρια τόνους. Οι επιστήμονες περιέγραψαν την τράτα ως «θαλάσσια αποψίλωση των δασών» που προκαλεί «ανεπανόρθωτη βλάβη» στο κλίμα, την κοινωνία και την άγρια ζωή.
Η μελέτη – ατμοσφαιρικές εκπομπές CO2 και οξίνιση των ωκεανών από τράτες βυθού –δηλαδή η μείωση της τιμής του pH του θαλασσινού νερού που προκαλείται από την απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από την ατμόσφαιρα της Γης- διαπίστωσε ότι το 55-60% του διοξειδίου του άνθρακα στο νερό που απελευθερώνεται από τον βυθό από τις μηχανότρατες θα φτάσει στην ατμόσφαιρα εντός εννέα ετών.
Οι σημαντικότερες περιοχές όπου χρησιμοποιείται η πρακτική της μηχανότρατα, και περιλαμβάνουν την Ανατολική Θάλασσα της Κίνας, τη Βαλτική, τη Βόρεια Θάλασσα και τη Θάλασσα της Γροιλανδίας, έχουν τις μεγαλύτερες κλιματικές εκπομπές, αναφέρει η μελέτη. Ο άνθρακας που απελευθερώνεται από τον πυθμένα της θάλασσας προκαλεί επίσης τοπική οξίνιση, μειώνοντας την ικανότητα των ωκεανών να απορροφούν άνθρακα, όπως διαπίστωσε η μελέτη.
«Γνωρίζουμε από καιρό ότι το να σέρνουμε βαριά δίχτυα ψαρέματος -μερικά με μέγεθος όσο 10.747 τζετ – στον πυθμένα του ωκεανού καταστρέφει τη θαλάσσια ζωή και τα ενδιαιτήματα», είπε η Δρ Τρίσα Άτγουντ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα και στο National Geographic’s Pristine Seas. «Μόλις πρόσφατα, ανακαλύψαμε ότι η τράτα βυθού απελευθερώνει επίσης νέφη άνθρακα, που διαφορετικά θα αποθηκευόταν με ασφάλεια για χιλιετίες στον πυθμένα του ωκεανού».
Τα νέφη ιζημάτων από τις εμπορικές τράτα, σε αντίθεση με τα ίχνη των καυσαερίων που αφήνουν τα αεροσκάφη, μπορούν να φανούν από το διάστημα.
Η μελέτη βασίστηκε σε μια βάση δεδομένων παρακολούθησης σκαφών που επεξεργάστηκε η Global Fishing Watch, η οποία δείχνει σε ποιες περιοχές «έδρασαν» οι μηχανότρατες κατά την περίοδο 1996-2020. Οι επιστήμονες πρόσθεσαν δεδομένα για τον άνθρακα στον πυθμένα της θάλασσας και στη συνέχεια χρησιμοποίησαν τρία διαφορετικά διεθνώς αποδεκτά μοντέλα κύκλων άνθρακα στον ωκεανό, που χρησιμοποιήθηκαν από τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή, για να υπολογίσουν πόση ποσότητα άνθρακα που απελευθερώνεται στο νερό εισήλθε στην ατμόσφαιρα.
Ανεπανόρθωτη βλάβη
«Η μελέτη μας είναι η πρώτη που δείχνει ότι πάνω από το ήμισυ του άνθρακα που απελευθερώνεται από τις τράτες βυθού τελικά διαφεύγει στην ατμόσφαιρα ως CO2 σε διάστημα περίπου 10 ετών, συμβάλλοντας στην υπερθέρμανση του πλανήτη», δήλωσε ο Atwood. «Όπως η καταστροφή των δασών, έτσι και η απόξεση του βυθού της θάλασσας προκαλεί ανεπανόρθωτη βλάβη στο κλίμα, την κοινωνία και την άγρια ζωή».
Η έρευνα βασίζεται σε προηγούμενη εργασία ορισμένων μελών της ομάδας, που δημοσιεύθηκε το 2021, η οποία έδειξε ότι η τράτα βυθού απελευθέρωσε τόσο διοξείδιο του άνθρακα στον ωκεανό ετησίως όσο ολόκληρη η αεροπορική βιομηχανία, αλλά η τύχη του άνθρακα στο νερό παρέμενε άγνωστη.
Η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη, διαπίστωσε ότι η ποσότητα που απελευθερώνεται στον αέρα θα μπορούσε να διπλασιάσει τις ετήσιες εκπομπές από την καύση ορυκτών καυσίμων ολόκληρου του παγκόσμιου αλιευτικού στόλου των 4 εκατομμυρίων σκαφών.
Ο Δρ Enric Sala, ο ερευνητής και εκτελεστικός διευθυντής της Pristine Seas, είπε ότι η ποσότητα άνθρακα που απελευθερώνεται από την τράτα στον αέρα είναι «πολύ μεγάλη για να αγνοηθεί» και προέτρεψε τις χώρες να συμπεριλάβουν τις εκπομπές στα σχέδια δράσης για το κλίμα.
«Οι χώρες δεν λαμβάνουν υπόψη τις σημαντικές εκπομπές άνθρακα από τις τράτες βυθού στα σχέδια δράσης τους για το κλίμα», είπε ο Sala. «Τα καλά νέα είναι ότι η μείωση των εκπομπών άνθρακα από τράτες βυθού θα αποφέρει άμεσα οφέλη. Τα κακά νέα είναι ότι η καθυστέρηση της δράσης έχει ως αποτέλεσμα οι εκπομπές από τις τράτες να συνεχίσουν να εισρέουν στην ατμόσφαιρα σε μια δεκαετία από τώρα».
Το μέγεθος του διοξειδίου του άνθρακα που προκαλείται από τις τράτες που απελευθερώνεται στο νερό στην αρχική μελέτη του 2021 – που δημοσιεύτηκε στο Nature και με επικεφαλής τον Sala – αμφισβητήθηκε πέρυσι από άλλους επιστήμονες, με άρθρα τους στο ίδιο περιοδικό.
Ο Sala – ο οποίος είπε ότι η πρόκληση και τα συμπεράσματά της βασίστηκαν σε λανθασμένες υποθέσεις, δεν διέθετε ποσοτική υποστήριξη και περιείχε μεγαλύτερη αβεβαιότητα από το δικό του μοντέλο – επιμένει στα συμπεράσματα της εργασίας του 2021.
«Ένα πράγμα που δείχνει αυτό το νέο έγγραφο είναι ότι, ανεξάρτητα από την ποσότητα άνθρακα που απελευθερώνεται από την τράτα βυθού, πάνω από το μισό θα πάει στην ατμόσφαιρα μέσα σε μια δεκαετία», επισήμανε ο Sala.
Οι εκτιμήσεις του διοξειδίου του άνθρακα που απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα από τις τράτες είναι συντηρητικές, είπαν οι ερευνητές, δεδομένου ότι έχουν συμπεριλάβει μόνο μηχανότρατες που παρακολουθούνται δημόσια, όταν μια μελέτη του Global Fishing Watch διαπίστωσε ότι το 75% των αλιευτικών σκαφών δεν παρακολουθούνται δημόσια.