Έχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος από τότε που το Ισραήλ ξεκίνησε τα χτυπήματά του στην μαρτυρική Γάζα, μετά τη σφαγή και ομηρία εκατοντάδων αμάχων από ένοπλους της Χαμάς στα ισραηλινά εδάφη. Όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα η κατάσταση, οι περισσότεροι των δύο και πλέον εκατομμυρίων κατοίκων της Λωρίδας έχουν εκτοπιστεί από τις εστίες τους, βρίσκοντας καταφύγιο στη Ράφα, στα αιγυπτιακά σύνορα. Συγκεντρωτικά τριανταπέντε περίπου χιλιάδες άνθρωποι έχουν σκοτωθεί, μεταξύ των οποίων τουλάχιστον δεκαπέντε χιλιάδες παιδιά, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές. Παρ’ όλο που οι εχθροπραξίες συνεχίζονται και από τις δύο πλευρές, η προσοχή όλων και βεβαίως της διεθνούς κοινότητας, στρέφεται στο τι πρέπει να γίνει όταν υποχωρήσουν ή τερματισθούν οριστικά οι προστριβές και οι επιθέσεις εκατέρωθεν. Οι ΗΠΑ δήλωσαν, σε μια ακόμα προσπάθειά τους να πείσουν το Ισραήλ, ότι οι εκτοπισμένοι κάτοικοι της Γάζας θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επιστρέψουν στα σπίτια τους, ένα δικαίωμα που κατοχυρώνεται από το διεθνές δίκαιο. Αλλά, όμως, πολλοί Παλαιστίνιοι, εάν τους επιτραπεί και όταν επιστρέψουν, δεν θα έχουν εκεί σπίτια να βρουν, αφού σύμφωνα με επίσημες αναφορές των Ηνωμένων Εθνών περισσότερο από το 80% των κατοικιών της Λωρίδας έχουν υποστεί ζημιές διαφόρου βαθμού ή έχουν ολοσχερώς καταστραφεί. Ταυτόχρονα, δεν θα πρέπει να παραγνωρίζουμε, ότι το ηλεκτρικό δίκτυο, το σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης, οι δομές και γενικά το σύστημα υγείας, οι γεωργικές εκτάσεις και άλλες μη στρατιωτικές αλλά απαραίτητες υποδομές, έχουν επίσης υποστεί μεγάλες ζημιές. Οι περισσότεροι άνθρωποι στη Γάζα, είναι ήδη πρόσφυγες ή απόγονοι προσφύγων που διέφυγαν ή εκδιώχθηκαν από εδάφη που έγιναν μέρος του κράτους του Ισραήλ σε παλιότερες εποχές. Σε ποια σπίτια, λοιπόν, θα μπορούσαν να επιστρέψουν οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα;
Οι Παλαιστίνιοι φυσικά έχουν πείρα από τέτοιες μεθοδεύσεις και από προσφυγικούς καταυλισμούς. Για τη ιστορία να πούμε ότι στη δεκαετία του 1990, το Ισραήλ παρέδωσε μεγάλο μέρος της διαχείρισης γης της Γάζας στην Παλαιστινιακή Αρχή, όπου οι καταυλισμοί που υπήρχαν έδωσαν σταδιακά τη θέση τους σε μικρά σπίτια. Τον περασμένο Οκτώβριο, όμως, οι οικογένειες με τα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονά τους, έφυγαν προς το Νότο κατόπιν εντολών του ισραηλινού στρατού, κι’ έτσι τώρα είναι άστεγοι. Εν τω μεταξύ, οι εντολές Ισραηλινών αξιωματούχων στους κατοίκους της Γάζας να εγκαταλείψουν τη Λωρίδα, εγείρουν το φάσμα του βίαιου εκτοπισμού, δηλαδή ενός τυπικού εγκλήματος πολέμου. Σήμερα, η ισραηλινή κυβέρνηση αρνείται την επιστροφή στα μέρη που άφησαν πίσω και κατείχαν για κάπου εβδομήντα πέντε χρόνια, μια σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συνεχίζει να τροφοδοτεί την κλιμάκωση των εχθροπραξιών. Εάν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ επιθυμούν τη συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο, δεν πρέπει μόνο να αντιταχθούν στους περαιτέρω βίαιους εκτοπισμούς από τη Γάζα, όπως έχουν κάνει, αλλά και να υποστηρίξουν το δικαίωμα των προσφύγων να αποφασίζουν μόνοι τους πού θα επιστρέψουν και φυσικά να ανοικοδομήσουν, συμπεριλαμβανομένων περιοχών που αποτελούν πλέον μέρος του Ισραήλ. Αυτό επειδή το δικαίωμα επιστροφής που κατοχυρώνεται σε ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών και σε Διεθνείς Συμφωνίες για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, παραμένει ακόμη και όταν η κυριαρχία σε μια περιοχή αλλάξει χέρια, εφ’ όσον οι πρόσφυγες και οι απόγονοί τους, ανεξάρτητα από τον τόπο γέννησής τους, έχουν διατηρήσει δεσμούς με την περιοχή που κάποτε θεωρούνταν δική τους χώρα, ένα δικαίωμα που δεν επιδέχεται διαπραγμάτευσης.
Πολλοί Εβραίοι, άλλωστε, κουβαλούν αναμνήσεις από τις γενιές του Ολοκαυτώματος στην Ευρώπη, το οποίο έγινε ακόμα πιο απεχθές από την άρνηση χωρών σε όλο τον κόσμο να δεχθούν τους Ευρωπαίους Εβραίους ως πρόσφυγες και το ότι έπρεπε να εγκαταλείψουν τις αραβικές χώρες μετά το 1948. Για πολλούς Εβραίους, τα εγκλήματα κατά Ισραηλινών αμάχων στον πόλεμο της 7ης Οκτωβρίου επιδείνωσαν αυτό το συλλογικό τραύμα. Όλοι έχουν δικαίωμα για ένα ασφαλές καταφύγιο και η διεθνής νομοθεσία δίνει στην ισραηλινή κυβέρνηση ευρύ περιθώριο τόσο για να καθορίσει μεταναστευτικές πολιτικές, όσο και να λάβει μέτρα για την προστασία των πολιτών και των κατοίκων της. Ωστόσο, κανένα ασφαλές καταφύγιο, δεν θα πρέπει να γίνει εις βάρος της παραβίασης του δικαιώματος των Παλαιστινίων στην ασφάλεια και άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος επιστροφής.
Συνεπώς, τι πρέπει να γίνει λοιπόν; Εάν η ισραηλινή κυβέρνηση δεν επιτρέψει στους Παλαιστίνιους πρόσφυγες στη Γάζα να επιστρέψουν στα αρχικά τους σπίτια, θα πρέπει τουλάχιστον να μην τους εκτοπίσει βίαια από τους προσφυγικούς καταυλισμούς όπου έχτισαν νέες ζωές. Αλλά αν θέλουμε να βάλουμε ένα τέλος στην τρέχουσα βία που κατακλύζει το δίπολο Ισραήλ-Παλαιστίνη, θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υιοθετήσει μια προσέγγιση βασισμένη στα δικαιώματα επιστροφής των Παλαιστινίων προσφύγων. Αλλά φαίνεται πως το κεφάλαιο ετούτο της ιστορίας, έχει πολλές σελίδες ακόμα άγραφτες!