Από τον ΗΙV μέχρι τη γρίπη και τον Έμπολα, πολλοί επικίνδυνοι ιοί που μαστίζουν την ανθρωπότητα προήλθαν από άγρια ζώα. Συχνά, όμως, παραβλέπουμε το γεγονός ότι αυτή η ανταλλαγή παθογόνων είναι στην πραγματικότητα αμφίδρομη.
Ανάλυση που εξέτασε όλα τα γονιδιώματα ιών στις δημόσιες βάσεις δεδομένων αποκαλύπτει ότι ο άνθρωπος μεταδίδει σε ζώα περίπου δύο φορές περισσότερους ιούς από ό,τι τα ζώα στον άνθρωπο.
Η μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature Ecology & Evolution εξέτασε τα γονιδιώματα σχεδόν 12 εκατομμυρίων ιών και αναγνώρισε περίπου 3.000 περιστατικά μετάδοσης μεταξύ ειδών.
Το 79% των περιπτώσεων αφορούσε ιούς που μεταπήδησαν από ένα είδος ζώου σε άλλο.
Από τις υπόλοιπες περιπτώσεις, το 36% αφορούσε ιογενείς ασθένειες που μεταδόθηκαν από ζώα στον άνθρωπο, γνωστές ως ζωονόσοι, ενώ το 64% αφορούσε ιώσεις που μεταπήδησαν από τον άνθρωπο στα ζώα, γνωστές ως αντίστροφες ζωονόσοι ή ανθρωπονόσοι.
Τέτοιες ασθένειες έχουν περάσει σε κατοικίδια όπως οι σκύλοι και οι γάτες, οικόσιτα ζώα όπως χοίροι, αγελάδες, άλογα, κότες και πάπιες, θηλαστικά όπως τα ρακούν και πρωτεύοντα όπως οι χιμπατζήδες και οι γορίλες.
Περιέργως, μάλιστα, τα άγρια είδη ήταν πολύ πιθανότερο να προσβληθούν από ιούς των ανθρώπων από ό,τι να μεταδώσουν ιούς στον άνθρωπο.
Τα ευρήματα «αναδεικνύουν τις τεράστιες επιπτώσεις [του ανθρώπου] στο περιβάλλον και τα ζώα γύρω μας» δήλωσε ο Σέντρικ Ταν του University College στο Λονδίνο, πρώτος συγγραφέας της μελέτης.
«Οι ιοί μπορούν να μεταπηδήσουν μεταξύ διαφορετικών ειδών μέσω των ίδιων οδών μετάδοσης που ισχύουν για τον άνθρωπο, όπως η άμεση επαφή με μολυσματικά υγρά ή το δάγκωμα από άλλα είδη, μεταξύ άλλων» είπε.
Επισήμανε επίσης ότι οι ανθρωπονόσοι δεν απειλούν μόνο την άγρια ζωή αλλά δυνητικά και τον άνθρωπο.
«Αν ένας ιός των ανθρώπων προσβάλλει ένα νέο είδος ζώου, μπορεί να συνεχίσει να πολλαπλασιάζεται ακόμα κι αν εξαλειφθεί από τον άνθυρωπο, ή ακόμα και να αποκτήσει νέες εξελικτικές προσαρμογές πριν αρχίσει ξανά να προσβάλλει ανθρώπους».