Τριπλάσιες του μέσου επιπέδου τιμών της περιόδου 2017-2021, παραμένουν οι τιμές φυσικού αερίου ακόμη και μετά την αποκλιμάκωση της τελευταίας περιόδου επισημαίνει στην τελευταία εβδομαδιαία ανάλυση το ΙΕΝΕ.
Η διατήρηση των τιμών φυσικού αερίου σε υψηλότερα από τα προ κρίσης επίπεδα, τα «σκαμπανεβάσματα» στη μείωση της ζήτησης και οι περιορισμοί στην προμήθεια LNG παγκοσμίως, συνιστούν τις βασικές παραμέτρους που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι μένει ακόμη δρόμος να διανύσουμε για να ξεπεράσουμε την κρίση.
Ένα επιπλέον στοιχείο που ενισχύει τον προβληματισμό για την πορεία της ενεργειακής κρίσης, κατά το Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης είναι η μείωση της ζήτησης και οι καιρικές συνθήκες, καθώς οποιαδήποτε τυχόν μεταβολή μπορεί να μεταβάλλει σημαντικά τα δεδομένα στην ενεργειακή αγορά.
Σημειώνεται ότι παρά το γεγονός ότι η χειμερινή περίοδος αναμένεται να ολοκληρωθεί με τις αποθήκες φυσικού αερίου να βρίσκονται σε φυσιολογικά επίπεδα πληρότητας, παράγοντες, όπως η αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου λόγω για παράδειγμα των ψυχρών καιρικών συνθηκών και η μη βιώσιμη μείωση της ζήτησης, διαμορφώνουν προϋποθέσεις για επιδείνωση της κατάστασης.
Τις επιφυλάξεις για την επόμενη ημέρα ενισχύει και η αυξανόμενη ζήτηση του καυσίμου από τις αγορές της Ασίας, γεγονός που, όταν λάβει μεγαλύτερες διαστάσεις, εκτιμάται ότι θα διαμορφώσει συνθήκες σκληρού ανταγωνισμού με τις ευρωπαϊκές αγορές ως προς την διασφάλιση φορτίων LNG, με αντίκτυπο στο κόστος του φορτίου.
Σε κάθε περίπτωση, οι προβλέψεις των αναλυτών μιλούν για αύξηση της ασιατικής ζήτησης ως αποτέλεσμα της επανάκαμψης μιας σειράς οικονομιών μετά τα μέτρα περιορισμού λόγω Covid. Επίσης, αν προστεθούν απροσδόκητα γεγονότα, γίνεται αντιληπτό ότι το ενδεχόμενο για μεγάλες αναταράξεις στην αγορά παραμένει και επομένως αυξάνει η πίεση στην παγκόσμια αγορά LNG και κατά συνέπεια στις τιμές φυσικού αερίου στην ΕΕ.
Ειδικά για την Κίνα, επισημαίνεται ότι η επιστροφή της χώρας σε τροχιά αυξημένων ρυθμών ανάπτυξης το 2023, σηματοδοτεί ένταση του ανταγωνισμού στην παγκόσμια αγορά LNG, δεδομένης της υψηλής κατανάλωσής της.
Η βουτιά της Ρωσίας
Από την πλευρά της, η Ρωσία κατέγραψε βουτιά 25% το 2022 στις εξαγωγές φυσικού αερίου, έπειτα από την εισβολή στην Ουκρανία, η οποία οδήγησε σε κρίση τις σχέσεις της Μόσχας με βασικούς αγοραστές στην Ευρώπη. Ειδικότερα, η συνολική παραγωγή φυσικού αερίου το 2022 ήταν 673.8 δισ. κυβικά μέτρα, ενώ οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 25.1% στα 184.4 δισ. κυβικά μέτρα.
Ο Αναπληρωτής Πρωθυπουργός της Ρωσίας, Αλεξάντερ Νόβακ, απέδωσε την πτώση στις εξαγωγές «στην άρνηση ευρωπαϊκών κρατών να αγοράσουν ρωσικό φυσικό αέριο». Η Ευρωπαϊκή Ένωση, που ήταν ο μεγαλύτερος αγοραστής του ρωσικού φυσικού αερίου, προχώρησε σε δραστική μείωση των εισαγωγών μέσα στο 2022.
Επίσης, ενώ οι παραδόσεις φυσικού αερίου στην Ευρώπη μειώθηκαν απότομα, οι αντίστοιχες σε νέους αγοραστές, ειδικότερα στην Κίνα, αυξάνονται ταχύτατα. «Το ημερήσιο ρεκόρ φυσικού αερίου που προμηθεύεται από τη Ρωσία μέσω του αγωγού της Σιβηρίας ξεπεράστηκε πέραν της μιας φοράς», σημείωσε, προσθέτοντας ότι «ως αποτέλεσμα η προμήθεια φυσικού αερίου στην Κίνα μέσω του αγωγού στη Σιβηρία αυξήθηκε κατά 48% και έφτασε στο ιστορικό μέγιστο σημείο των 15.4 δισ. κυβικών μέτρων».
Πάντως, οι μεγάλες ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες προετοιμάζονται για μία παρατεταμένη περίοδο υψηλών τιμών φυσικού αερίου, καθώς ξεθωριάζουν οι ελπίδες για περαιτέρω πτώση, μετά τις ήπιες σχετικά καιρικές συνθήκες και τα ισχυρά αποθέματα που βοήθησαν την Ευρώπη να περάσει τον χειμώνα.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν υποχωρήσει κατά σχεδόν 80% από την κορύφωσή τους το περσινό καλοκαίρι, αλλά συνεχίζουν να βρίσκονται σε υψηλά σχετικά επίπεδα.
Η υποχώρηση των τιμών του φυσικού αερίου έρχεται καθώς η Ευρώπη οδεύει προς το τέλος της χειμερινής περιόδου, με τα αποθέματα να φτάνουν σε πληρότητα το 66%, πολύ πάνω από τον μέσο όρο των τελευταίων 10 ετών (54%) για αυτήν την εποχή του χρόνου. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι τιμές φυσικού αερίου στα περισσότερα ευρωπαϊκά ενεργειακά hubs κατέγραψαν αρκετές διακυμάνσεις την προηγούμενη εβδομάδα, με το Title Transfer Facility (TTF) στην Ολλανδία να αποτελεί το εικονικό σημείο συναλλαγών φυσικού αερίου με τη μεγαλύτερη χρήση και ρευστότητα στην Ευρώπη, ενώ η τιμή του είναι η πλέον χρησιμοποιούμενη στις ευρωπαϊκές χρηματιστηριακές συναλλαγές της αγοράς φυσικού αερίου.
Να σημειωθεί ότι από τον περασμένο Μάρτιο, λειτουργεί στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας το Βάθρο Εμπορίας Φυσικού Αερίου. Σε εβδομαδιαίο επίπεδο, παρέχονται δεδομένα για την ενδοημερήσια αγορά, την αγορά της επόμενης ημέρας και τις αγορές των επόμενων 2 (D+2) και 3 ημερών (D+3). Ενδεικτικά, στην αγορά της επόμενης ημέρας, ο μέσος όρος της τιμής κλεισίματος την προηγούμενη εβδομάδα (13 Φεβρουαρίου – 19 Φεβρουαρίου 2023) διαμορφώθηκε στα €56.23/MWh, ενώ οι συνολικές ποσότητες που διαπραγματεύτηκαν ανήλθαν σε 121,798 MWh. Αξίζει να σημειωθεί ότι το TTF χρησιμοποιείται ως benchmark για την τιμολόγηση του εισαγόμενου φυσικού αερίου στην Ελλάδα, αποτελώντας σημείο αναφοράς της εγχώριας αγοράς. Η ελληνική αγορά φυσικού αερίου επηρεάζεται από τις διακυμάνσεις των ευρωπαϊκών τιμών φυσικού αερίου.
