Της Σοφίας Νεοφύτου
Η Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, που τιμάται στις 25 Νοεμβρίου, είναι μία ακόμη αφορμή για να αναδειχθεί μια σκληρή πραγματικότητα που συχνά παραμένει αόρατη: η συστηματική και δυσανάλογη βία που υφίστανται οι γυναίκες και τα κορίτσια με αναπηρία.
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία σε συνεργασία με το ευρωπαϊκό αναπηρικό κίνημα και το European Disability Forum, υπενθυμίζει ότι η προστασία των δικαιωμάτων, της αξιοπρέπειας και της ασφάλειας αυτών των γυναικών δεν μπορεί πλέον να περιμένει. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ελλάδα και τα κράτη μέλη καλούνται να προχωρήσουν σε ουσιαστικές ενέργειες που θα μετατρέψουν τις δεσμεύσεις σε πράξη.
Βία και διακρίσεις για τις γυναίκες με αναπηρία
Οι γυναίκες και τα κορίτσια με αναπηρία αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ένα τρίτο των γυναικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ωστόσο συνεχίζουν να εκτίθενται σε υψηλότερα επίπεδα βίας και διακρίσεων. Έχουν περισσότερες πιθανότητες να υποστούν κακοποίηση σε σχέση με άλλες γυναίκες και αντιμετωπίζουν επιπλέον κινδύνους, όπως την αναγκαστική στείρωση, τον εγκλεισμό σε ιδρύματα, την κοινωνική απομόνωση και τα εμπόδια στην αναζήτηση δικαιοσύνης. Αυτές οι μορφές βίας δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά∙ είναι το αποτέλεσμα σοβαρών πολιτικών ελλείψεων και της απουσίας πραγματικής συμπερίληψης.
Ανάγκη για προστασία
Το 2024 η Ευρωπαϊκή Ένωση προσχώρησε στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και υιοθέτησε τον πρώτο της νόμο για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών. Παρά τις θετικές αυτές εξελίξεις, η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία εξέφρασε σημαντικές ανησυχίες. Επισημάνθηκε ότι οι πολιτικές για την ισότητα των φύλων δεν προστατεύουν επαρκώς τις γυναίκες με αναπηρία, ότι πρακτικές όπως η αναγκαστική στείρωση δεν απαγορεύονται ρητά και ότι η συλλογή δεδομένων για τη βία παραμένει ανεπαρκής. Επίσης, υπογραμμίστηκε ότι οι γυναίκες με αναπηρία σπάνια συμμετέχουν ουσιαστικά στη χάραξη πολιτικών που τις αφορούν.
Κίνδυνος
Η εναλλακτική έκθεση του European Disability Forum προς τη GREVIO επιβεβαιώνει τις παραπάνω ανησυχίες. Αποκαλύπτει ότι η αναγκαστική στείρωση παραμένει νόμιμη σε αρκετά κράτη μέλη, ενώ οι πολιτικές της ΕΕ εξακολουθούν να μην λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των γυναικών και των κοριτσιών με αναπηρία. Η προσβασιμότητα στις υπηρεσίες υποστήριξης και προστασίας δεν είναι επαρκής, τα διαθέσιμα δεδομένα για τη βία είναι περιορισμένα και η πρόσβαση στη δικαιοσύνη συναντά σημαντικά εμπόδια. Παρότι έχουν γίνει προόδοι σε νομοθετικό επίπεδο, αυτές οι κατακτήσεις κινδυνεύουν να παραμείνουν θεωρητικές χωρίς αποτελεσματική εφαρμογή και συμμετοχή των οργανώσεων ατόμων με αναπηρία.
Η ΕΣΑμεΑ απευθύνει σαφές κάλεσμα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν πολιτικές που θα προστατεύουν ουσιαστικά τις γυναίκες και τα κορίτσια με αναπηρία. Ζητά τον πλήρη τερματισμό της αναγκαστικής στείρωσης, τη συμπερίληψη των ίδιων των γυναικών με αναπηρία στη διαμόρφωση των πολιτικών για την ισότητα των φύλων, την εξασφάλιση προσβασιμότητας σε όλες τις υπηρεσίες και την εφαρμογή των νέων ευρωπαϊκών ρυθμίσεων με τρόπο που να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία.
Η σημερινή ημέρα δεν είναι απλώς μια υπενθύμιση του μεγέθους της έμφυλης βίας· είναι μια ισχυρή υπενθύμιση ότι καμία γυναίκα ή κορίτσι με αναπηρία δεν πρέπει να μείνει στο περιθώριο.
