Αποθηκεύει νερό αποτρέποντας τις πλημμύρες, προσφέρει τροφή, παρέχει στέγη σε εκατοντάδες είδη, συγκρατεί διοξείδιο του άνθρακα… το έδαφος είναι θεμελιώδες για υγιές περιβάλλον και άνθρωπο, με την προϋπόθεση ότι δεν είναι μολυσμένο.
Ωστόσο, η ρύπανση με βαρέα μέταλλα, οργανικές χημικές ουσίες όπως φυτοφάρμακα, βιολογικά παθογόνα και μικροπλαστικά ή νανοπλαστικά που παρατηρείται σε πολλές περιοχές παγκοσμίως, απειλεί την υγεία του και εκείνη των ανθρώπων. Από τη μία περιορίζονται οι καλλιέργειες και από την άλλη οι ρύποι του εδάφους μεταφέρονται μέσα από τη βροχή με αποτέλεσμα η μόλυνση να «ταξιδεύει» και στο υδάτινο δίκτυο. Όλα αυτά μπορούν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στον οργανισμό με την εκδήλωση καρδιαγγειακών παθήσεων.
Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από νέα μελέτη, η οποία διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Μάιντς στη Γερμανία, σύμφωνα με την οποία ασθένειες που σχετίζονται με τη ρύπανση του εδάφους, του νερού και του αέρα οδηγούν σε περίπου 9 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο, με το ήμισυ εξ αυτών να αποδίδεται σε καρδιαγγειακές επιπλοκές. Επιπλέον, η υποβάθμιση του εδάφους απειλεί την υγεία 3,2 δισ. ανθρώπων, ενώ περισσότερα από 2 δισ. πολιτών ζουν σε περιοχές που πλήττονται από σοβαρή ρύπανση του νερού.
Όπως αναφέρει η έκθεση που δημοσιεύθηκε στο Nature Reviews Cardiology, από τους κυριότερους παράγοντες που οδηγούν στη ρύπανση είναι η αποψίλωση των δασών, η κλιματική αλλαγή, η υπερβολική χρήση λιπασμάτων και ο κακός αστικός σχεδιασμός. Οι ρύποι όπως τα βαρέα μέταλλα, οι διαλύτες, οι διοξίνες και τα φυτοφάρμακα βλάπτουν το καρδιαγγειακό σύστημα προκαλώντας οξειδωτικό στρες, μεταβολές στον κιρκάδιο ρυθμό, φλεγμονή και ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, επιταχύνοντας την ανάπτυξη αθηροσκλήρωσης.
Αναλυτικότερα, η μελέτη αποκαλύπτει ότι οι επιπτώσεις της περιβαλλοντικής ρύπανσης στην υγεία είναι αισθητές σε όλο τον κόσμο, αλλά οδηγούν σε υψηλά ποσοστά θνησιμότητας ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες. Πάνω από το 90% των θανάτων που προκαλούνται από την περιβαλλοντική ρύπανση παρατηρείται στις αναπτυσσόμενες και τις νέες βιομηχανικές χώρες, όπου ακολουθείται ανεξέλεγκτη γεωργική χρήση φυτοφαρμάκων και ακατάλληλη διάθεση αποβλήτων. Οι χώρες αυτές υποφέρουν ιδιαίτερα, εξηγούν οι ερευνητές, από τις συνέπειες της μόλυνσης του περιβάλλοντος, καθώς συχνά δε διαθέτουν επαρκή μέτρα ελέγχου.
«Η αποψίλωση των δασών προκαλεί διάβρωση του εδάφους, απελευθερώνει δεσμευμένους ρύπους και δημιουργεί σκόνη που μεταφέρεται στον αέρα. Η ρύπανση του αέρα, του νερού και του εδάφους ευθύνεται για τουλάχιστον 9 εκατ. θανάτους κάθε χρόνο. Περισσότερο από το 60% των ασθενειών και των θανάτων που σχετίζονται με τη ρύπανση οφείλεται σε καρδιαγγειακά νοσήματα», επισημαίνουν οι ερευνητές.
Ο επικεφαλής της μελέτης, Τόμας Μούνζελ, τονίζει ότι «η υγεία μας συνδέεται άμεσα με την υγεία του περιβάλλοντός μας», συμπληρώνοντας ότι η αντιμετώπιση της ρύπανσης είναι ζωτικής σημασίας για την ανάσχεση της αυξανόμενης εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων.
Οι επιστήμονες συνιστούν τη λήψη μέτρων για καλύτερο έλεγχο και διαχείριση της ποιότητας των υδάτων, τις βιώσιμες τεχνικές για την καλλιέργεια τροφίμων, την προώθηση «πράσινων» αστικών έργων, με στόχο την ευθυγράμμιση με το όραμα για μηδενικούς ρύπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2050. Με αυτόν τον τρόπο είναι πιθανό να μειωθούν οι καρδιαγγειακές παθήσεις, να προστατευτεί το περιβάλλον και το οικοσύστημα.
«Καλούμαστε λοιπόν να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον χωρίς τοξικά, να σεβαστούμε την έννοια του ασφαλούς χώρου λειτουργίας για την ανθρωπότητα και να διατηρήσουμε την υγεία του πλανήτη μας για τις μελλοντικές γενιές», επισημαίνει η ομάδα του γερμανικού πανεπιστημίου.