Για πρώτη φορά, μια ελληνική μελέτη αναδεικνύει τον πλήρη «χάρτη», με στοιχεία της ΗΔΙΚΑ, και δείχνει την επίπτωση, τον επιπολασμό και τη θνησιμότητα ανά ηλικία, φύλο και γεωγραφική περιοχή
Την πρώτη ολοκληρωμένη εκτίμηση του «επιδημιολογικού φορτίου» της νόσου Πάρκινσον στην Ελλάδα αποτυπώνει για πρώτη φορά έρευνα, τα ευρήματα της οποίας έδειξαν πως η Θεσσαλία κατέχει μία αρνητική πρωτιά, με διπλάσια νέα περιστατικά να καταγράφονται ανά έτος σε σύγκριση με άλλες περιοχές.
Η έρευνα, που δημοσιεύεται στο Neurological Sciences, βασίστηκε σε δεδομένα συνταγογράφησης από την πλατφόρμα ΗΔΙΚΑ, καλύπτοντας σχεδόν το σύνολο των ασθενών που λαμβάνουν θεραπεία στη χώρα για τη νόσο Πάρκινσον, τη χρόνια, προοδευτική νευροεκφυλιστική διαταραχή που προκαλείται από την απώλεια νευρώνων που παράγουν ντοπαμίνη στον εγκέφαλο, οδηγώντας σε κινητικές διαταραχές, όπως η μυϊκή δυσκαμψία και η βραδύτητα των κινήσεων, καθώς και σε μη-κινητικά συμπτώματα. Σημειώνεται πως, παγκοσμίως, αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνή νευροεκφυλιστική νόσο, με ταχέως αυξανόμενη εξέλιξη.
Στην Ελλάδα, τα διαθέσιμα επιδημιολογικά δεδομένα ήταν μέχρι σήμερα περιορισμένα και μη αντιπροσωπευτικά. Με τη συγκεκριμένη μελέτη έρχονται για πρώτη φορά στο φως αποκαλυπτικά στοιχεία και χαρακτηριστικά της νόσου, όπως ο αριθμός των θανάτων και των νέων διαγνώσεων, οι ανισότητες και τα στατιστικά παράδοξα.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έρευνα, από το 2020 έως το 2025 περισσότεροι από 70.000 άνθρωποι καταγράφονται ότι πάσχουν από τη νόσο στη χώρα μας, ενώ κάθε χρόνο αναφέρονται 23.000 νέες διαγνώσεις. Την τελευταία πενταετία έχουν καταγραφεί επίσης 37.000 θάνατοι.
Ο αριθμός των ασθενών, οι νέες διαγνώσεις και οι διαφορές ανά φύλο
Μεταξύ 2020 και 2025, καταγράφηκαν 70.248 μοναδικοί ασθενείς με νόσο Πάρκινσον, που έλαβαν συνολικά 1.808.328 συνταγές. Ο μέσος ετήσιος αριθμός νέων διαγνώσεων ήταν 5.073, ενώ ο μέσος ετήσιος αριθμός ασθενών με νόσο Πάρκινσον ήταν 41.912. Παράλληλα, με βάση τα δεδομένα, που προκύπτουν από ανάλυση περισσότερων από 1,8 εκατομμυρίων συνταγών φαρμάκων του ΕΟΠΥΥ, τα τελευταία 5 χρόνια ο αριθμός των θανάτων ανήλθε σε 37.000, ενώ οι νέες διαγνώσεις αγγίζουν τις 23.000 κάθε χρόνο.
Αναλυτικά:
- Δεδομένα: 1.808.000 συνταγές αντιπαρκινσονικών φαρμάκων μεταξύ 2020–2025.
- Αριθμός ασθενών: 70.248 Έλληνες ζουν με Πάρκινσον.
- Νέες διαγνώσεις: 23.000 ετησίως.
- Θάνατοι (τελευταία 5 χρόνια): 37.000.
Επίπτωση και επιπολασμός
Σύμφωνα με την έρευνα, ο επιπολασμός της νόσου Πάρκινσον στην Ελλάδα είναι 400 περιστατικά ανά 100.000 πληθυσμού, δηλαδή πάσχει περίπου το 0,4% του γενικού πληθυσμού, με το 2,8% να είναι άτομα άνω των 80 ετών. Η ετήσια επίπτωση είναι 48 νέα περιστατικά ανά 100.000 ανθρώπους το χρόνο, ενώ οι άνδρες διαγιγνώσκονται συχνότερα σε κάθε ηλικιακή ομάδα. Από την άλλη, οι γυναίκες εμφανίζουν συνολικά υψηλότερο ποσοστό επιπολασμού (423 έναντι 375 ανά 100.000), λόγω της μεγαλύτερης διάρκειας επιβίωσής τους.
Αναλυτικά:
- Συνολική επίπτωση: 48 περιπτώσεις ανά 100.000 ανθρωποέτη
- Συνολικός επιπολασμός: 400 περιπτώσεις ανά 100.000 άτομα
- Αύξηση με την ηλικία, με μεγαλύτερη συγκέντρωση άνω των 60 ετών
- Συχνότερη διάγνωση στους άνδρες σε όλες τις ηλικιακές ομάδες
- Yψηλότερο ποσοστό επιπολασμού στις γυναίκες (423 έναντι 375 ανά 100.000)
Θνησιμότητα
Στην ηλικιακή ομάδα 70–79 ετών, οι ασθενείς έχουν 6,6 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους χωρίς τη νόσο. Στους άνω των 80 ετών, ο κίνδυνος είναι περίπου διπλάσιος σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.
- Θνησιμότητα: 71 θάνατοι ανά 100.000 ανθρωποέτη
- Θνησιμότητα σε ηλικίες άνω των 80 ετών: 598 θάνατοι ανά 100.000 ανθρωποέτη
Η διάγνωση της νόσου αυξάνει σημαντικά τον σχετικό κίνδυνο θανάτου, κυρίως στους ηλικιωμένους και στις γυναίκες.
Η αρνητική πρωτιά της Θεσσαλίας
Τα δεδομένα αποκαλύπτουν ότι η Θεσσαλία καταγράφει σχεδόν διπλάσια νέα περιστατικά νόσου Πάρκινσον ανά έτος σε σύγκριση με άλλες περιοχές, όπως η Κρήτη και το Νότιο Αιγαίο. Συγκεκριμένα, στην Θεσσαλία καταγράφονται περίπου 69 νέα περιστατικά ανά 100.000 κατοίκους ετησίως, έναντι μόλις 35 ανά 100.000 στην Κρήτη.
Η σημαντική αυτή διαφορά, σύμφωνα με τους ερευνητές, δεν έχει ακόμη επαρκώς εξηγηθεί, ωστόσο υπογραμμίζει την ανάγκη για στοχευμένη ενίσχυση των υπηρεσιών υγείας στη Θεσσαλία. Οι ασθενείς με νόσο Πάρκινσον χρειάζονται εξειδικευμένη φροντίδα, που να καλύπτει τόσο τα κινητικά, όσο και τα μη κινητικά συμπτώματα της νόσου, ενώ παράλληλα απαιτείται ενίσχυση των δομών στήριξης για τους φροντιστές και τις οικογένειές τους.
Αναλυτικά:
- Θεσσαλία: Η επίπτωση είναι υψηλότερη, με 69 νέα περιστατικά ανά 100.000 κατοίκους ετησίως.
- Κρήτη: Σχετικά χαμηλή επίπτωση, περίπου 35 νέα περιστατικά ανά 100.000 κατοίκους ετησίως.
- Άλλες περιοχές με υψηλά ποσοστά: Ανατολική Μακεδονία – Θράκη, Πελοπόννησος, Δυτική Στερεά Ελλάδα.
Η κατανομή δείχνει σαφείς γεωγραφικές ανισότητες, οι οποίες παρέχουν πληροφορίες για την ενίσχυση της υγειονομικής φροντίδας όπου χρειάζεται.
Σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης και καθηγητές Γιώργο Μακρή, Ευαγγελία Σαμόλη, Γρηγόρη Χλουβεράκη και Κλεάνθη Σπανάκη, η παρούσα μελέτη παρέχει την πρώτη πλήρη και αντιπροσωπευτική εικόνα της νόσου Πάρκινσον στην Ελλάδα, αναδεικνύοντας σημαντικές διαφορές ανά ηλικία, φύλο και περιφέρεια. Τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν την ανάγκη για στοχευμένο σχεδιασμό υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης, διαθεσιμότητα νεότερων θεραπειών και ενίσχυση της κοινωνικής υποστήριξης των ασθενών.
Παράλληλα, οι γεωγραφικές διαφορές ανοίγουν τον δρόμο για περαιτέρω έρευνα σχετικά με περιβαλλοντικούς και γενετικούς παράγοντες κινδύνου, υποστηρίζοντας τη λήψη πολιτικών αποφάσεων και την ανάπτυξη στρατηγικών πρόληψης της νόσου.
