Για όποιον ταξιδεύει από την υπόλοιπη Ελλάδα στην Κρήτη γίνεται από την πρώτη στιγμή εμφανές ότι οι άνθρωποι, η κοινωνία, η αγορά κινούνται με διαφορετικούς ρυθμούς. Οι ταχύτητες είναι πολύ μεγαλύτερες, αλλά και τα χαμόγελα πολύ περισσότερα. Βασική αιτία είναι η έστω και με μεγάλη προσπάθεια ευμάρεια που επικρατεί στο νησί παρά τη δεκαετή οικονομική κρίση και τη διετή υγειονομική που έπληξε και την οικονομία. Το νησί, ωστόσο, άντεξε και αντέχει. Και αυτό δεν φαίνεται τόσο στο πόσο πλούσια ή εύρωστα ζει ένα μεγάλο μέρος των συμπολιτών μας, αλλά από το γεγονός ότι τα επίπεδα της φτώχειας είναι στη χαμηλότερη θέση απ’ ότι σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, που δυστυχώς είναι στις χειρότερες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σύμφωνα με έρευνα του Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης της Περιφέρειας σε συνεργασία με το Εργαστήριο Κοινωνικής Ανάλυσης και Εφαρμοσμένης Κοινωνικής Έρευνας (ΕΚΑΕΚΕ) του τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, που δημοσιεύτηκε σε άρθρο του Αντώνη Παντινάκη στην εφημερίδα «Ρεθεμνιώτικά Νέα», σε καλύτερες συνθήκες απέναντι στους κινδύνους φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού βρίσκεται η Κρήτη, συγκριτικά με τη υπόλοιπη χώρα. Παρόλο που τα εισοδήματα στην Κρήτη είναι14,5 πιο χαμηλά σε σχέση με το 2010, και παρ’ ότι τι 2011 το νησί είχε μεγαλύτερες απώλειες εισοδήματος συγκριτικά με άλλες περιοχές, την τριετία 2017-2019 περιόρισε το πρόβλημα.
Σύμφωνα πάντα με την έρευνα και τον καθηγητή στο τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, κ. Γιάννης Ζαϊμάκης, τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι είναι οι πιο ευάλωτες ομάδες, ενώ οι ανισότητες, η φτώχεια και η αποστέρηση θα απασχολήσουν τις σύγχρονες κοινωνίες.
‘Ένα σημαντικό στοιχείο της μελέτης που αποτελεί ταυτόχρονα και δίκοπο μαχαίρι είναι ότι κατά σημαντικό ποσοστό, διατήρηση ενός ανεκτού βιοτικού επίπεδου οφείλεται και στην Κρήτη στο ζήτημα των συντάξεων. Οι συντάξεις βοήθησαν στην ανάσχεση και την αναχαίτιση των σκληρών συνθηκών της κρίσης και στην αντιμετώπισή των μέτρων λιτότητας, ωστόσο, όπως φαίνεται, εγκλωβίζουν ταυτόχρονα τους νέους στην αυτονόμησή τους και στην αναζήτηση, αρχικά των προσόντων και στη συνέχεια των επαγγελματικών προοπτικών που θα τους απεγκλωβίσουν από ένα άδηλο επαγγελματικά και οικονομικά μέλλον, φαινόμενο που έχει συνέπειες σε πολλά επίπεδα.
Σημαντικό ρόλο για όλες τις ηλικίες ενεργών επαγγελματικά πολιτών που για κάποιο διάστημα είναι χωρίς δουλειά ή με πολύ χαμηλό εισόδημα, παίζουν τα Κέντρα Νεότητας, που παρά την έλλειψη διοικητικού προσωπικού, ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί, βοηθούν τους ανθρώπους να ξαναβρούν τα πατήματά τους στην κοινωνία καιν βελτιώσουν τις προσωπικές τους προοπτικές. Σε αυτό είναι σίγουρο ότι βοηθά και το ευρύτερο περιβάλλον του νησιού, αφού ο τουρισμός και η ενασχόληση με την αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή είναι σημαντικές διέξοδοι που δεν υπάρχουν στην ίδια διάσταση και ποιότητα σε άλλες περιοχές, όπως στην Κρήτη.
Όλοι παραδέχονται ότι αυτό το νησί είναι ένας ευλογημένος τόπος, που αποτελεί μοντέλο ανάπτυξης στις ευρωπαϊκές περιφέρειες και πολλοί θέλουν να μιμηθούν το παράδειγμά της σε όλη την Ελλάδα. Δεν φτάνει όμως μόνον αυτό για τις δύσκολες μέρες που μπορούν να έρθουν. Χρειάζεται μια διορατική επιλογή στρατηγικής γιατί ακόμη και οι περίοδοι ανάπτυξης κάνουν τον κύκλο τους. Η βούληση υπάρχει και το μοντέλο πρέπει να κινηθεί προς την κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης, που δεν θα εξαντλήσει τους πόρους και τη φυσική ομορφιά του νησιού. Και ταυτόχρονα, αυτή η ανοδική πορεία να μειώσει τις ανισότητες. Η πραγματική ανάπτυξη προϋποθέτει κοινωνική γαλήνη και ευημερία.