Του Γιώργη Αεράκη
Για να αντιληφθούμε τι έγινε στις Βρυξέλλες: Από την Πέμπτη 18 Δεκεμβρίου οι Βρυξέλλες έχουν μετατραπεί σε «πεδίο μάχης» με χιλιάδες αγρότες από όλη την Ευρώπη να διαδηλώνουν έξω από το Ευρωκοινοβούλιο και τα κτίρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η κινητοποίηση αυτή συμπίπτει με τη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της Ε.Ε. και είναι μία από τις μεγαλύτερες των τελευταίων ετών, με συμμετοχή από όλα τα κράτη-μέλη.
Γιατί διαμαρτύρονται οι αγρότες;
Οι κύριοι λόγοι της οργής τους συνοψίζονται στα εξής:
• Η Συμφωνία Mercosur: Είναι το νούμερο ένα αίτημα. Οι αγρότες φοβούνται ότι η συμφωνία θα «πλημμυρίσει» την ευρωπαϊκή αγορά με φθηνά αγροτικά προϊόντα από τη Νότια Αμερική, με τα οποία δεν μπορούν να ανταγωνιστούν.
• Περικοπές στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ): Υπάρχουν έντονες αντιδράσεις για το νέο προϋπολογισμό (2028-2034) που προβλέπει περικοπές περίπου 90 δισεκατομμυρίων ευρώ στους πόρους για τη γεωργία.
• Κόστος Παραγωγής & Γραφειοκρατία: Διαμαρτύρονται για την αύξηση του κόστους (ενέργεια, εφόδια) και τους αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανονισμούς της Ε.Ε., οι οποίοι –όπως λένε– δεν ισχύουν για τα εισαγόμενα προϊόντα από τρίτες χώρες (αθέμιτος ανταγωνισμός).
Τι είναι η συμφωνία Mercosur;
Η Mercosur είναι ένα οικονομικό και πολιτικό μπλοκ χωρών της Νότιας Αμερικής, στο οποίο συμμετέχουν η Βραζιλία, η Αργεντινή, η Ουρουγουάη, η Παραγουάη και πρόσφατα η Βολιβία.
Η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου Ε.Ε. – Mercosur (που συζητείται εδώ και 25 χρόνια) προβλέπει:
1. Μείωση Δασμών: Την κατάργηση δασμών σε βιομηχανικά προϊόντα της Ε.Ε. (π.χ. αυτοκίνητα, μηχανήματα) που εξάγονται στη Νότια Αμερική.
2. Αγροτικές Εισαγωγές: Σε αντάλλαγμα, η Ε.Ε. θα επιτρέπει την εισαγωγή μεγάλων ποσοτήτων αγροτικών προϊόντων (κυρίως βοδινό κρέας, πουλερικά, ζάχαρη και αιθανόλη) με πολύ χαμηλούς ή καθόλου δασμούς.
Γιατί αντιδρούν τόσο έντονα;
Οι Ευρωπαίοι παραγωγοί υποστηρίζουν ότι οι συνάδελφοί τους στη Νότια Αμερική χρησιμοποιούν φυτοφάρμακα και ορμόνες που είναι απαγορευμένα στην Ευρώπη και έχουν πολύ χαμηλότερα εργατικά κόστη. Έτσι, τα προϊόντα Mercosur θα είναι πολύ φθηνότερα, οδηγώντας πολλούς Ευρωπαίους αγρότες στην οικονομική καταστροφή.
Επί του πιεστηρίου
Η συμφωνία δεν έχει υπογραφεί ακόμα, και οι εξελίξεις σήμερα, 18 Δεκεμβρίου, δείχνουν ότι η διαδικασία οδηγείται σε νέα αναβολή ή έστω σε σημαντική καθυστέρηση.
Παρά την αρχική πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να οριστικοποιηθεί η συμφωνία εντός του 2024-2025, τα δεδομένα αυτή τη στιγμή έχουν ως εξής:
1. Το «Όχι» της Ιταλίας και της Γαλλίας
Η μεγάλη είδηση των τελευταίων ωρών είναι η στάση της Ιταλίδας πρωθυπουργού, Τζόρτζια Μελόνι, η οποία δήλωσε σήμερα από τις Βρυξέλλες ότι η υπογραφή της συμφωνίας είναι «πρόωρη». Η Ιταλία, που θεωρούνταν «ρυθμιστής», συντάχθηκε ουσιαστικά με τη Γαλλία, η οποία εδώ και καιρό ασκεί βέτο, ζητώντας αυστηρότερες εγγυήσεις για τους αγρότες.
2. Η Σύνοδος Κορυφής (18-19 Δεκεμβρίου)
Οι ηγέτες της Ε.Ε. συζητούν το θέμα στη σημερινή Σύνοδο, αλλά οι πιέσεις από τους δρόμους των Βρυξελλών είναι τεράστιες.
• Η Γαλλία επιμένει ότι δεν πρόκειται να υπογράψει αν δεν υποχρεωθούν οι Λατινοαμερικανοί να τηρούν τους ίδιους περιβαλλοντικούς κανόνες με τους Ευρωπαίους.
• Η Γερμανία και η Ισπανία πιέζουν για άμεση υπογραφή, φοβούμενες ότι αν η συμφωνία καταρρεύσει τώρα, θα χαθεί η επιρροή της Ε.Ε. στη Νότια Αμερική προς όφελος της Κίνας.
3. Τι μέλλει γενέσθαι;
Αυτή τη στιγμή, η προγραμματισμένη τελετή υπογραφής που είχε ακουστεί για το ερχόμενο Σάββατο (20/12) στη Βραζιλία φαίνεται να παγώνει. Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι η απόφαση θα μεταφερθεί για τις αρχές του 2026, ώστε να ολοκληρωθεί ένα νέο πακέτο «μέτρων διασφάλισης» για τον αγροτικό τομέα.
Σήμερα οι αγρότες πέτυχαν μια προσωρινή νίκη, καθώς η έλλειψη ομοφωνίας μεταξύ των κρατών-μελών εμποδίζει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρήσει στην τελική υπογραφή.