Ένα πρωτοφανές θρίλερ έλαβε χώρα απόψε στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, καθώς οι ευρωβουλευτές κλήθηκαν να υπερψηφίσουν ή καταψηφίσουν μια από τις πιο αμφιλεγόμενες, νομοθετικές προτάσεις που κατέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Δηλαδή για τον λεγόμενο «νόμο για την αποκατάσταση της φύσης». Έναν από τους βασικούς πυλώνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πράσινη Συμφωνία που προβλέπει την κλιματική ουδετερότητα της ΕΕ μέχρι το 2050.
Οι Ευρωβουλευτές, με ψήφους 336 υπέρ, 300 κατά και 13 αποχές, υπερψήφισαν την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την «αποκατάσταση της φύσης». Η υπερψήφιση της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σημαίνει ότι σε κάθε περίπτωση και παρά τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Συμβουλίου της ΕΕ (δηλαδή των κρατών – μελών της ΕΕ) και της Κομισιόν, θα τεθεί σε ισχύ ένα νομικό πλαίσιο που θα προβλέπει – με τον έναν ή άλλον τρόπο- την αποκατάσταση των οικοτόπων σε ολόκληρη την ΕΕ.
Στην πρώτη ψηφοφορία στην Ολομέλεια του Σώματος, η πρόταση του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) να απορριφθεί το σύνολό της η νομοθετική πρόταση της Κομισιόν και να σταλεί πίσω στο εκτελεστικό όργανο της ΕΕ για «διορθώσεις», απορρίφθηκε, καθώς 324 Ευρωβουλευτές απέρριψαν τις ασφυκτικές πιέσεις του ΕΛΚ, ενώ 312 υπερψήφισαν τις θέσεις της πολιτικής ομάδας της κεντροδεξιάς. Δηλαδή η πρόταση του ΕΛΚ απερρίφθη με μόλις 12 ψήφους διαφορά.
Αν και πολλές άλλες πτυχές της Πράσινης Συμφωνίας είχαν γίνει αντικείμενο έντονων διαφωνιών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπως ο μηχανισμός συνοριακής προσαρμογής άνθρακα και η πρόταση για τη σταδιακή κατάργηση των κινητήρων εσωτερικής καύσης μέχρι το 2035, οι αντιδράσεις για τη νομοθεσία για την αποκατάσταση της φύσης, δεν είχαν προηγούμενο. Η διαδικασία που ξεκινησε το 2022 και ολοκληρώθηκε απόψε, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα από τα πιο σκληρά «bras de fer», στην ιστορία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Τι προβλέπει η εν λόγω νομοθεσία
Το 2022 η Κομισιόν ενέκρινε προτάσεις για την αποκατάσταση των κατεστραμμένων οικοσυστημάτων και την επαναφορά της φύσης στην Ευρώπη, από τη γεωργική γη και τις θάλασσες έως τα δάση και το αστικό περιβάλλον. Παράλληλα πρότεινε τη μείωση της χρήσης και του κινδύνου των χημικών φυτοφαρμάκων κατά 50 % έως το 2030, με βασικό στόχο να προστατευθούν τα έντομα που είναι απαραίτητα για την επικονίαση των φυτών. Στην ΕΕ σχεδόν 15 δισεκατομμύρια ευρώ της ετήσιας γεωργικής παραγωγής της ΕΕ αποδίδονται άμεσα σε επικονιαστές. Το 10% των ειδών μελισσών και πεταλούδων στην Ευρώπη βρίσκονται στα πρόθυρα της εξαφάνισης και το 33% από αυτά βρίσκονται σε παρακμή.
Παράλληλα, η πρόταση νομοθετικής πράξης για την αποκατάσταση της φύσης προβλέπει την αποκατάσταση του 80 % των ευρωπαϊκών οικοτόπων που βρίσκονται σε κακή κατάσταση και στην επαναφορά της φύσης σε όλα τα οικοσυστήματα, από τα δάση και τις γεωργικές εκτάσεις έως τα θαλάσσια οικοσυστήματα, τα οικοσυστήματα γλυκών υδάτων και τα αστικά οικοσυστήματα.
Οι διαφωνίες και οι ετερόκλητες συμμαχίες
Η συγκεκριμένη νομοθεσία προκάλεσε έναν άνευ προηγουμένου «εμφύλιο» πόλεμο εντός και πέριξ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με αποτέλεσμα η αρμόδια Επιτροπή Περιβάλλοντος (ENVI) να μην μπορέσει να την υπερψηφίσει ή να την καταψηφίσει, καθώς οι δύο ψηφοφορίες έληξαν ισόπαλες με 44 ψήφους υπέρ και 44 κατά.
Στο στρατοπεδο αυτών που απορρίπτουν τη νομοθεσία βρίσκονται οι περισσότεροι Ευρωβουλευτές από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, ισχυροί εκπρόσωποι αγροτών και αλιέων, μια μικρή μερίδα Φιλελεύθερων Ευρωβουλευτών από την πολιτική ομάδα Renew και οι περισσότεροι συντηρητικοί Ευρωβουλευτές της πολιτικής ομάδας των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών. Στο πλευρό τους έχουν και μερικά κράτη – μέλη της ΕΕ, τα οποία ανησυχούν ότι οι νέοι κανόνες θα επηρεάσουν αρνητικά όχι μόνο αγρότες και αλιείς, αλλά ακόμα και τις προσπάθειες επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι πιο έντονες αντιδράσεις προέρχονται από την Ολλανδία, ενώ δυσπιστία για τις προτάσεις της Κομισιόν εξέφρασαν η Πολωνία, η Ιταλία, η Σουηδία, η Φινλανδία και το Βέλγιο.
«Στρατηγός» αυτού του συνασπισμού, εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, είναι ο επικεφαλής του ΕΛΚ Μάνφρεντ Βέμπερ, ο οποίος υποστηρίζει ότι οι νέοι κανόνες ζητούν πάρα πολλά από τους ευρωπαίους αγρότες και αλιείς, σε μια εποχή που ήδη παλεύουν με το αυξανόμενο κόστος και τις συνέπειες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και σε περίπτωση που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπερψήφιζε τη νομοθεσία, τότε θα υπήρχε κίνδυνος επισιτιστικής ασφάλειας στην ΕΕ.
Στο αντίπαλο στρατόπεδο, αυτών δηλαδή που υποστηρίζουν τη νομοθεσία για τη αποκατάσταση της φύσης, βρίσκονται οι κεντροαριστερές και αριστερές πολιτικές ομάδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο εκτελεστικό αντιπρόεδρος της Κομισιόν και επικεφαλής για την εφαρμογή της Πράσινης Συμφωνίας, Φρανς Τίμερμανς, η ισπανική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, περιβαλλοντικές οργανώσεις και – όλως παραδόξως – αρκετές πολυεθνικές, συμπεριλαμβανομένων των Nestlé, Coca-Cola και Unilever.
Έξω από το κτήριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου βρέθηκαν αγρότες με τα τρακτέρ τους για να διαμαρτυρηθούν για τον νόμο, δίπλα σε ακτιβιστές όπως η Γκρέτα Τούνμπεργκ, οι οποίοι ζητούσαν την υιοθέτησή του.
